ფრანგულ გაზეთში „ლე ფიგარო“ (Le Figaro) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „უკრაინის პრეზიდენტის ორმაგი სტრატეგია“ (ავტორი – რენო ჟირარი), რომელშიც ვოლოდიმირ ზელენსკის მიერ ამ დღეებში ევროპულ ქვეყნებში გამართული ვიზიტებია მიმოხილული, „დიდი შვიდეულის“ მოსალოდნელი სამიტის ფონზე.

„ძველი ევროპის უმსხვილესი ეკონომიკის მქონე ოთხმა სახელმწიფომ – იტალიამ, გერმანიამ, საფრანგეთმა და დიდი ბრიტანეთმა, რომლებსაც კარგად განვითარებული სამხედრო მრეწველობაც აქვთ, დიდი პატივისცემით მიიღეს ვოლოდიმირ ზელენსკი, რომელიც თავის „მილიტარის“ სტილის ტანსაცმელს უკრაინაში რუსეთის არმიის შეჭრის დროიდან ატარებს და დღემდე არ იხდის.

ყველა ოთხივე სახელმწიფო „დიდი შვიდეულის“ (G7) წევრია, რომელთა ლიდერები იაპონიის ქალაქ ჰიროშიმაში 19-21 მაისს დაგეგმილ სამიტზე შეიკრიბებიან. მიწვეულები არიან ევროპის საბჭოსა და ევროპის კომისიის ხელმძღვანელებიც. განსახილველი საკითხებიდან პირველია რუსეთის მოქმედების დაგმობა უკრაინის წინააღმდეგ“, შემდეგ მოდის პარტნიორული საერთაშორისო დიალოგის განხილვა განიარაღებისა და უსაფრთხოების სფეროებში, შემდეგ – ეკონომიკის, კლიმატის, კვების, ჯანდაცვის პრობლემები და ა.შ.

ამრიგად, უკრაინის კონფლიქტი დღეს დასავლეთის სახელმწიფოებისათვის პირველ ნომრად ითვლება. „დიდი შვიდეულის“ სამიტზე მათ უნდა შეათანხმონ კიევისათვის ფინანსური დახმარების გამოყოფა (ბიუჯეტისათვის, სამხედრო და ჰუმანიტარული მიზნებისათვის). როგორც ცნობილია, აშშ-მა უკრაინას 2022 წლის 24 თებერვლიდან დღემდე თითქმის 72 მილიარდი ევროს დახმარება გაუწია, ხოლო ევროკავშირმა – 50 მილიარდი ევროს ოდენობით. უახლეს ისტორიაში ესოდენ დიდი დახმარების ანალოგების ძიებისას, მას მხოლოდ 1941-45 წლებში ანტიჰიტლერული კოალიციის მიერ საბჭოთა კავშირისადმი გაწეული დახმარება შეიძლება შევადაროთ.

ვოლოდიმირ ზელენსკის ევროპული ტურნე ხაზს უსვამს იმის მნიშვნელობას, რომელიც უკრაინისათვის დახმარების გაწევის საკითხში „დიდი შვიდეულის“ სამიტს აქვს. გავიხსენოთ, რომ შარშან დეკემბრის ბოლოდ უკრაინის პრეზიდენტმა აშშ-ში ტრიუმფალური ტურნე განახორციელა და დიდი ფულიც მიიღო რუსეთის არმიის მოსაგერიებლად.

სხვათა შორის, როცა რუსეთის არმია უკრაინაში შეიჭრა, ამერიკელებმა ვოლოდიმირ ზელენსკის თავშესაფარი შესთავაზეს. უკრაინის პრეზიდენტმა კი მოგვიანებით უპასუხა, რომ მას თავშესაფარი კი არა, საბრძოლო მასალების მიწოდება უფრო მეტად ჭირდებოდა. ვოლოდიმირ ზელენსკიმ, პოლიტიკური ურთიერთობების გენიოსმა, შეძლო თავისი მომხრეებისათვის იმედის ჩანერგვა გამარჯვების მიზნით და დასავლეთის დარწმუნება იარაღის მიწოდებაში. მას შემდეგ, რაც უკრაინის არმიამ შეძლო კიევის დაცვა, შემდეგ კი შეტევაზე გადასვლა და რიგი ქალაქების დაბრუნება, უკრაინელებისა და დასავლეთის თვალში პრეზიდენტის მიმართ რწმენა მნიშვნელოვნად ამაღლდა.

მაგრამ მოგვიანებით რუსებმა მოახერხეს და ფრონტის ხაზზე გაჩენილი ნარღვევი ამოავსეს და 1400 კილომეტრიანი ფრონტი გაამაგრეს. თუმცა რუსებმა ისიც კარგად გააცნობიერეს, რომ უკრაინა მათთვის „კერკეტი კაკალი“ აღმოჩნდა და რომ რუსებს უკრაინის ბეჭებით წაქცევა, მხოლოდ იარაღის ტრადიციული სახეობების გამოყენებით, არ შეუძლიათ. გამოდის, რომ რუსეთის სტრატეგია რეალური გახდა: უკვე მეტად აღარ დგას საკითხი მთელი უკრაინის მიწა-წყლის გაკონტროლებაზე, ახლა მოსკოვისთვის მთავარია, რომ დაკავებული ტერიტორიებისადმი კონტროლი შეინარჩუნოს. ამ მიზნით კრემლმა თავისი „მაჟინოს ხაზი“ შექმნა.

ვოლოდიმირ ზელენსკის განცხადებით, მას აქვს შესაძლებლობა კონტრშეტევა დაიწყოს, მაგრამ ჯერ-ჯერობით იარაღით კარგად მომარაგებას დაელოდება, რადგან წინა შეტევა უკრაინელებს საკმაოდ ძვირი დაუჯდათ. რა დასამალია და პრეზიდენტი ასევე შიშობს, რომ ვაითუ ჯარი და მოქალაქეები 15-თვიანი ბრძოლებით უკვე დაიღალნენო.

დიპლომატიური თვალსაზრისთ, ვოლოდიმირ ზელენსკი ცდილობს დასავლეთის გრძელვადიანი დახმარება განიმტკიცოს და იმავდროულად საერთაშორისო შუამავლებს სერიოზულ შესაძლებლობას აძლევს, რომ თავიანთი შანსი ხელიდან არ გაუშვან: ამას წინათ იგი ერთ საათზე მეტხანს ესაუბრა ტელეფონით სი ძინპინს, შემდეგ კი იტალიაში ჩავიდა რომის პაპთან. ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ ზელენსკი უარს ამბობს სამხედრო მოქმედებებზე? არა, მაგრამ მას სურს შეტევა მომზადებული დივიზიებით და კარგად გაწვრთნილ არმიის მეშვეობით განახორციელოს.

ომის რაღაც მომენტში რუსებსა და უკრაინელებს შორის მოლაპარაკება გარდაუვალი გახდება – პირდაპირ თუ ირიბად. ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გაიგო, თუ როგორია მისი ამოცანა: ისე გააკეთოს ყველაფერი, რომ მოლაპარაკების დაწყების წინ უკრაინას ძლიერი პოზიციები ჰქონდეს. და როცა ასე იქნება, მაშინ მოწინააღმდეგისაგან მეტი დათმობებია მოსალოდნელი.

წყარო

„საქართველოს სრულყოფილმა დაბრუნებამ ტურისტულ ბაზარზე რუსი ტურისტებისა და მოგზაურობის მოყვარულთა გააქტიურება გამოიწვია. ტუროპერატორებმა უკვე დაიწყეს ორგანიზებული პროგრამების მომზადება იმ იმედით, რომ მალე რუსეთიდან საქართველოში და პირიქით პირდაპირი ავიამიმოსვლა დაიწყება. გაიზარდა საქართველოში დასვენების მსურველთა რაოდენობა, თუმცა ტურების გაყიდვამდე რეალურად საქმე ჯერ მისულა, რადგან ტურისტები უფრო მომგებიან შეთავაზებებს ელოდებიან. ამასთან, ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ ტუროპერატორები საქართველოში წამსვლელთა მზარდ ნაკადს ვერ დააკმაყოფილებენ, რადგან ავიაკომპანიების თვითმფრინავებში ადგილების რაოდენობა შეზღუდულია“, – ნათქვამია რუსული გაზეთის „კომერსანტში“ (КоммерсантЪ) 17 მაისის ნომრის პირველ გვერდზე დაბეჭდილ სტატიაში, სათაურით „საქართველოს რუსულ ტურპაკეტებში „ალაგებენ“: ოპერატორებმა მოგზაურობის პროგრამების მომზადება დაიწყეს“ (ავტორი – ალექსანდრა მერცალოვა).

„ტურიზმის ოპერატორებმა საქართველოში მოგზაურობის მსურველებისათვის ორგანიზებული ტურების შეთავაზება დაიწყეს“, – ამბობს „კომერსანტთან“ საუბარში დიმიტრი გორინი, რუსეთის ტურინდუსტრიის კავშირის ვიცე-პრეზიდენტი. ამჟამად პროგრამები ტრანზიტული რეისების ბაზაზე მზადდება, მაგრამ 20 მაისიდან უკვე პირდაპირი რეისების ჩათვლით გაკეთდება.

ტურკომპანია „დელფინის“ გენდირექტორის სერგეი რომაშკინის თქმით, ახალი ტურპაკეტები მიმდინარე კვირის ბოლოს გამოჩნდება, მანამდე კი კომპანია საქართველოში სასტუმროების ბაზას აფართოებს – ბოლო დროს მათი რაოდენობა ხუთიდან თვრამეტამდე გაიზარდა. 19 მაისიდან საქართველოში ფრენას იწყებს რუსული ავიაკომპანია „აზიმუტი“ (Azimuth) რუსული წარმოების თვითმფრინავებით, რომლებიც კვირაში 7 რეისს შეასრულებენ. 20 მაისიდან კი რუსეთის ავიასივრცეში გამოჩნდება ქართული ავიაკომპანია „ჯორჯიან ეარვეისი“ (Georgian Airways), რომელმაც ბილეთების გაყიდვა მოსკოვის მიმართულებით უკვე დაიწყო.

დიმიტრი გორინი ეჭვობს, რომ „აზიმუტის“ რეისებს ტუროპერატორები შედარებით ნაკლებ ყურადღებას დაუთმობენ, რადგან თვითმფრინავების „სუხოი სუპერჯეტ-100“-ების (Sukhoi Superjet 100) ტევადობა მცირეა, თუმცა, თავის მხრივ, „აზიმუტის“ დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარე პაველ უდოდი აცხადებს, რომ ტუროპერატორებთან თანამშრომლობა სრულიად შესაძლებელია.

ჯერ-ჯერობით საქართველოს მიმართულებით ავიაბილეთები საკმაოდ ძვირია – მათი საშუალო ფასი ერთი მიმართულებით 15 მაისისათვის 22 ათას რუსულ რუბლს შეადგენს. რუსების ინტერესი საქართველოს მიმართ საკმაოდ დიდია. კომპანია „ონლაინ-ტურის“ წარმომადგენელი იგორ ბლინოვი ამბობს, მსურველთა სატელეფონო ზარების რაოდენობა სწრაფად მატულობს – 15 მაისისათვის საქართველოს მიმართულებამ რეიტინგში მეოთხე ადგილი დაიკავა.

ბოლო დროს რუსეთის მოსახლეობაში პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში მოგზაურობის მოთხოვნა მნიშვნელოვნად გაიზარდა, მაგრამ საქართველო ამ ტალღაში ვერ მოხვდა, ავიარეისების არარსებობის გამო. ახლა ქვეყანა შეიძლება საზაფხულო დასვენების პროცესში ჩაერთოს, თუმცა როგორც დიმიტრი გორინი ვარაუდობს, ტურისტების გადაყვანა შეზღუდული იქნება. პირველ ეტაპზე უფრო მეტად ის რუსები იაქტიურებენ, რომელთაც ნათესაური კავშირები აქვთ რუსეთთან (მხედველობაშია მრავალი რელოკანტი, რომლებიც საქართველოში გაემგზავრნენ უკრაინის ომის დაწყებისა და მობილიზაციისა გამო). ტუროპერატორები აღნიშნავენ, რომ საქართველოში ტურისტული ტურების პროგრამების მომზადება „უიღბლო“ დროს დაემთხვა – ჯერ კიდევ მანამ, სანამ ფრენების აღდგენა გამოცხადდებოდა, ბევრ რუსს უკვე დაგეგმილი ჰქონდა, თუ სად დაისვენებდა ზაფხულში, ამიტომ მათ თავიანთი გადაწყვეტილების შეცვლა გაუჭირდებათ.

წყარო

გერმანულ გაზეთ „ბერლინერ მორგენპოსტში“ (Berliner Morgenpost) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „მასობრივი მკვლელის კულტი: რატომ დადიან რუსები მომლოცველებად საქართველოში, სტალინის მშობლიურ ქალაქში“ (ავტორი – ჯო ანგერერი)

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

ვისაც დიქტატორობა და დიქტატორის ნახვა სურს, უნდა მოძებნოს და წავიდეს იმ ქალაქში, სადაც იოსებ სტალინი დაიბადა – გორში, საქართველოს დედაქალაქ თბილისიდან 85 კილომეტრის მოშორებით. იქ, ქალაქის განაპირას მდებარე ბანაკში პირქვე დამხობილ იოსებ სტალინის ძეგლს ნახავს, რომელსაც „მეფოლადეს“ უწოდებენ.
საბჭოთა ბელადის ძეგლისადმი ასეთი მოპყრობა საქართველოს მიერ თავისი ისტორიისადმი დამოკიდებულების ერთგვარ სიმბოლოს წარმოადგენს. 2010 წელს ქალაქის ხელმძღვანელობამ გორის ცენტრში მდგარი სტალინის ძეგლი პოსტამენტიდან ჩამოაგდო. იმ დროს, რუსეთთან 2008 წლის ომის შემდეგ, საქართველოს უკვე დიდი ხნის ჰქონდა აღებული ორიენტაცია ევროკავშირზე. ქვეყნის ხელისუფლების მიერ გატარებული პოლიტიკის მიხედვით, საქართველოში არ უნდა დარჩენილიყო არავითარი სიმბოლო, რომელიც ადამიანებს საბჭოთა პერიოდს გაახსენებდა მას შემდეგ გორში ძეგლთან დაკავშირებით დავა არ წყდება.

„ეს ჩვენი ისტორიის ნაწილს წარმოადგენს“, – ამბობს გაზეთის კორესპონდენტთან საუბარში ქეთევან ახობაძე, „სტალინის მუზეუმის ფონდის“ მთავარი მცველი. მას სურს ძეგლის აღდგენა არა ქალაქის ცენტრში, არამედ მუზეუმის ტერიტორიაზე: „რასაკვირველია, არიან ადამიანები, რომლებსაც იოსებ სტალინის მმართველობის წლებში ტკივილი განიცადეს და დღემდე ვერ შეძლეს მისი დავიწყება. ასევე არიან ადამიანები, რომლებიც იოსებ სტალინში საქართველოს ისტორიის ნაწილს ხედავენ და ამ საკითხს ეგუებიან, მის მიმართ ლოიალური დამოკიდებულება აქვთ“, – აღნიშნავს ქეთევან ახობაძე.

გორის მუზეუმი რუს ტურისტებს იზიდავს

გორში მდებარე იოსებ სტალინის სახლ-მუზეუმი ტურისტებს აქტიურად იზიდავს: გასულ წელს მუზეუმი მოინახულა 89 ათასმა დამთვალიერებელმა, ძირითადად რუსეთიდან. მუზეუმი 1957 წელს გაიხსნა, იოსებ სტალინის გარდაცვალებიდან ოთხი წლის შემდეგ. როცა საბჭოთა კავშირი დაიშალა, დროებით დაიხურა, მაგრამ მოგვიანებით ისევ გაიხსნა. 2008 წლის აგვისტოში სამხრეთ კავკასიაში რუსეთ-საქართველოს ომი დაიწყო: მოსკოვმა მხარი დაუჭირა საქართველოს სეპარატისტულ რეგიონებს – აფხაზეთ/სამხრეთ ოსეთს, მათ დასახმარებლად საქართველოში შეიჭრა და მათი ე.წ. „დამოუკიდებლობა“ აღიარა, საქართველოს იმდროინდელ კულტურის მინისტრს ნიკოლოზ ვაჩეიშვილს იოსებ სტალინის მუზეუმი „რუსეთის აგრესიის მუზეუმად“ სურდა გადაექცია. რამდენიმე წლის განმავლობაში შენობის შესასვლელში ეკიდა პლაკატი წარწერით, რომ მუზეუმში საქართველოს ისტორიის ფალსიფიცირება ხდებაო, თუმცა ის უკვე დიდი ხანია რაც გაქრა. 2012 წელს ქალაქის ადმინისტრაციამ ხმა მისცა დადგენილებას, რომლის თანახმად, ექსპოზიციის რეკონსტრუქცია არ განხორციელდებოდა.

მუზეუმის ექვს დარბაზში წარმოდგენილია იოსებ სტალინის ცხოვრებისა და საქმიანობის ამსახველი მრავალრიცხოვანი ექსპონატები – ადრეულ ასაკში დაწერილი ლექსები, ფოტოები, სხვადასხვა ქვეყნების ლიდერებისაგან მიღებული საჩუქრები, თვით სიკვდილისშემდგომი ნიღბების ჩათვლით. შეიძლება დაათვალიეროთ მისი კაბინეტი, აგრეთვე დაჯავშნილი 83-ტონიანი სარკინიგზო ვაგონი, რომლითაც ბელადი სარგებლობდა. მოკლედ, დარბაზებში განდიდებულია სტალინი და მის მიერ სსრკ-ში განხორციელებული ტერორი მხოლოდ მეზობელ პატარა ოთახში თუ არის მოხსენიებული.

რუსეთი: სტალინის აღორძინებული კულტი პუტინის იმპერიაში

იოსებ სტალინი განასახიერებს დიქტატურას, რეპრესიებს, თავისუფალი აზრისა და დამოუკიდებელი პოზიციის ყოველგვარი გამოვლენის ჩახშობას, მკაცრ „წმენდებს“. მილიონობით ადამიანი დაიღუპა „გულაგის“ შრომით გამომასწორებელ ბანაკებში, სადაც პატიმრები იძულებულნი იყვნენ არაადამიანურ პირობებში ემუშავათ. მათი აგებულია ტრანსციმბირის მაგისტრალის მნიშვნელოვანი ნაწილი, თეთრი ზღვა – ბალტიის ზღვის არხი და უამრავი საბჭოთა ობიექტი. ბევრი პატიმარი შიმშილისა და ორგანიზმის გამოფიტვისაგან გარდაიცვალა, რადგან მათ მხოლოდ დღეში ერთი ჯამი სუპი და 300 გრამი პური ეძლეოდათ – და ეს ყველაზე მძიმე და დამღლელი ფიზიკური შრომის პირობებში. იოსებ სტალინის სავარაუდო პოლიტიკური მეტოქეები დაპატიმრებულები იქნენ და განაჩენი საჩვენებელ სასამართლო სხდომებზე გამოუტანეს.

მაგრამ იმავდროულად იოსებ სტალინი მეორე მსოფლიო ომში გერმანელ ფაშისტებზე საბჭოთა ხალხის გამარჯვების სიმბოლოსაც წარმოადგენს – იმ ომში, რომელსაც დღეს რუსეთში „დიდ სამამულო ომს“ უწოდებენ. გამარჯვების დღე ყოველწლიურად ჯერ საბჭოთა კავშირში და ახლა რუსეთის დედაქალაქში წითელ მოედანზე დიდი სამხედრო აღლუმით აღინიშნება ხოლმე. „სპეცოპერაციის“ პირობებში (ასე უწოდებს კრემლი უკრაინის წინააღმდეგ დაწყებულ ომს) იოსებ სტალინის გამარჯვებამ გერმანიასთან ომში განსაკუთრებული მნიშვნელობა შეიძინა. ბოლოს და ბოლოს, უკრაინასთან ომის დაწყებაც ხომ მისი „დენაციფიკაციის“ მიზნით განხორციელდა.

პუტინისეულ ახალ რუსეთში, რომელსაც შეიძლება „სსრკ II“ ვუწოდოთ, იოსებ სტალინის კულტი სულ უფრო შესამჩნევი ხდება. მოსკოვში რეტრო-რესტორნების ბუმია – მაგალითად რესტორანი „საბჭოთა დრო“, რომელიც რუსეთის დედაქალაქის ცენტრში მდებარეობს, სპეციალურად არის გაფორმებული ორიგინალური საბჭოური სტილით, კედლებზე ჰკიდია პროპაგანდისტული პლაკატები, აგრეთვე საბჭოთა სახელმწიფოს ყოფილი ლიდერების დიდი ფოტოსურათები – სტალინიდან გორბაჩოვამდე.

რუსეთში ხშირად იდგმება სტალინის ახალი ძეგლები – მაგალითად, მილიონიან ქალაქ ვოლგოგრადში, რომლის მოსახლეობა ითხოვს რეფერენდუმის მეშვეობით ქალაქს სტალინის დროინდელი სახელი „სტალინგრადი“ დაუბრუნდეს. სხვათა შორის, ვოლგოგრადის მერი თავის გამოსვლებში ხშირად უსვამს ხაზს ევროპის ზოგიერთი ქვეყნის მცდელობას, მათ სურვილს, რომ თავიანთი ხალხის მახსოვრობაში ფაშისტებზე გამარჯვებისას იოსებ სტალინის როლი დააკნინონ და საერთოდ წაშალონ.

საქართველო: ადამიანები საკუთარ წარსულს ებრძვიან

რუსეთისაგან განსხვავებით, ის, რაც საქართველოში ხდება, უფრო მეტად ნოსტალგიას ჰგავს. გორის მცხოვრებლები სტალინს თავიანთი ქალაქის შვილად თვლიან. მუზეუმის დახურვა? არავითარ შემთხვევაში. ბოლოს და ბოლოს, მუზეუმს ქალაქისათვის ფული მოაქვს და რაც მეტი ტურისტი დაათვალიერებს, გორის ბიუჯეტს უფრო მეტი შემოსავალი ექნება. ყველგან შეიძლება სტალინური სუვენირების ყიდვა. მაგალითად, ასორტიმენტში შეიძლება მოძებნოთ პატარა ბიუსტები და „სტალინის წინდებიც“ კი.

რატომაა საბჭოური ნოსტალგია ქვეყანაში, რომელსაც ევროკავშირის წევრობა სურს? „ჩვენ ხშირად გვეკითხებიან, გვიყვარს თუ არა სტალინი“, – ამბობს ქეთევან ახობაძე, – მაგრამ ეს საკმაოდ სულელური კითხვაა. იმიტომ, რომ რასაც ჩვენ ვაკეთებთ, ეს ისტორიის შენარჩუნებას ნიშნავს. სხვათა შორის, იოსებ სტალინის პოლიტიკით ჩემი ოჯახის წევრებისა და ახლობლების წინა თაობამაც წარმოუდგენელი ტანჯვა განიცადა“.

წყარო