100 წლის წინ, 1923 წელს  საქართველოში პირველი კომერციული სამგზავრო ავიარეისი შესრულდა. თვითმფრინავმა Junkers F13-მა  რეისი თბილისი-მანგლისის მიმართულებით მხოლოდ ერთი მგზავრით შეასრულა, რომელსაც მეთაური შპილი და ბორტტექნიკოსი საღარაძე მართავდნენ.

Junkers F 13 ავიაციის ისტორიაში პირველი თვითმფრინავია, რომელიც თავდაპირველად დაპროექტებული იყო როგორც სამგზავრო, და მსგავსი დანიშნულების პირველი მანქანა, რომელსაც მთლიანად ლითონის კონსტრუქცია ჰქონდა. 1924 წლიდან კი, დაინიშნა რეისები თბილისი-ბაქოს მიმართულებითაც.

საქართველო ერთ-ერთი პირველი იყო, იმ ქვეყნებს შორის, რომელმაც სამოქალაქო ავიაციის განვითარებაში თავისი საგრძნობი წვლილი შეიტანა და ეს სფერო დღემდე ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან და წამყვან სფეროდ რჩება ჩვენს ქვეყანაში.

პირველი ქართველი მფრინავ-კონსტრუქტორი და საქართველოს სამოქალაქო ავიაციის ფუძემდებელი ბესარიონ ქებურიაა. 1908 წელს საკუთარი ხელით ააგო პლანერი და  საბურთალოს მთებიდან საცდელ ფრენებს ატარებდა. პარიზის საფრენოსნო სკოლაში ჩაბარების შემდეგ ბესარიონ ქებურია გახდა პირველი ლიცენზირებული მფრინავი საქართველოში.

ბესარიონ ქებურიას ხელმძღვანელობით აშენდა პირველი აეროდრომები თბილისში, ბაქოში, სოხუმში, ბათუმში, დაიგეგმა საჰაერო ტრასები ბაქო-თბილისი-სოხუმი-სოჭი-მოსკოვი, ბაქო-თბილისი-ქუთაისი-სოხუმი.

აშშ-ს ავიაციის თვალსაჩინო მოღვაწეა ქართველი ავიაკონსტრუქტორი ალექსანდრე ქართველი (ქართველიშვილი). ქართველიშვილმა რამდენიმე თვითმფრინავი შექმნა,  მეორე მსოფლიო ომის დროს კი თვითმფრინავი Republic P-47, რომელიც ომის ბოლო წლებში შეერთებული შტატების საჰაერო ძალების ერთ-ერთ მთავარ თვითმფრინავს წარმოადგენდა. ავიამშენებლობის და აერონავტიკის დარგში დიდი დამსახურებისთვის ქართველ ინჟინერს მიღებული ჰქონდა აშშ-ის მეცნიერების ეროვნული მედალი.

ქართული ავიაციის განვითარებაში მამაკაცების გვერდით, აქტიურად მონაწილეობდნენ და ჩართული იყვნენ ქალებიც. პირველ ქართველ მფრინავ ქალებზე ბევრი ისტორიული ცნობა არ მოგვეპოვება, თუმცა დადასტურებულად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ პირველი მფრინავი ქალები იყვნენ ნინო ხუბულავა და რუსუდან ჟორდანია სამეგრელოდან და ფადიკო გოგიტიძე აჭარიდან.

ქართული კომერციული ავიაციის 100 წელთან დაკავშირებით, საქართველოს აეროპორტების გაერთიანება 20-21 მაისს, დედა ენის პარკში ორდღიან ღონისძიებას გამართავს. ღონისძიებაზე მოწვეულები იქნებიან ვეტერანი ავიატორები და ბესარიონ ქებურიას შთამომავალი. ღონისძიებაზე დამთვალიერებლებს, განსაკუთრებით კი ბავშვებს ბევრი სიურპრიზები ელოდება.

წარმოდგენილი იქნება: საინფორმაციო სტენდი ავიაციის მთავარი ფიგურანტებით, ფოტო-სტენდი, სადაც ,,გავაცოცხლებთ“ ქართველ და იტალიელ მფრინავებს „ანსალდოს“ თვითმფრინავის ფონზე, გვექნება პეტრე ოცხელის ნამუშევრების საგამოფენო სტენდი, ასევე, საბავშვო აქტივობები და ვორქშოფები, სადაც ბავშვები დაამზადებენ თვითმფრინავებს, გვეყოლება ანიმატორები და აშ. ასევე, იქნება ბევრი სიურპრიზი და საჩუქარი ბავშვებისთვის.

კობა კობალაძე ბარბარა ვან დელანს და რენდი ფელპსს შეხვდა

ვეტერანების საქმეთა სახელმწიფო სამსახურის დირექტორმა, გენერალ-მაიორმა კობა კობალაძემ, ამერიკის შეერთებულ შტატებში სამუშაო ვიზიტის ფარგლებში, მორიგი შეხვედრა გამართა საქველმოქმედო ორგანიზაციების „Give an Hour” და “Webe life” -ის პრეზიდენტთან, ბარბარა ვან დელანთან და “Webe life”-ის უფროს მრჩეველთან, დოქტორ რენდი ფელპსთან.

შეხვედრის ფარგლებში, ვეტერანების საქმეთა სახელმწიფო სამსახურის დელეგაციამ ბარბარა ვან დელანს და რენდი ფელპსს წარუდგინეს პრეზენტაცია სამსახურის განვითარების დინამიკის, სტრუქტურული მოწყობის, შესრულებული სამუშაოების, განხორციელებული სოციალური და ეკონომიკური პროექტების, საერთაშორისო თანამშრომლობის, საკანონმდებლო ინიციატივებისა და სამომავლო გეგმების შესახებ.

განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმო, ვეტერანების ფსიქო-სოციალური რეაბილიტაციის საკითხებს. კობა კობალაძემ დეტალურად ისაუბრა ამ მიმართულებით ქართველი ვეტერანების წინაშე არსებულ გამოწვევებზე. ასევე, საუბარი შეეხო იმ სოციალურ-ფსიქოლოგიურ და სოფლის მეურნეობის პროექტებს, რომლის განხორციელების გეგმაც ვეტერანების საქმეთა სახელმწიფო სამსახურს აქვს. როგორც კობა კობალაძემ აღნიშნა, ამ პროცესში საერთაშორისო პარტნიორების და მეგობარი ქვეყნების ჩართულობა უმნიშვნელოვანესია. ბარბარა ვან დელანი დახმარებას დაჰპირდა სამსახურის დირექტორს აღნიშნული პროექტების განხორციელებაში.

ბარბარა ვან დელანის განცხადებით, ფსიქო-რეაბილიტაციის პროცესში უმნიშვნელოვანესია ბენეფიციარის ოჯახის ჩართულობა, რადგან ამას აქვს ეფექტური და ხანგრძლივი გავლენა ბენეფიციარის ფსიქო-სოციალურ რეაბილიტაციაზე. აღსანიშნავია, დოქტორ ბარბარა ვან დელანი და დოქტორ რენდი ფელპსი 2018 წელს საქართველოში ვეტერანების საქმეთა სახელმწიფო სამსახურს სტუმრობდნენ. მათი განცხადებით ისინი უახლოეს მომავალში კვლავ გეგმავენ საქართველოში ჩამოსვლას და ზემოაღნიშნულ პროგრამებზე აქტიური მუშაობის დაწყებას.

დოქტორი ბარბარა ვან დელანი არის ექსპერტი ომის ფსიქოლოგიური ზეგავლენისგან რეაბილიტაციის მიმართულებით. იგი დახმარებას უწევს ამერიკელ ვეტერანებს და მათ ოჯახებს. აღსანიშნავია, რომ დოქტორი ბარბარა “დაჭრილ მებრძოლთა თანადგომის ფონდის” მრჩეველთა საბჭოს თანათავმჯდომარეა. რაც შეეხება, რენდი ფლეპსს, ის გახლავთ კლინიკური ფსიქოლოგი და აქვს 25 წლიანი სამუშაო გამოცდილება ამ ფსიქოლოგიური რეაბილიტაციის მიმართულებით.

შეხვედრას, ესწრებოდნენ: ვეტერანების საქმეთა სახელმწიფო სამსახურის სამართლებრივი უზრუნველყოფის დეპარტამენტის უფროსის მოადგილე, ირაკლი ჭანტურიძე, პროტოკოლის განყოფილების უფროსი, მარიამ ადამაშვილი, ამერიკის შეერთებულ შტატებში საქართველოს საელჩოს უფროსი მრჩეველი, პაატა პატიაშვილი და თავდაცვის ატაშე აშშ-სა და კანადაში, პოლკოვნიკი რობერტ არღვლიანი.

ვეტერანების საქმეთა სახელმწიფო სამსახურის დირექტორი, კობა კობალაძე სამთავრობო და არასამთავრობო სექტორთან აშშ-ში შეხვედრებს განაგრძობს.

დღეს, ვეტერანების საქმეთა სახელმწიფო სამსახურის პირველმა მოადგილემ, ნიკოლოზ კვეზერელმა, მოადგილემ, მირონ ჩიგოგიძემ, დირექტორის მრჩეველმა, ვლადიმერ იმნაძემ, სამსახურის თანამშრომლებმა, ომისა და თავდაცვის ძალების ვეტერანებმა, ვაკის პარკში, ანტისაბჭოთა აჯანყების მოწყობის მცდელობისთვის, საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტის სამხედრო ცენტრის წევრების დახვრეტის ადგილზე აღმართული მემორიალი გვირგვინით შეამკეს და სამშობლოს დამოუკიდებლობისა და თავისუფლებისთვის ბრძოლას შეწირული გმირების ხსოვნას პატივი მიაგეს.

1921 წელს, წითელი არმიის მიერ საქართველოს ოკუპაციის მიუხედავად, როგორც ქვეყნის შიგნით დარჩენილი, ასევე, საქართველოს საზღვრებს გარეთ მყოფი პატრიოტები განაგრძობდნენ ბრძოლას საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის. ოკუპაციის შემდგომ წლებში, ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონში, შეიარაღებული პარტიზანული რაზმები ბოლშევიკურ მთავრობას წინააღმდეგობას უწევდნენ.

„სამხედრო ცენტრს,” რომელსაც უშუალო ხელმძღვანელობა უნდა გაეწია შეიარაღებული გამოსვლებისათვის, ხელმძღვანელობდა ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის თავმჯდომარე, გენერალი კონსტანტინე აფხაზი (ილია ჭავჭავაძის დისშვილი). 1923 წლის თებრვალში, ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის სტუდენტთა კომიტეტის წევრმა კ. მისაბიშვილმა გასცა ”სამხედრო ცენტრი.”

100 წლის წინ, 1923 წლის 20 მაისს, კავკასიის საგანგებო კომიტეტის (”კავჩეკას”) ბრძანებით, ანტისაბჭოთა აჯანყების მოწყობის მცდელობისთვის, სწორედ, აქ, ამ ადგილზე დახვრიტეს თხუთმეტი თავდადებული ქართველი_ საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტის სამხედრო ცენტრის წევრები_ გენერალი კონსტანტინე აფხაზი (შერვაშიძე), გენერალი ალექსანდრე ანდრონიკაშვილი, გენერალ-მაიორი ვარდენ წულუკიძე, პოლკოვნიკი ალექსანდრე მაჭავარიანი, პოლკოვნიკი გიორგი ხიმშიაშვილი, პოლკოვნიკი როსტომ მუსხელიშვილი, ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის (ედპ) წევრები, პოლკოვნიკი ელიზბარ გულისაშვილი, პოლკოვნიკი დიმიტრი ჩრდილელი,ოფიცერი ივანე ქუთათელაძე, კაპიტანი ლევან კლიმიაშვილი, იასონ კერესელიძე, სიმონ ჭიაბრიშვილი,ასევე, კაპიტანი ფარნაოზ ყარალაშვილი, როტმისტრი სიმონ ბაგრატიონ-მუხრანელი, როტმისტრი ნიკოლოზ ზანდუკელი.

თბილისის მერიის ძალისხმევით, ტრაგედიიდან 100 წლის თავზე, ვაკის პარკში, ანტისაბჭოთა აჯანყების მოწყობის მცდელობისთვის დახვრეტილი გმირების შესახებ საინფორმაციო მემორიალი განთავსდა