როგორია ინდოეთის პოზიცია რუსეთ-უკრაინის ომის მიმართ – რას წერს გაზეთი The Hindu
ინდოეთის ინგლისურენოვან გაზეთ The Hindu-ში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „ინდოეთის პოზიცია რუსეთ-უკრაინის ომის მიმართ“ (ავტორი – სტენლი ჯონსი), რომელშიც განხილულია, თუ რატომ გამოხატავს ნიუ-დელი მოსკოვისადმი ლოიალურ დამოკიდებულებას და რატომ არ უჭერს მხარს დასავლეთის მიერ შემოღებულ ანტირუსულ სანქციებს.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
გაეროს რეზოლუციის კენჭისყრის დროს, რომელიც, რუსეთ-უკრაინის ომის წლისთავზე იქნა მიღებული და რომელშიც კრემლის აგრესიაა დაგმობილი, ინდოეთმა თავი შეიკავა, რაც სრულებით შეესაბამება ნიუ-დელის მიერ არჩეულ პოზიციას უკრაინის კრიზისის დაწყებიდან. ინდოეთმა უარი თქვა რუსეთის მოქმედების დაგმობაზე, არ შეუერთდა დასავლურ ანტირუსულ სანქციებს და რეგულარულად თავს იკავებს გაეროში იმ დოკუმენტებისადმი ხმის მიცემისაგან, რომლებიც უკრაინის კონფლიქტს ეხება. სამაგიეროდ, ინდოეთი რუსეთისაგან ნავთობს იაფად ყიდულობს.
რა თქმა უნდა, ნიუ-დელის პოზიციამ დასავლეთში მკვეთრი ნეგატიური რეაქცია გამოიწვია. კონფლიქტამდე ბევრი პოლიტიკური მიმომხილველი თვლიდა, რომ ინდოეთი აუცილებლად დასავლეთის მხარეზე დადგებოდა, ამიტომაც ძალიან გაუკვირდათ, რომ მსოფლიოს ყველაზე დიდ დემოკრატიას რუსეთის აგრესია არ დაუგმია. ზოგიერთებს მიაჩნიათ, რომ ნიუ-დელი, რუსული ნავთობის შესყიდვით, რუსეთის სამხედრო მანქანას აფინანსებს. რატომ არ მიჰყვება ინდოეთი თავისი დასავლელი პარტნიორების კურსს? ამაში გასარკვევად საჭიროა გავარკვიოთ, თუ როგორ უყურებს ნიუ-დელი რუსეთ-უკრაინის ომს.
დემოკრატია ავტოკრატიის წინააღმდეგ
როგორც პოლიტიკური მიმომხილველი საიმონ ტისდალი წერდა გაზეთ გარდიანში, ჯო ბაიდენისათვის რუსეთ-უკრაინის ომში უკრაინის მხარეზე დადგომა „დემოკრატიისათვის ჯვაროსნულ ლაშქრობას“ ნიშნავს. მან რუსეთის არმიის უკრაინაში შეჭრას „დემოკრატიის საუკუნო გამოცდა“ უწოდა. ნატოსათვის კი ავტორიტარული რუსეთის მიერ დემოკრატიული უკრაინის წინააღმდეგ დაწყებული ომი მთლიანობაში კრემლის მიერ „მსოფლიო დემოკრატიის გამოწვევას“ წარმოადგენს. ამ კონცეფციის მიხედვით, თუ რუსეთი საბოლოოდ არ დამარცხდება, ამით „მსოფლიო წესრიგი დასრულდება“. ამიტომაც, მსოფლიო წესრიგისა და გლობალური დემოკრატიის გადასარჩენად, ყველა დემოკრატიულმა და კანონმორჩილმა სახელმწიფოებმა ანტირუსული პოზიცია უნდა დაიკავონ და დასავლურ კოალიციას უნდა შეუერთდნენ.
ესე იგი, გამოდის, რომ რუსეთ-უკრაინის ომი დემოკრატიისა და ავტოკრატიის ერთმანეთთან ბრძოლას წარმოადგენს? გაეროს წევრ-სახელმწიფოთა უმრავლესობამ ზემოთ ხსენებულ რეზოლუციას – ანუ ომის შეწყვეტას – მხარი დაუჭირა, მაგრამ კენჭისყრის შედეგებს თუ დაკვირვებით გავაანალიზებთ, დავინახავთ, რომ ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა მაინცდამაინც დიდი წარმატებით ვერ შეძლო იმ დემოკრატიული ქვეყნების მობილიზება, რომლებიც დასავლური ალიანსების ტრადიციული სისტემის ფარგლებს მიღმა დგანან. ინდოეთი და სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა – აზიისა და აფრიკის უდიდესი დემოკრატიული სახელმწიფოები – სისტემატურად თავს იკავებენ მსგავსი რეზოლუციებისადმი ხმის მიცემისაგან და უარს ამბობენ სანქციებისადმი მხარდაჭერაზე – იმიტომ, რომ ის სანქციები განსაზღვრულმა ქვეყნებმა და ბლოკებმა ცალმხრივად დააწესეს გაეროს თანხმობის გარეშე. ბრაზილია, რომელიც სამხრეთ ამერიკის ყველაზე დიდ დემოკრატიულ ქვეყანას წარმოადგენს, არ მიუერთდა დასავლურ სანქციებს – ისევე როგორც შედარებით უფრო პატარა დემოკრატიული ქვეყნები (და სხვა პოლიტიკური სისტემის მქონე სახელმწიფოებიც) მთელ მსოფლიოში. თვით ის ქვეყნებიც კი, რომლებიც დასავლური ალიანსების ტრადიციულ სისტემას მიეკუთვნებიან – მაგალითად, თურქეთი და ისრაელი – მაინცდამაინც დიდ სურვილს არ ამჟღავნებენ ჯო ბაიდენის „ჯვაროსნულ ლაშქრობაში“ მონაწილეობის თვალსაზრისით. ბევრი ასეთი ქვეყანა რუსეთ-უკრაინის ომს სუფთა ევროპულ პრობლემად თვლის, რომელიც ორ პოსტსაბჭოთა რესპუბლიკას შორის საბჭოთა კავშირის დაშლამ გამოიწვია. ამ შემთხვევაში მათთვის ანუ თურქეთისა და ისრაელის მსგავსი ქვეყნებისათვის, საკითხი ეხება არა იმდენად გლობალურ დემოკრატიას, რამდენადაც ევროპის უსაფრთხოების არქიტექტურას ცივი ომის შემდეგ. ამიტომაც ისინი „თავს არ იწუხებენ“.
პრიორიტეტი მორალურ პრინციპებს თუ ეროვნულ ინტერესებს?
ბევრი იტყვის: რუსეთ-უკრაინის ომი რომ თუნდაც დემოკრატიისა და ავტოკრატიის დაპირისპირება არ იყოს, ამ შემთხვევაში საქმე ეხება მორალური პრინციპების დაცვის საკითხსაც. რა თქმა უნდა, ორი აზრი არ არსებობს იმასთან მიმართებით, რომ რუსეთმა ნამდვილად დაარღვია უკრაინის დამოუკიდებლობა, ყირიმის მიერთება საერთაშორისო სამართლის ფუძემდებლური პრინციპების დარღვევით მოხდა. და თუ ეს ასეა, მაშ როგორ შეუძლიათ ინდოეთს და მსგავსი პოზიციის მქონე ქვეყნებს ამ ფაქტების უგულებელყოფა და რუსეთთან თანამშრომლობის გაგრძელება? ნიუ-დელის ხომ თვითონაც არაერთხელ განუცხადებია გაეროში, რომ საჭიროა პატივი ვცეთ ყველა სუვერენიტეტს და მათ ტერიტორიულ მთლიანობას. მაგრამ როცა ქვეყნები მორალური და ეროვნული პრინციპების გზაგასაყარზე დგანან, მათთვის მთავარი დილემა წამოიჭრება ხოლმე, თუ რომელი გზით იარონ.
ვაშინგტონისათვის და ევროპის უმეტესი ქვეყნებისათვის უკრაინის ომი ერთმანეთში ავსებს როგორც ზნეობრივ პოზიციებს, ასევე საგარეო პოლიტიკურ მიზნებს. როგორც აშშ-ის თავდაცვის მინისტრმა ლოიდ ოსტინმა თქვა, ამერიკის მიზანია რუსეთის დასუსტება, ხოლო ევროპას სურს, რომ ომი რუსეთს რაც შეიძლება ძვირად დაუჯდეს, რომ მისთვის ომი მწარე გაკვეთილი იყოს და მომავალში მსგავს მოქმედებაზე თავი შეიკავოს. გამოდის, რომ დასავლეთის მორალური პრინციპები მის საგარეო პოლიტიკურ მიზნებს ემთხვევა. და მაინც, ისტორია გვიჩვენებს, რომ დასავლეთი ყოველთვის არ არის ერთგული ამ პოზიციისადმი – განსაკუთრებით მაშინ, როცა საქმე ეხება ფასეულობებისა და ინტერესების შეჯახებას.
აბა, გავიხსენოთ და შევადაროთ: იგივე თურქეთი, ნატოს წევრი, რომელმაც უკანონოდ დაიპყრო სირიის ტერიტორია, ვინმემ დასავლეთიდან დაგმო ანკარის მოქმედება?
სხვაგვარად რომ ვთქვათ, როცა წარმოიქმნა ერთგვარი კოლიზია ეროვნულ და მორალურ პრინციპებს შორის, დასავლეთმა უყოყმანოდ აირჩია პირველი. მაშინ რატომ არ უნდა გააკეთონ იგივე განვითარებადმა ქვეყნებმა – ისეთებმა, როგორიც ინდოეთია – და რატომ არ უნდა დააყენონ ეროვნული ინტერესები ყველაზე მაღლა თავიანთ პოლიტიკაში? რასაკვირველია, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ყურადღება არ მიექცეს მორალურ საკითხს. 2003 წელს, როცა ინდოეთზე აშშ-მა, ჯორჯ ბუშ-უმცროსის ადმინისტრაციის დროს, მნიშვნელოვანი ზეწოლა განახორციელა „სამშვიდობო ძალების“ გაგზავნის მიზნით ამერიკელების მიერ ოკუპირებულ ერაყში. იმდროინდელმა პრემიერ-მინისტრმა ათალ ბიხარი ვაჯპაიმ თეთრ სახლს კატეგორიული უარი განუცხადა. ზუსტად ასევე ინდოეთმა არავითარ შემთხვევაში არ გაუწიოს რუსეთს სამხედრო დახმარება უკრაინასთან ომში.
რა სურს ნიუ-დელის?
რაში გამოიხატება ამ შემთხვევაში ინდოეთის ეროვნული ინტერესები? რუსეთთან როგორც ისტორიულ პარტნიორთან კავშირები ინდოეთისათვის ძალზე მნიშვნელოვანია ბევრი თვალსაზრისით: პირველ რიგში – ენერგეტიკის გამო, რუსული იაფფასიანი ნავთობი ინდოეთის ეკონომიკისათვის (მეხუთესათვის მთელ მსოფლიოში!) დიდი შეღავათია, რომელიც თავისი მოთხოვნილების 80%-ს იმპორტით იკმაყოფილებს. მაგრამ ენერგეტიკული კავშირები ძირითადად კონიუნქტურულ ხასიათს ატარებს – რუსეთიდან იმპორტი რომ დაირღვეს, ინდოეთი რუსული ნავთობის ალტერნატივას მოძებნას შეძლებს, თუნდაც უფრო ძვირი რომ დაუჯდეს. შესაბამისად, მეორე, შედარებით უფრო მნიშვნელოვან ფაქტორს წარმოადგენს რუსული წარმოების იარაღის შესყიდვა: ბოლო წლებში რუსეთი ამ სფეროში ექსკლუზიურად აკმაყოფილებს ნიუ-დელის მოთხოვნების 46%-ს. ახლა ამბობენ, რომ ინდოეთმა შეიარაღების იმპორტის დივერსიფიცირება უნდა მოახდინოსო, მაგრამ ამ ეტაპზე იმპორტიორთა ჩანაცვლება-გაფართოება სწრაფად ვერ მოხერხდება, დივერსიფიცირების განხორციელება დიდ დროს მოითხოვს. მესამე ფაქტორი – იმ დროს, როცა რუსეთი კავშირებს აფართოებს ჩინეთთან – ნიუ-დელის მთავარ კონკურენტთან, ნუთუ ინდოეთმა არ უნდა ჰკითხოს საკუთარ თავს – უნდა შეინარჩუნოს თუ არა მოსკოვზე გავლენის ბერკეტები უკვე არსებული კავშირების მეშვეობით თუ მთლიანად დაკარგოს ისინი დასავლური კოალიციისადმი მხარდაჭერით, მორალური ვალდებულების მიხედვით?
გარდა ამისა, თავისი გეოპოლიტიკური ინტერესების რეალიზებისა და კონტინენტური უსაფრთხოების პრობლემების გადაწყვეტის დროს ინდოეთმა ევრაზიულ სახელმწიფოებთან უნდა იმუშაოს, სადაც აშშ პრაქტიკულად ჩანს, განსაკუთრებით ავღანეთიდან კატასტროფული გაქცევის შემდეგ. რუსეთი კი ინდოეთის კონტინენტურ საგარეო პოლიტიკაში საკვანძო როლს ასრულებს.
და ბოლოს, რუსეთ-უკრაინის ომის როგორი დასასრულია უპირატესად ინდოეთისათვის? ნიუ-დელის ინტერესებში არც რუსეთის დასუსტება და არც უკრაინის დეზინტეგრირება არ შედის. ინდოეთს სურს ომის დაუყოვნებლივი შეწყვეტა და დიდ სახელმწიფოებს შორის უსაფრთხოების სფეროში ახალი ბალანსის შექმნა, რათა მოხდეს მსოფლიო ეკონომიკის სტაბილიზება და ყურადღება დაეთმოს სხვა ბევრად მნიშვნელოვანი პრობლემების მოგვარებასაც – დაწყებული კლიმატის ცვლილებიდან, დამთავრებული გაეროს რეფორმირებით.
ამიტომაც, თუ ინდოეთს მშვიდობა და ომის შეწყვეტა სურს, როგორც ჯავაჰარლალ ნერუმ განაცხადა 1957 წელს საბჭოთა ჯარების უნგრეთში შეჭრის შემდეგ, „არ არის ამისთვის აუცილებელი ვინმესთვის რაღაცის წამოძახება და რომელიმე სახელმწიფოს მოქმედების მკაცრი დაგმობა“. ამის ნაცვლად ინდოეთმა პრაგმატული ნეიტრალიტეტი უნდა დაიცვას, რომელიც რეალიზმს ეფუძნება და გააგრძელოს ძალისხმევა უკრაინის კრიზისის პრაქტიკული გადაწყვეტისათვის.
რა სახის ანგარიშვალდებულება აქვთ აშშ-ში არასამთავრობო ორგანიზაციებს – თემურ ბასილიას განმარტება
იმასთან დაკავშირებით, თუ რა სახის ანგარიშვალდებულება აქვთ აშშ-ში არასამთავრობო ორგანიზაციებს, ფინანსისტი და პრეზიდენტის ყოფილი მრჩეველი, თემურ ბასილია, სოციალურ ქსელში პოსტს აქვეყნებს, რომელსაც, “ჯორჯიან თაიმსი” უცვლელად გთავაზობთ:
“აშშ-ში მოქმედებს პრინციპი – ყველა აქციონერული საზოგადოება ანგარიშვალდებულია თავისი აქციონერების წინაშე, ხოლო, ყველა არასამთავრობო (არამომგებიანი, არაკომერციულო) ორგანიზაცია კი ანგარიშვალდებულია საზოგადოების წინაშე. ამიტომაც, ყველა არასამთავრობო ორგანიზაცია ვალდებულია არა მხოლოდ საგადასახადო სამსახურს მიაწოდოს ფორმა 990, არამედ, საკუთარ ვებ გვერდზე განათავსოს და საჯარო გახადოს საზოგადოების ყველა წევრისთვის იგი. ეს არის საკმაოდ ვრცელი, 12 გვერდიანი ფორმა, რომელშიც ამერიკულმა არასამთავრობო ორგანიზაციებმა დეტალურად უნდა აღწერონ ვისგან მიიღეს დაფინანსება, რა ოდენობით და რა მიზნით, რაში დახარჯეს მიღებული თანხები, რა პროექტები განახორციელეს, ვინ არიან ამ ორგანიზაციების ხელმძღვანელები და თანამშრომლები თავიანთი ხელფასების მითითებით.
არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც ჩაერთვებიან კომერციულ ან პოლიტიკურ საქმიანობაში, ავტომატურად კარგავენ თავიანთ სტატუსს. აქვთ საქართველოში მოქმედ არასამთავრობო ორგანიზაციებს მსგავსი ვალდებულებები?
“შექმნეს ფეისბუქგვერდი ჩემი სახელით, საიდანაც მოუწოდებენ ხალხის დახვრეტას” – გოგა ხაინდრავა
რა ძალასთან გვაქვს საქმე, ვის იცავენ ასე გაშმაგებით ალქაჯები, რა ფული მოედინება ჩვენს სამშობლოში და რისთვის, – ამის შესახებ რეჟისორი გოგა ხაინდრავა სოციალურ ქსელ „ტვიტერში“ წერს.
„აი, მაგალითი – შექმნეს ფეისბუქგვერდი Goga Xaindrava, საიდანაც მოუწოდებენ ხალხის დახვრეტას. ვაი თქვენს პატრონს! მისს და მისტერ პატრონებო! Great!“ – წერს გოგა ხაინდრავა.
“ჩვენ არ ვწყვეტთ ძალისხმევას, რომ დავარწმუნოთ და მოვუწოდოთ საქართველოს მთავრობას, რომ არ მიიღოს ეს კანონპროექტი”
ჩვენ არ ვწყვეტთ ძალისხმევას, რომ დავარწმუნოთ და მოვუწოდოთ საქართველოს მთავრობას, რომ არ მიიღოს ეს კანონპროექტი, – ამის შესახებ საქართველოში აშშ-ის ელჩმა, კელი დეგნანმა განაცხადა.
მისი თქმით, შეერთებული შტატები, გაერო, ევროკავშირი, ევროსაბჭო და საქართველოს ბევრი მეგობარი გამოხატავს ღრმა შეშფოთებას ამ კანონმდებლობასთან დაკავშირებით, რომელიც განახორციელებს სამოქალაქო საზოგადოების სტიგმატიზაციას, რომელიც გააჩუმებს დამოუკიდებელ მედიას, განსხვავებულ აზრს, ისევე, როგორც ეს გააკეთა მსგავსმა კანონმა რუსეთსა და რუსეთის მსგავს სხვა ქვეყნებში.
„ასე რომ, მოვუწოდებთ პარლამენტს, გადასინჯოს ეს კანონპროექტი, მისი მიღება არ არის აუცილებელი, რადგანაც ისედაც არსებობს გამჭვირვალობა იმ უცხოურ დახმარებასთან დაკავშირებით, რომელიც საქართველოში გამოიყენება. ამ კანონს ნამდვილად ექნება გამანადგურებელი გავლენა და გამოიწვევს იმ ორგანიზაციების მუშაობის შეწყვეტას რომლებიც კარგ საქმეს აკეთებენ ქართველების, ამ ქვეყნის დასახმარებლად. ეს კანონი არ არის საჭირო და ჩვენ მოვუწოდებთ პარლამენტს, გადასინჯოს ეს კანონპროექტი, ის არ არის აუცილებელი და ის არ შეესაბამება საქართველოს საუკეთესო ინტერესებს“, – აღნიშნა ელჩმა.
როგორ იფლანგებოდა საერთაშორისო თანხები ავღანეთში: უკრაინაშიც შეიძლება იგივე მოხდეს
გერმანულ გაზეთ „ფრანკფურტერ ალგემაინე ცაიტუნგში“ (Frankfurter Allgemeine Zeitung) დაბეჭდილია სტატია სათაურით „როგორ იფლანგებოდა საერთაშორისო თანხები ავღანეთში: უკრაინაშიც შეიძლება იგივე მოხდეს“ (ავტორი- პეტერ კარსტენსი). მასალაში გადმოცემული და განხილულია აშშ-ის გენერალური ინსპექტორის ადმინისტრაციაში ავღანეთის რეკონსტრუქციის სამმართველოს (SIGAR) ხელმძღვანელის ჯონ სოპკოს გამოსვლის შინაარსი ბუნდესტაგში, სადაც იგი გერმანელმა დეპუტატებმა მიიწვიეს.
ჯონ სოპკო, რომელიც 2012 წლიდან აშშ-ის გენერალური ინსპექტორის ადმინისტრაციაში ავღანეთის რეკონსტრუქციის საკითხებს ხელმძღვანელობდა, ჰინდუყუშში (ავღანეთში) დასავლეთის წარუმატებლობის ორ მიზეზს ხედავს: ქედმაღლობას და თავის მოტყუებას. მას შემდეგ, რაც 2001 წელს ამერიკამ „ალ-ქაიდას“ ტერორისტულ ქსელთან და რადიკალურ ისლამისტურ დაჯგუფება „ტალიბანთან“ ბრძოლაში სწრაფ წარმატებას მიაღწია, ვაშინგტონმა გაიფიქრა, რომ ასევე სწრაფად შეიძლება ავღანეთის გადაქცევა „პატარა ამერიკად“.
ჯონ სოპკომ გერმანელ დეპუტატებს აცნობა, რომ ავღანეთში სამთავრობო სტრუქტურებში სახელმწიფო მოსამსახურეების 70-80% მხოლოდ „ქაღალდზე არსებობდა“, თუმცა მათი დაფინანსება 100%-ით ხორციელდებოდა. გარდა ამისა, ასევე „ქაღალდზე იყო დაფიქსირებული“ ავღანეთის არმიის 340 ათასი ჯარისკაცი, რომლებსაც აშშ და მისი ნატოელი მოკავშირეები ხელფასს სრულად და დროულად უხდიდნენ, სინამდვილეში სამხედრო მოსამსახურეთა რაოდენობა მხოლოდ 60 ათასამდე აღწევდა.
„ჯერ კიდევ 2012 წელს მითხრა ავღანეთის მომავალმა პრეზიდენტმა აშრაფ განმა, რომ ამერიკა ხელფასს ხშირად ერთი და იგივე ადამიანებს უხდის, რომლებიც გაფორმებულები არიან ერთდროულად პოლიციელად, მასწავლებლად და ჯარისკაცად. უფრო უარესი – ეს ადამიანები რიგ შემთხვევებში რეალურად საერთოდ არ არსებობენ. კორუფციასთან ბრძოლამ ვერავითარი შედეგი ვერ გამოიღო. იძულებული გავხდით შეგვეწყვიტა გამოძიება ავღანეთის უდიდესი კერძო საფინანსო დაწესებულების „ქაბულ-ბანკის“ კრახთან დაკავშირებით, როცა გავიგეთ, რომ ბანკის გაკოტრების მსურველი ფიგურანტები ქვეყნის იმდროინდელი პრეზიდენტის ჰამიდ ყარზაის ახლობლები და სანდო პირები ყოფილან.
2021 წლამდე, ანუ აშშ-სა და მისი ნატოელი მოკავშირეების ჯარების გამოყვანამდე, ვაშინგტონი და მისი ევროპელი პარტნიორები ქედმაღლურად იქცეოდნენ და საერთოდ არ ამჟღავნებდნენ ადგილობრივი სპეციფიკის გაცნობიერების სურვილს, არ არსებობდა მოქმედების გრძელვადიანი გეგმები, – განაცხადა ჯონ სპოკომ, რომელიც გერმანიის ბუნდესტაგში ავღანეთთან დაკავშირებით შექმნილმა საგამოძიებო-საპარლამენტო კომისიამ მიიწვია (ხელმძღვანელი – რალფ შტეგნერი, სოციალ-დემოკრატი). კომისიის მიზანია იმ მოვლენების გამოკვლევა, რომელიც წინ უძღოდა ქაბულის დაცემას 2021 წლის აგვისტოში.
როგორც ცნობილია, მსოფლიოში ბევრისთვის მოულოდნელი აღმოჩნდა ის ფაქტი, რომ ტალიბებმა ქაბული სწრაფად და უბრძოლველად დაიკავეს, აშშ-სა და ნატოს წევრი-ქვეყნების სამხედრო კონტინგენტი კი დაჩქარებული ტემპით იქნა ევაკუირებული. „სწორედ ეს არის საკუთარი თავის მოტყუების შედეგი: ხომ გახსოვთ, რომ თითქმის ყველა ამერიკელი და ევროპელი პოლიტიკოსი, ყველა გენერალი მრავალი წლის განმავლობაში ამტკიცებდა, რომ ავღანეთი უდიდეს წარმატებებს აღწევს ნათელი მომავლის მშენებლობაში“, – გაახსენა ახლო წარსული ჯონ სოპკომ გერმანელ დეპუტატებს.
„და ასეთი სცენარი შეიძლება უკრაინაშიც განმეორდეს: არ არის გამორიცხული, რომ იმ ფულის მნიშვნელოვანი ნაწილი, რომელსაც კიევს მოკლე დროში სწრაფად ვაძლევთ, უბრალოდ, გაქრეს. კორუფცია დღევანდელი უკრაინის დიდი პრობლემაა. საერთაშორისო დონორების მიერ ფინანსური დახმარების გაწევა უკონტროლოდ ხდება, არ არის კოორდინირება. აუცილებელია ზუსტი და ფართო ინფორმაცია გვქონდეს იმ უკრაინელი პოლიტიკოსების, კომპანიებისა და ბანკების შესახებ, რომლებიც ამ უზარმაზარი თანხების ხარჯვაზეა პასუხისმგებელი“, – გააფრთხილა ბუნდესტაგის წევრები ჯონ სოპკომ.
“მომდევნო არჩევნების კონტექსტში რას მივიღებთ თქვენი ხელით გამომცხვარი კანონის მეშვეობით?” – არმაზ ახვლედიანი
დამოუკიდებელმა დეპუტატმა არმაზ ახვლედიანმა „ხალხის ძალის“ ერთ-ერთ ლიდერს, გურამ მაჭარაშვილს კითხვით მიმართა, რომელიც პარლამენტში, იურიდიულ საკითხთა კომიტეტზე ე.წ. აგენტების შესახებ კანონპროექტის მომხსენებელია.
როგორც ახვლედიანმა განმარტა, „ქართული ოცნების“ მიერ წამოწყებული ახალი კამპანია, რაც კანონპროექტშია გამოხატული, მიზნად ისახავს საქართველოს ევროატლანტიკური ინტეგრაციის პროცესის შეწყვეტას.
„ჩვენ, ალბათ, მთავარი კითხვა უნდა დავსვათ – რა მიზანს ემსახურება კანონპროექტი, რა არის მთავარი მიზანი, არის თუ არა ის თანხვედრაში საქართველოს კონსტიტუციის მოთხოვნებთან, ქართველი ხალხის უმრავლესობის ნებასთან, საქართველოს გაცხადებულ საგარეო პოლიტიკურ სტრატეგიასთან? თუ ეს ასეა, მაშინ შესაძლოა, კითხვა ნაკლები იყოს, ან საერთოდ აღარ იყოს. დავიწყოთ მთავარი კითხვებით – ჩვენ ყველა კარგად ვხვდებით, რომ ჩვენი ქვეყნის უმთავრესი საგარეო პოლიტიკური პრიორიტეტი გახლავთ საქართველოს ინტეგრაცია ევროატლანტიკურ სივრცეში, ეს არის განსაზღვრული და ჩანაწერი არსებობს კონსტიტუციაში, ამის შესახებ ვიცით ჩვენი საზოგადოების უმრავლესობის გამოხატული აზრი, აღარაფერს ვამბობ ისტორიაზე და მრავალსაუკუნოვან ბრძოლაზე. სამწუხაროდ, 2023 წლის დასაწყისში ჩვენ, საქართველოს მოქალაქეებმა აღმოვაჩინეთ, რომ „ქართული ოცნების“ მიერ წამოწყებული ახალი კამპანია, რაც ახლა გამოხატულია ამ კანონპროექტში, პირდაპირ ისახავს მიზნად საქართველოს ევროატლანტიკური ინტეგრაციის პროცესის შეწყვეტას. მინდა მომხსენებელს ვკითხო, თუ შეგიძლიათ განმარტეთ, რამდენად შეუწყობს ხელს საქართველოს ევროატლანტიკურ ინტეგრაციას თქვენ მიერ წარმოდგენილი კანონპროექტი. ძალიან სიმბოლურია, რომ იურიდიული კომიტეტის სხდომაზე ვიმყოფებით, ალბათ, კომიტეტის წევრებს, არც სხვას არავის არ სჭირდება შეხსენება, რას ნიშნავს სამართლის უზენაესობა. ყველას მოგეხსენებათ, რომ თანამედროვე ევროპა და მასში არსებული უმთავრესი საერთაშორისო პოლიტიკური ინსტიტუტები, ევროპის კავშირი, ევროპის საბჭო და სხვები, დგანან, არსებობენ, ფუნქციონირებენ 3 უმთავრესი ფუნდამენტური პრინციპის დასაცავად – ეს გახლავთ, სამართლის უზენაესობა, დემოკრატია და ადამიანის უფლებები. ვკითხავდი ბატონ მომხსენებელს, რას ფიქრობთ თქვენ, თქვენს მიერ წარმოდგენილი პროექტი, ამ სამ ფუნდამენტურ პრინციპს, საითაც ჯერ კიდევ ფორმალურად გაცხადებული გვაქვს, რომ მივდივართ, ეხიდება, ეხმიანება, თუ ეწინააღმდეგება? თუ თქვენ ფიქრობთ, რომ თანხვედრაშია, გთხოვთ, ახსნათ, რაში ხედავთ ამ ჰარმონიას. მე შემიძლია თქვენ დაგისაბუთოთ არგუმენტირებულად, რატომ არის ის სრულ დისჰარმონიაში, რატომ ეწინააღმდეგება და კლავს ამ პროცესს“, – განაცხადა ახვლედიანმა.
მან გურამ მაჭარაშვილს კიდევ რამდენიმე კითხვით მიმართა.
„იმ პირობებში, როცა თქვენს მიერ ახლა განხილული და როგორც ჩანს, სამწუხაროდ, რაღაც დროში, კანონად ქცეული დოკუმენტი საქართველოში აკრძალავს კრიტიკულ, განსხვავებულ აზრს, დაიწყება განსხვავებული აზრის ტოტალური დევნა, დაპატიმრებები, დახურვა, ჩაწიხვლა, რას ფიქრობთ, ეს იქნება ნორმალური გარემო 2024 წლის არჩევნებისთვის? ზუსტად ვიცი, ეს მიზანმიმართული ქმედებაა, რომლის ერთადერთი ამოცანა გახლავთ, 2024 წლისთვის ველი ისე მოსუფთავდეს, აღარავინ იყოს, ვინც გააკრიტიკებს, ვინც წინააღმდეგობას გაუწევს, ვინც შეძლებს დაჩაგრული ადამიანების უფლებების დაცვას. კარგად ვაცნობიერებ, რომ მე თქვენ ახლა გესაუბრებით და გისვამთ ამ შეკითხვებს, ჩვენი თანამოქალაქეების დიდი ნაწილი უკვე გაქცეულია საქართველოდან და დარჩენილების უმრავლესობა გადარჩენისთვის იბრძვის. ამის ფონზე, ბატონო მომხსენებელო, კითხვა მინდა დაგისვათ, თქვენს მიერ ინიცირებული პროექტი, ოდნავ მაინც ხელს შეუწყობს დარჩენილების უფლებების დაცვას, როცა მათი უფლებები ასე უხეშად ირღვევა? მაგრამ ჩემ თანამოქალაქეებს უნდა ვუთხრა, ჯერ სად არიან! ყველაზე მთავარი დარღვევები და მათი უფლებების შელახვა წინ არის. შესაბამისად, გთხოვთ, განმარტოთ, ეს პროექტი რამდენად შესაბამისობაშია ჩვენი მოქალაქეების ფუნდამენტური უფლებების დაცვის საკითხთან და მომდევნო არჩევნების კონტექსტში რას მივიღებთ თქვენი ხელით გამომცხვარი კანონის მეშვეობით? – აბსოლუტურად მოსუფთავებულ სამართლებრივ, პოლიტიკურ ველს, როცა არჩევნების ჩატარება მთლიანად იქნება დაკისრებული ე.წ. ძალოვან სტრუქტურებზე და ადმინისტრაციული რესურსით ფაქტობრივად, წინააღმდეგობის გარეშე თქვენ შეძლებთ, ხელახლა გადაიფორმოთ ძალაუფლება და ასე განაგრძოთ იქამდე, ვიდრე სავარაუდოდ, ქართველი ხალხი, რომელსაც ყელში უკვე ამოუვიდა, კიდევ უფრო მეტად ამოუვა ეს მმართველობა, განაჩენს არ გამოგიტანთ. თუ შეიძლება მიპასუხეთ ბატონო მომხსენებელო, თქვენ, როგორც ამ კანონპროექტის ერთ-ერთი ავტორი, იღებთ პასუხისმგებლობას ქართველი ხალხის წინაშე, რომელსაც აღარ უტოვებთ არც ერთ სხვა გზას, საშუალებას, თუ არა, რომ თქვენ და თქვენს მმართველობას ყველა სახის წინააღმდეგობა გაგიწიოთ ჯერ კიდევ დაშვებული კონსტიტუციის მიერ. დარწმუნებული ვარ, თქვენ შეცვლით – თქვენი მმართველობის მომდევნო ნაბიჯი ეს იქნება, როცა კონსტიტუციაში ახალი ჩანაწერები გაჩნდება, რაც სრულად აკრძალავს თავისუფალ სიტყვას, კრიტიკას და გაუქმდება საქართველოში არჩევნები“, – განაცხადა ახვლედიანმა.
რამდენი პროცენტით გაიზარდა ფასები სურსათზე თებერვალში – საქსტატის მონაცემები
საქსტატის მიერ დღეს გამოქვეყნებული ანგარიშის მიხედვით, თებერვალში წლიურმა ინფლაციამ 8.1 პროცენტი შეადგინა. როგორც სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ანგარიშიდან ირკვევა, წლიური ინფლაციის ფორმირებაზე ძირითადი გავლენა იქონია ფასების ცვლილებამ სურსათსა და უალკოჰოლო სასმელების ჯგუფზე. ჯგუფში ფასები გაიზარდა 14.0 პროცენტით, რაც საქსტატის ცნობით, წლიურ ინფლაციაზე 4.73 პროცენტული პუნქტით აისახა.
ყველაზე მეტად, 25.8 პროცენტით ბოსტნეული და ბაღჩეული გაძვირდა. 21.0 პროცენტით მოიმატა ფასებმა პურსა და პურპროდუქტებზე. რძე, ყველი და კვერცხი – 17.2 პროცენტით გაძვირდა; ყავა, ჩაი და კაკაო 14.5 პროცენტით; ფასებმა 12.2 პროცენტით მოიმატა მინერალური და წყაროს წყლის, ასევე უალკოჰოლო სასმელებისა და ნატურალური წვენების კატეგორიაში. თევზეულზე ფასებმა 12.1 პროცენტით მოიმატა; ხორცი და ხორცის პროდუქტები – 10.2 პროცენტით გაძვირდა; შაქარი, ჯემი და სხვა ტკბილეული 9.8 პროცენტით.
ამასთან, ფასები -0.3 პროცენტით შემცირებულია ხილსა და ყურძენზე.
„საცხოვრებელი, წყალი, ელ.ენერგია, აირი: ჯგუფში დაფიქსირდა ფასების 12.4 პროცენტიანი მატება, რაც 1.3 პროცენტული პუნქტით აისახა წლიურ ინფლაციაზე. ფასები გაიზარდა ქვეჯგუფებზე: ფაქტიური გადასახადი საცხოვრებელზე (38.7 პროცენტი) და საცხოვრებლის მიმდინარე მოვლა და შეკეთება (7.4 პროცენტი); ჯანმრთელობის დაცვის ჯგუფში ფასები შემცირდა 7.6 პროცენტით, რაც -0.79 პროცენტული პუნქტით აისახა წლიურ ინდექსზე. ფასების კლება დაფიქსირდა სამედიცინო პროდუქციის, აპარატურის და მოწყობილობის ქვეჯგუფზე (-19.2 პროცენტი). ამასთან, ფასები გაიზარდა ამბულატორიულ სამედიცინო მომსახურებაზე (13.8 პროცენტი) და საავადმყოფოების მომსახურებაზე (8.0 პროცენტი)“, – აღნიშნულია საქსტატის მიერ გამოქვეყნებულ ინფორმაციაში.
რა ბედი ელის საქართველოს უკრაინაში საომარი მოქმედებების დაწყების შემთხვევაში და რა ფასის გადახდა მოუწევს რუსეთს
უკრაინა ომის ზღვარზეა. უკრაინის საზღვართან მობილიზებული 130 000 რუსი ჯარისკაცი შესაძლოა ქვეყანაში ნებისმიერ მომენტში შეიჭრას და საომარი მოქმედებები დაიწყოს. დასავლეთი და ამერიკა უკრაინაში რუსეთის მიერ საომარი მოქმედებების დაწყებას არ გამორიცხავენ, რის გამოც სამხედრო დახმარების გამოყოფა დაიწყეს. ამერიკის შეერთებული შტატებმა უკრაინას სამხედრო დახმარების ახალი პარტია გაუგზავნა, რომელიც 80 ტონაზე მეტი იარაღს შეადგენს. პარალელურად, პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი ბალტიისპირეთსა და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში სამხედრო ძალების განთავსებას განიხილავს.
ფაქტია, ვითარება ბრიუსელში კრემლის წარმომადგენლებთან გამართული შეხვედრების შემდეგ გამწვავდა, სადაც რუსეთის მთავარი ულტიმატუმი იყო ნატო–ს გაფართოებაზე უარი ეთქვა. კრემლმა ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსს იურიდიული გარანტიები მოთხოვა, რომ ნატომ უარი თქვას აღმოსავლეთით გაფართოებაზე, ასევე მოითხოვა, ნატოს ქვეყნების ჯარები 1997 წლის პოზიციებს დაუბრუნდნენ. რუსეთმა ამერიკისგან აღნიშნულ მოთხოვნაზე იურიდიული გარანტიები ვერ მიიღო და ნატო–ს წარმომადგენლებმა მკაფიო პოზიცია დააფიქსირეს, რომ ალიანსში უკრაინისა და საქართველოს გაწევრიანების პერსპექტივა ძალაში რჩება და კრემლს არ აქვს უფლება, სხვა ქვეყანას საგარეო პოლიტიკური კურსი გადაუწყვიტოს.
ბრიუსელში გამართული შეხვედრებიდან რამდენიმე დღის შემდეგ, რუსეთმა უკრაინის საზღვართან 130 ათასამდე ჯარისკაცი განალაგა. დასავლეთი რუსეთს მკაცრად აფრთხილებს, არ გაიმეოროს 2014 წლის მსგავსი მოქმედებები, როცა ის ყირიმში შეიჭრა, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი სერიოზული ეკონომიკური სანქციებით ემუქრება.
როგორ განვითარდება მოვლენები უკრაინაში, ეს საქართველოს სამომავლო ბედსაც გადაწყვეტს. შესაბამისად, ახლა გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს საქართველოს ხელისუფლების სწორ მოქმედებას, რათა შექმნილმა სიტუაციამ ქვეყნის ინტერესები არ დააზიანოს. უკრაინის წინააღმდეგ რუსეთის განახლებული აგრესიის ფონზე საქართველოსა და რეგიონისთვის გამოწვეულ შესაძლო საფრთხეებზე “ჯორჯიან თაიმსმა” ინტერვიუ ევროპული კვლევების ცენტრის დირექტორ – კახა გოგოლაშვილთან ჩაწერა:
– უკრაინაში სიტუაცია დღითიდღე მწვავდება, აშშ–ის სამხედრო დახმარების ერთი ნაწილი უკვე უკრაინაშია. ასევე, აშშ სამხედრო ძალების განთავსებას განიხილავს ბალტიისპირეთისა და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში. მოვლენების როგორ განვითარებას უნდა ველოდოთ, თან თუ გავითვალისწინებთ, რომ უკრაინის საზღვართან 130 ათასამდე რუსი ჯარისკაცია მობილიზებული?
– უკრაინა საომარი მოქმედებების ზღვარზეა მისული, უბრალოდ ამის საბაბი არ არსებობს. ალბათ, რუსეთი ეცდება, რაიმე საბაბი მოძებნოს, რომ შეიჭრას დონბასში. ეჭვი მეპარება, რომ მან კიევს შეუტიოს ბელორუსიიდან. მგონია, რომ ეს დაშინების და ყურადღების გადატანის მანევრს ჰგავს. რუსეთს უნდა, რომ ნაკლები ძალები იყოს მობილიზებული დონბასის მიმართულებით, იმიტომ რომ ძირითადი დარტყმა მაინც ალბათ დონბასს მიადგება. მაგრამ რუსეთს მოსაძებნი აქვს საბაბი და ამ საბაბს იმით მოძებნის, რომ ის აღიარებს დონეცკის და ლუგანსკის რესპუბლიკების დამოუკიდებლობას. ამის შემდეგ შეიძლება რამე პროვოცირება მოახდინოს, რომ უკრაინელები შევიდნენ იქ. მაგრამ, იმედია უკრაინელები პროვოკაციას არ წამოეგებიან, როგორც ეს 2008 წელს მოხდა, როცა საქართველომ შეიყვანა ჯარი სამხრეთ ოსეთში და ამას რუსეთის მხრიდან აგრესია მოჰყვა. ალბათ უკრაინა ასეთ შეცდომას არ დაუშვებს, მაგრამ რუსეთი შეეცდება იქ რაიმე პროვოცირება შექმნას, ამით საბაბი ჰქონდეს და მთელი ამ ტერიტორიების ოკუპაცია მოახდინოს.
– დღეს შექმნილი ვითარება შესაძლოა, რომ რუსეთის პასუხი იყოს გასულ კვირაში ბრიუსელში კრემლის წარმომადგენლებთან გამართულ შეხვედრებთან დაკავშირებით, სადაც მოლაპარაკების მთავარი თემა რუსეთის პრეზიდენტის ულტიმატუმი გახლდათ, რომ ნატომ უარი თქვას აღმოსავლეთით გაფართოებაზე და რაზეც მან უარი მიიღო?
რუსეთის ეს ულტიმატუმი შეუსრულებადია. ახლა ვიღაცამ მე რომ მითხრას, ან მილიონი მოგვიტანე, ან მოგკლავთო, რა თქმა უნდა, ამ მილიონს ვერ მივუტან. ასეთი სულელური ულტიმატუმია ისიც, რომ ნატოს ჯარები 1997 წლის მდგომარეობაზე გადაიყვანეთო, ანუ, პრაქტიკულად მოითხოვა, მთელი ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპიდან გაიყვანეთ ნატოს ჯარებიო. ეს ყველაფერი უფრო დიდი თამაშის ნაწილია. რეალურად, რუსეთში ძალიან კარგად იცოდნენ, რომ ნატო ამ ულტიმატუმს არავითარ შემთხვევაში არ შეასრულებდა. თუმცა, ამას იყენებს უბრალოდ საბაბად და ეს სჭირდებოდათ ამისთვის.
– რამდენად სწორი გადაწყვეტილებაა აშშ–სგან უკრაინისთვის სამხედრო დახმარების გაწევა, ეს ხომ არ გახდება რუსეთისთვის დამატებითი საბაბი, რომ საომარი მოქმედებები დაიწყოს და ზოგადად, შექმნილ ვითარებაში როგორ უნდა უპასუხოს დასავლეთმა რუსეთის აგრესიას?
ამერიკისგან გადადგმული ნაბიჯი ძალიან სწორია, იმიტომ რომ რუსეთს გადაწყვეტილი, აქვს რაღაც სახით უკრაინაზე იერიში მიიტანოს. რაც უფრო მეტი ფასი ექნება გადასახდელი ამ იერიშის გამო, მით უფრო შემაკავებელი იქნება მისთვის. თუ უკრაინას იარაღს არ მიაწვდიან, მაშინ რუსეთი პირდაპირ გაისეირნებს უკრაინის ტერიტორიაზე და ალბათ წაიღებს მის ნახევარ ტერიტორიებს (პირველ რიგში შავი ზღვის მიმდებარე ტერიტორიებს). აქედან გამომდინარე, რა თქმა უნდა, უკრაინის მომარაგება იარაღით საჭიროა და აუცილებელია, რომ რუსეთს არ ჰქონდეს განცდა იმისი, რომ უკრაინასთან ომი იქნება მარტივი. ეს არის ერთ–ერთი შემაკავებელი ფაქტორი, რომელმაც შეიძლება მნიშვნელოვანი როლი ითამაშოს და რუსეთმა საბოლოო ჯამში აგრესია ვერ გაბედოს. მაგრამ, როგორც მინიმუმ, ის ეცდება ყველა შესაძლო ხერხით დონბასში შეიჭრას და იქ რეგულარული ძალები შეიყვანოს.
– როგორ ფიქრობთ, უკრაინაში შეჭრის შემთხვევაში, რა საფასურის გადახდა მოუწევს რუსეთს და თავად რა საფასურის გადახდა შეუძლია უკრაინისთვის?
– ცნობილია და ნათქვამია, რომ უკრაინაში შეჭრის შემთხვევაში, რუსეთს საშინელ ეკონომიკურ სანქციებს დაუწესებენ. ვეღარ გაყიდის ევროპაში ვეღარანაირ პროდუქტს და შესაძლაო ეს მსოფლიოშიც გაუჭირდეს. ის საერთაშორისო საბანკო სისტემაში გადარიცხვებსაც ვეღარ მოახერხებს და ამ შემთხვევაში რუსეთისთვის იმპორტი და ექსპერტი ძალიან გაჭირდება. ყოველივე ეს კი რუსეთისთვის ძალიან დიდი დარტყმა იქნება.
– მაშინ, როდესაც უკრაინა ომის ზღვარზეა, ამ ვითარებაში რა გამოწვევების წინაშე დგას საქართველო? არსებობს იმის რისკი, რომ სამომავლოდ საქართველომ უკრაინის ბედი გაიზიაროს ანდა რუსეთის შეჩერების მიზნით ნატომ, უკრაინასთან ერთად, საქართველოს ალიანსში გაწევრიანებაზე პოზიცია შეიცვალოს?
– რა თქმა უნდა, ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ უკრაინაში სერიოზული კონფლიქტი განვითარდება, არ არის გამორიცხული, რუსეთმა საქართველოშიც მოახდინოს პროვოკაცია. მაგალითად, რუსეთმა ჩვენი პორტების ოკუპირება მოახდინოს, რაც იმას ნიშნავს, რომ დიდი ეკონომიკური დარტყმა მოგვადგება, რადგან პროდუქტებით და ყველაფრით მომარაგება პორტებით ხდება. ამიტომ, რა თქმა უნდა, ჩვენ ვდგავართ რისკის წინაშე. ხოლო, უკრაინის მოვლენების გამო ნატომ უარი თქვას ალიანსი უკრაინასა და საქართველოს სამომავლო გაწევრიანებაზე, ეს გამორიცხულია.
– და ბოლოს, ქართული ოპოზიცია ხელისუფლებას უკრაინასთან მიმართებით პასიურობაში ადანაშაულებს და აცხადებენ, რომ უკრაინას გვერდში არ უდგას. ჩვენ მოვისმინეთ ოფიციალური პირების მხრიდან განცხადებები, სადაც ისინი უკრაინელ ხალხს სოლიდარობას უცხადებენ. თქვენი აზრით, რა პოზიცია უნდა დაიკავოს ქართულმა ხელისუფლებამ და შექმნილ ვითარებაში, რა ქმედითი ნაბიჯების გადადგმაა საჭირო?
– საგარეო საქმეთა მინისტრის მიერ “ტვიტერზე“ პირველი ოფიციალური განცხადება დღეს გამოქვეყნდა. ამასთან დაკავშირებით ოფიციალური განცხადება არც პარლამენტს არ მიუღია. რა თქმა უნდა, ხელისუფლების მხრიდან არაა საკმარისი ასეთი მიდგომა. ვეთანხმები, რომ საჭიროა უფრო მეტად დემონსტრირება და სოლიდარობის გამოცხადების გარდა საჭიროა რაღაც კონკრეტულის თქმაც. მაგალითად, გაკეთდეს ოფიციალური განცხადება, რომ თუ უკრაინის გამო რუსეთს დაუწესდება სანქციები, ჩვენც ამ სანქციებს სრულად შევუერთდებით. იმის თქმა კი არა მარტო, რომ ჩვენ სოლიდარულები ვართ უკრაინის, არამედ, უნდა ითქვას, რომ თუ უკრაინაში რუსეთი შეიჭრება, ჩვენ დასავლეთთან ერთად ვიქნებით სრულად სოლიდარულები და ყველა იმ გადაწყვეტილებას, რომელსაც ჩვენი პარტნიორები მიიღებენ რუსეთის წინააღმდეგ, ჩვენ ამას შევუერთდებით. სწორედ ეს ნიშნავს უკრაინისთვის მხარში დგომას.
/თათია შაიშმელაშვილი/
“საქმე გვაქვს პენსიონერის სამეჯლისო ცეკვებთან“ – გია ხუხაშვილი სალომე ზურაბიშვილის ინიციატივაზე
ქვეყანაში პოლიტიკური კრიზისი ისევ გრძელდება. მთავრობასა და ოპოზიციას შორის დაძაბულობა კვლავაც აქტუალურია. ამ ფონზე, რამდენიმე დღის წინ, მმართველმა გუნდმა სამთავრობო ცვლილებები განახორციელა. რა შედეგს მოგვიტანს აღნიშნული ცვლილებები მინისტრთა კაბინეტში და მოსალოდნელია თუ არა ამ პროცესების გაგრძელება?
ქვეყანაში არსებული პოლიტიკური ვითარება „ჯორჯიან თაიმსთან“ საუბარში პოლიტოლოგმა გია ხუხაშვილმა შეაფასა.
– როგორ შეაფასებთ სამთავრობო ცვლილებებს ?
– არ ვფიქრობ, რომ ეგ თემა მნიშვნელოვანია მარტივი მიზეზის გამო, რადგან ჩვენ არ გვაქვს სახელებისა და გვრების პრობლემა. საქმე გვაქვს სისტემურ მანკიერებასთან, რომელშიც სახელებისა და გვარების ცვლა, მიუხედავად მათი პროფესიული სტატუსისა, დიდ ცვლილებებს ვერ გამოიწვევს. შესაძლებელია ოდნავ უკეთესი იყოს, ან – უარესი. იმდენად უმნიშვნელო სხვაობაა, რომ სახელმწიფოებრივად ამის შეფასება აზრს მოკლებულია.
– „ნაციონალური მოძრაობა“ პარლამენტში სიების აღდგენას ითხოვს, რამდენად სწორი ნაბიჯია ეს მათი მხრიდან?
– პოლიტიკაში ძალიან მნიშვნელოვანია თანმიმდევრულობა საკუთარ გადაწყვეტილებებში. ეს ნაბიჯი გასაგებიცაა, ერთის მხრივ ობიექტური რეალობიდან გამომდინარეა, მეორეს მხრივ კი – პარტიის არასერიოზულობასა და მერყეობას აჩვენებს. ამიტომ, ამაში კარგი არაფერი არ არის.
– გიგი უგულავამ განაცხადა, რომ ოპოზიცია „ნაციონალური მოძრაობის“ ქოლგის ქვეშ უნდა გაერთიანდესო. რამდენადაა შესაძლებელი ეს პროცესი?
– ეს აბსოლუტურად არასერიოზული და არარეალისტურია. მკვდრად შობილი სურვილია და რაც მთავარია, კარგის მომტანი არ არის, – მხოლოდ დამაზიანებელია. არა მგონია, რომ უგულავას ეს არ ესმოდა, როცა ამას ამბობდა. მაინც თქვა და რა მოტივები ჰქონდა ნამდვილად ვერ გეტყვით.
– ეროვნული თანხმობის იდეა როგორ მოგწონთ და არის თუ არა ეს პოლიტიკური კრიზისიდან გამოსავალი?
– თეორიულად ეროვნული თანხმობა გჭირდება, მაგრამ ერთია, რომ გვჭირდება და მეორეა – შესაძლებლობა. პრეზიდენტს ამის არც ხედვა აქვს და არც შესაძლებლობა. აქედან გამომდინარე, აქაც საქმე გვაქვს პენსიონერის სამეჯლისო ცეკვებთან და მეტი არაფერი.
– ზურაბიშვილის ბოლო განცხადებები თითქოს ოპოზიციურისკენ იხრება და ხომ არ უპირისპირდება მმართველ გუნდს?
– მას საშუალება აქვს რიტორიკის დონეზე კრიტიკული იყოს, მაგრამ ეს გადაწყვეტილებებში არ ჩანს, რომ სერიოზული ოპონირებისთვის მზად არის. ეს გამოჩნდა ძალიან კარგად სახელმწიფო ინსპექტორის ინსტიტუტის თემასთან დაკავშირებით. ასე რომ, ეს ყველაფერი ერთგვარი თამაში და რიტუალური ცეკვაა, რასაც ჩვენ მისი შესრულებით ვუყურებთ. ქალბატონი ერთობა, მარტო სახლში, როგორც შეუძლია ისე.
– უკრაინის პროკურატურამ სააკაშვილი დაზარალებულად ცნო და შესაძლებელია ქართველ სამართალდამცველებს ბრალი წარუდგინონ. რამდენად რეალურია ეს?
– ასეთი რაღაცებიც ხდება, დრამატიზებას არ დავიწყებ ზედმეტად, თუმცა არასასიამოვნო ინციდენტია.
/ ნინო ოთარაშვილი /
“თუ რამდენიმე დღეში დავუბრუნდებით ცივი ომის მდგომარეობას, ამაზე მადლობა უნდა ვთქვათ“ – ისტორიკოსი რუსეთ-უკრაინის მოვლენებზე
”რუსეთი მზაკვრულად დაესხა ჩვენს სახელმწიფოს თავს დილით ადრე, ისევე – როგორც ნაცისტური გერმანია მეორე მსოფლიო ომის დროს” – ვლადიმერ ზელენსკი (უკრაინის პრეზიდენტი).
24 თებერვალს, გამთენიისას, რუსეთმა უკრაინაში ომი დაიწყო და ამ დრომდე ფართომასშტაბიან ოპერაციას ატარებს.
ქვეყნის მასშტაბით საომარი მდგომარეობაა გამოცხადებული. ხელისუფლება მოქალაქეებს სახლში დარჩენისა და სიმშვიდის შენარჩუნებისკენ მოუწოდებს. დასავლეთში მოსკოვის აგრესია დაგმეს და ახალი სანქციები დაუწესეს.
უკრაინის ოფიციალური პირები სოციალურ ქსელში წერენ, რომ რუსული ძალები კიევში იმყოფებიან. უკრაინის თავდაცვის სამინისტროს ცნობით, მტერი ობოლონის რაიონში იმყოფება.
უწყება ადგილობრივებს ე.წ. „მოლოტოვის კოქტეილების“ გაკეთებისკენ მოუწოდებს.
“გააკეთეთ „მოლოტოვის კოქტეილები”, გაანეიტრალეთ ოკუპანტი! მშვიდობიანო მოქალაქეებო – ფრთხილად, არ გახვიდეთ სახლებიდან!”- აცხადებენ თავდაცვის სამინისტროში.
უკრაინის ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებს „ჯორჯიან თაიმსთან“ საუბარში ისტორიკოსი დიმიტრი შველიძე გამოეხმაურა.
– როგორ შეადარებთ უკრაინაში განვითარებულ მოვლენებსა და 2008 წლის აგვისტოს ომს? იმავე სცენარით მოქმედებს რუსეთი?
– შესადარებელი არაფერია, ვაშლი რომ გაჭრათ შუაზე, არის რამე შესადარებელი ერთი ნახევრისა და მეორესი?! ისინი ფაქტობრივად იდენტურია. აბსოლუტურად ერთი და იმავე მოვლენასთან გვაქვს საქმე. იგივე სცენარი იქნა ჩაფიქრებული და განხორციელებული 2008 წელს. ერთადერთი განსხვავება ამ ორ მოვლენას შორის ის არის, რომ მაშინ საქართველო აბსოლუტურად მარტო აღმოჩნდა ამ მოვლენის წინაშე. უბრალოდ, დეპარტამენტის კი არა, სენატის (პარლამენტის) დონეზე მაინც რომ გაკეთებულიყო დასავლეთის ქვეყნების, ან მსოფლიოს სხვა ქვეყნების განცხადებები, – ესეც კი არ იყო მაშინ. მხოლოდ გაზეთებსა და მედიაში გამოხატული მხარდაჭერები იყო, რომლებიც, ფაქტობრივად არაფერს ნიშნავდა. პირისპირ დავრჩით ამხელა „ვეშაპთან“.
ამ 14 წლის მანძილზე მსოფლიო შედარებით მზად შეხვდა ამ მოვლენას, თუმცა, ცუდ სცენარებზე ვფიქრობ. თუ კარგად დამთავრდა, რა თქმა უნდა, სასიხარულოა.
უკრაინისადმი მხარდაჭერა დღეს საკმაოდ ეფექტურია. ქვეყნები იმუქრებიან სანქციებით და აუცილებლად გაატარებენ, მაგრამ ვშიშობ, ბრძოლის ველზე მიმდინარე ამბებს რომ ამან რამე უშველოს. სულაც არ მინდა, რომ საქმეში ნატო ჩაერიოს, ამას მოჰყვება მსოფლიო თუ არა, რეგიონული დაპირისპირება. ეს მოვლენები მსოფლიოს გადაჩეხვაა სრულიად უცნობ მომავალში. რა უნდა ეშველოს? – ამას ჩვენზე უკეთ ის ქვეყნები სჯიან, რომლებიც ჩარეულები არიან ამ პროცესში და მათ ამ უბედურების წინააღმდეგ საბრძოლველად რამე უნდა მოიფიქრონ. თუ არ შეუძლიათ რუსეთის აგრესიის შეკავება, მაშინ ცხადი ყოფილა ყველაფერი. დასავლეთის იმედი არავის უნდა ჰქონდეს და აღარც ჩვენ.
– ექსპერტები ამ ომს ახალი ცივი ომის სახელით მოიხსენიებენ. თქვენ რას ფიქრობთ ამაზე?
– ცივი ომი კაცობრიობამ თითქოს დასრულებულად ჩათვალა, მაგრამ, ჩვენ კარგად ვიცით, რომ ის გრძელდებოდა. უბრალოდ განცხადება, რომ ცივი ომი დასრულებულია, ოპტიმისტური იყო – ეს გახლდათ, ხავსი, რომელსაც კაცობრიობა ეჭიდებოდა. ხალხს არ უნდოდა ეთქვა ის, რასაც ფიქრობდა. მაგრამ, რასაც ფიქრობდა და ეშინოდა, ის დღეს ცხადად მოხდა. ეს უკვე ცივი ომი აღარ არის, რადგან ის იყო მაშინ, როდესაც ადამიანები, სახელმწიფოები, ქვეყნების ჯგუფები, სამხედრო – პოლიტიკური ბანაკები ერთმანეთს სიტყვით ეომებოდნენ. (ცივი იმიტომ ჰქვია, რომ ომი არ არის ბრძოლის ველზე.) უკრაინის ამბავი კი, სამწუხაროდ ცივი ომის მასშტაბს გასცდა. თუ რამდენიმე დღეში დავუბრუნდებით ცივი ომის მდგომარეობას, ამაზე მადლობა უნდა ვთქვათ.
რუსეთი უკრაინისგან ითხოვს, ოკუპირებული ტერიტორიების მისთვის გადაცემას და ნეიტრალიტეტზე ხელის მოწერას. ნეიტრალიტეტი კი, რუსულად რომ გადავთარგმნოთ, არის ჩუმად ყოფნა და რუსეთის დირექტივების შესრულება. ეს არ არის შვეიცარიული, ან ავსტრიული ნეიტრალიტეტი. მასზე ხელისმოწერა ნიშნავს, რომ უკრაინამ ნატოზე უარი უნდა თქვას.
– როგორ უნდა შეწყდეს კონფლიქტი, რაშია გამოსავალი?
– თუკი დასავლეთი და მისი მხარდამჭერი ძალები მსოფლიოში მტკიცედ შეიკვრებიან, მეტს გაბედავენ და ძალიან მკაცრი სანქციები იქნება და არა – გაწელილი მოლაპარაკებები, სატელეფონო საუბრები, შესაძლოა რაღაც გამოვიდეს. სანქციებზე საუბარს რამდენიმე თვეა ვისმენთ და ჯერ ვიხილეთ რამდენიმე გაუბედავი სანქცია, რომლისაც არავის ეშინია და მით უმეტეს რუსეთს. ამის რუსეთს ყველაზე ნაკლებად ეშინია, რადგან უზარმაზარი ქვეყანაა და აქვს რესურსები, რომ გაუძლოს. სანქციები უნდა იყოს რუსეთის აბსოლუტური იზოლაცია და არა რამდენიმე ასეული ადამიანის (რომ პარიზში ვერ ჩავიდნენ და ყავა ვერ დალიონ). რუსეთის მოქალაქეების მიღებაზე ყველა ქვეყანამ უარი უნდა თქვას. ასეთი სანქციები ჭკუაზე მოიყვანს თვით რუსულ საზოგადოებას. არისტოკრატიას იმდენი ფული აქვს დაგროვილი, ეს სანქციები არაფერს უზამს. ხალხი უნდა შეწუხდეს და გამოვიდეს ქუჩაში. აი, რუსი ხალხის გამოსვლა ქუჩაში კი… ღმერთმა დაიფაროს ყველა ის მთავრობა, რომელსაც რუსი ხალხი გადალეწავს. ეს სტიქიური უბედურებაა. რა მოხდა 1917-ში?! იმ რევოლუციამ წალეკა რუსული მონარქია. რამდენი მილიონი ადამიანი გაიქცა, მხოლოდ მთავრობა და ნიკოლოზ მეორე კი არა, მთელი სოციალური ფენები ამოწყვიტა.
თუ ამ სანქციებში მთელი რუსული საზოგადოება მოექცევა, აეკრძალება ურთიერთობა ევროპასთან, სამეზობლოსთან, ამერიკასთან და მთელ დანარჩენ მსოფლიოსთან, აი, მაშინ შეწუხდება მისი უმაღლესობა – რუსეთის მოსახლეობა.
– როგორია საქართველოს როლი ამ კონფლიქტში? რა უნდა გავაკეთოთ?
– ქართულმა საზოგადოებამ მხარი უნდა დაუჭიროს უკრაინას, უნდა გამოვიდეს ქუჩაში, გამოხატოს უკრაინისადმი მხარდაჭერა. მაგრამ, ხელისუფლებას ვურჩევ, რომ მაინც ფრთხილად იყოს, დაელოდოს მსოფლიოს რეაგირებას. თუ ახლა დასავლეთის რეაგირება ნახევრად იქნება, მაშინ ის ხელებს დაიბანს, თავისთვის შებრუნდება და განაგრძობს მშვიდ ცხოვრებას, მაშინ ჩვენ ისევ რუსეთს პირისპირ დავრჩებით. ამ შემთხვევაში ჩვენი ხელისუფლების სიფრთხილე საღია და ამას მივესალმები. უნდა დააკვირდეს, რა ხდება გარშემო და როცა მსოფლიო რეაგირება ძლიერი იქნება, მაშინ მათთან ერთად უნდა გამოჩნდეს. რამდენიმე დღე და კვირა უნდა მოვითმინოთ.
/ ნინო ოთარაშვილი /