,,არის არჩევანი – უბედურება თუ წესიერი ცხოვრება”- მეუფე იაკობი

14:22 - 23/07/2023

მეუფე იაკობის თქმით, წლებია მიხეილ სააკაშვილი ქართულ სახელმწიფოს ებრძვის, თუმცა რაც არ უნდა გააკეთოს, მისი ყველა მცდელობა, დამარცხებისთვის არის განწირული. ამის შესახებ მან ბოდბეში, საკვირაო წირვის დასრულების შემდეგ, ქადაგებისას განაცხადა. მეუფე იხსენებს 2012 წლის არჩევნებს, როდესაც მისი თქმით, ყოფილი ხელისუფლება ხალხმა გააძევა და არჩევანი არა ძალადობაზე და სისხლიან რეჟიმზე, არამედ მშვიდობაზე გააკეთა.

„შუქურა სააკაშვილმა, იცით როგორც დაამთავრა. 2007 წლიდან 16 წელია ჩვენს სახელმწიფოს ებრძვის, მაგრამ რაც არ უნდა გააკეთონ არ გამოუვათ, რაც არ უნდა უცხოეთიდან შეგვიტიონ ჩვენ არავის არ მივცეთ უფლებას რომელი ქვეყნიდანაც არ უნდა იყვნენ, თავიანთ ჭკუაზე გვატაროს ჩვენი ერი. ჩვენ ვიცით მსოფლიო საზოგადოებასთან ერთად აუცილებელია თანაცხოვრება, მაგრამ ჩვენს ღირსებას არ შევალახვინებთ არავის და არც ჩვენ არ შევეხებით ჩვენს ღირსებას. 2012 წელს აუცილებელი ცვლილებების პერიოდი დადგა და ესენი არჩევნებით არ წასულან, არჩევნებში გაიმარჯვა ხალხმა. გახსოვთ როგორი ძალადობა იყო. იძულებულები გახდნენ იმიტომ, რომ თუ არ წავიდოდნენ, სისხლიანი ის წავიდოდა და მათი მხარდამჭერი არავინ იქნებოდა. კიდევ კარგი ქართველებმა 90-იან წლებში ჭკუა ვისწავლეთ და ერთმანეთს იარაღით აღარ ვებრძვით. ჩვენ არ ვდგავართ არჩევანის წინაში ცუდი თუ უარესი. არის არჩევანი – უბედურება თუ წესიერი ცხოვრება. ცუდის არჩევა თუ კარგისკენ სწრაფვა“, – განაცხადა მეუფე იაკობმა .

,,რა საცოდავები არიან, როგორი მძიმე სამუშაო აქვთ”- ნინო ფოჩხუა

14:11 - 23/07/2023

ბიძინა ივანიშვილის ქონების დევნას, თვლასა და რჩევების მიცემაში თუ სად და როგორ განათავსოს თავისი ქონება, ბლექ-ნოდარას და მისი „გამომძიებელ ჟუუუურნალისტთა“ ჯგუფის ახალგაზრდული წლები გავიდა, დაბერდნენ თვალსა და ხელს შუა, – ასე ეხმიანება ექსპერტი ნინო ფოჩხუა „ნოდარ მელაძის შაბათის“ ეთერში გასულ სიუჟეტს, სადაც საუბარია ბიძინა ივანიშვილის შვილის, ბერა ივანიშვილის ქონების გარეშე დატოვების შესახებ.

ფოჩხუას თქმით, ოპოზიციური არხების ჟურნალისტები ჩასაფრებულები არიან თუ როდის გაასხვისებს ივანიშვილი საკუთარ ქონებას.

„ბიძინა ივანიშვილის ქონების დევნას, თვლასა და რჩევების მიცემაში თუ სად და როგორ განათავსოს თავისი ქონება,
ბლექ-ნოდარას და მისი „გამომძიებელ ჟუუუურნალისტთა“ ჯგუფის ახალგაზრდული წლები გავიდა, დაბერდნენ თვალსა და ხელს შუა.

ე.ი. წარმოიდგინეთ, ათენებენ და აღამებენ რეესტრის საიტზე, სულ წამებში აქვთ დათვლილი, როდის, რომელ საათზე გაასხვისა ივანიშვილების ოჯახმა საკუთარი ქონება.

რა საცოდავები არიან, როგორი მძიმე სამუშაო აქვთ. ესეც ივანიშვილების კართან ატუზული უკვე დაბერებული (რეალტვ-ში ფეხადგმული) ბლექ-ნოდარას ჟუუურნალისტი“, – წერს ნინო ფოჩხუა Facebook-ზე.

,,რა მძიმე განაჩენია ნებისმიერი ნაცვასალი „ჟურნალისტისთვის”- აბაშიძე

14:06 - 23/07/2023

ანალიტიკოსი გია აბაშიძე, ბიძინა ივანიშვილის შესახებ ერთ-ერთ ოპოზიციურ არხზე გასულ სიუჟეტს ეხმაურება, სადაც საუბარია, რომ „ბერა ქონების გარეშე დატოვეს”.

აბაშიძის თქმით, ივანიშვილისა და მისი ოჯახის შესახებ მსგავსი სიყალბის გამავრცელებელი დესტრუქციული აქტორები ვერაფერს მიაღწევენ.

“რა მძიმე განაჩენია ნებისმიერი ნაცვასალი “ჟურნალისტისთვის” – დაბერდე ე.წ. პროფესიაში, ვერაფერს მიაღწიო ბოროტი სიყალბით და ხალხმა მოგიძულოს. უვიცობაზე, მენტალურ გოიმობაზე აღარ მაქვს აქცენტი. ბიძინა ივანიშვილმა “ცა გადაკეტა”, “ზღვა დააშრო”, ახლა კი “შვილები დატოვა ულუკმაპუროდ”. წესით, კელი დეგნანისთვის და მისნაირი დესტრუქციული აქტორებისთვის უკიდურესი იმედგაცრუება უნდა იყოს, რომ გადის წლები და სექტის ჟურნალისტები გამოუსწორებელ უწიგნურებად რჩებიან”, – წერს გია აბაშიძე სოციალურ ქსელში.

იტალია ბავშვების დაბადების მოწმობებიდან ლესბოსელი დედების სახელების ამოღებას იწყებს

13:10 - 23/07/2023

იტალიის პრემიერ-მინისტრ ჯორჯა მელონის მთავრობის მიერ მიღებული ახალი კანონის მიხედვით, ჩრდილოეთ იტალიაში მდებარე ქალაქ პადუაში შვილების დაბადების მოწმობიდან არაბიოლოგიური ლესბოსელი დედების სახელებს დაბადების მოწმობიდან ამოიღებენ. ამის შესახებ უცხოური მედია იტყობინება.

საუბარია იტალიელი ქალების 33 ბავშვის დაბადების მოწმობაზე, რომლებმაც ხელოვნური განაყოფიერება საზღვარგარეთ ჩაიტარეს, ხოლო შემდგომ თავიანთი შვილები პადუას მემარცხენე-ცენტრისტული მთავრობის სერჯო ჯორდანის ხელმძღვანელობის დროს დაარეგისტრირეს.

როგორც CNN პროკურორებზე დაყრდნობით იტყობინება, 20 ივლისის მდგომარეობით 27 დედის სახელი ამოიღეს დაბადების მოწმობიდან.

„როდესაც იტალიის პრემიერ-მინისტრი ჯორჯა მელონი ქვეყნის ხელისუფლებაში მოვიდა პირობა დადო, რომ დაბადების მოწმობიდან ამოიღებდა „დედა“-ს და „მამა“-ს, მაგრამ მან დაპირება არ შეასრულა, ნაცვლად ამისა კი, მისმა მთავრობამ ადგილობრივ ხელისუფლებას უბრძანა, შეეწყვიტათ ერთი და იმავე სქესის მქონე მშობლების ბავშვების რეგისტრაცია ორივე მშობლის სახელით. ახლა კი დაბადების მოწმობაში შეიძლება მხოლოდ ბიოლოგიური მშობლის აღნიშვნა“, – წერს მედიასაშუალება.

არატრადიციული გაერთიანებებისა და ორიენტაციების მხარდამჭერები აქტიურად ეწინააღმდეგებიან იტალიის ხელისუფლების ქმედებებს, ხოლო თავად იტალიის პრემიერს „ფაშისტს“ უწოდებენ.

„სუროგაცია იტალიაში არალეგალურია და გეი ქორწინება ლეგალიზებული არ არის. იმის გამო, რომ ერთი და იმავე სქესის მქონე წყვილების ურთიერთობები არ არის აღიარებული კანონით, არაბიოლოგიურმა მშობელმა შვილად აყვანისთვის მთავრობას უნდა მიმართოს.

პადუა პირველი ქალაქია იტალიაში, რომელმაც დაბადების მოწმობები გააუქმა, უფლებადამცველი ჯგუფები შეშფოთებულნი არიან, რომ სხვა რეგიონებიც, იგივე გადაწყვეტილებებს მიიღებენ“, – წერს მედიასაშუალება.

ბელარუსის პრეზიდენტი სანქტ-პეტერბურგში ჩავიდა

12:48 - 23/07/2023

59e06c730909e7c54806ff4b941d86fe — Лукашенко прибыл в Санкт-Петербург, где встретится с Путиным Президент Беларуси Александр Лукашенко прибыл с рабочим визитом в Российскую Федерацию. В Санкт-Петербурге состоится встреча с Президентом России Владимиром Путиным, в ходе которой главы государств обсудят развитие сотрудничества в различных сферах, международную проблематику. На снимке: Александр Лукашенко прибыл в Санкт-Петербург. Фото Андрея Стасевича, БЕЛТА.

რუსეთის პრეზიდენტი, ვლადიმერ პუტინი დღეს ბელარუს კოლეგას, ალექსანდრე ლუკაშენკოს შეხვდება.

მედიის ინფორმაციით, შეხვედრა სანქტ-პეტერბურგში გაიმართება.

ორი დღის წინ, ვლადიმერ პუტინმა უშიშროების საბჭოს მუდმივ წევრებთან შეხვედრაზე განაცხადა, რომ პოლონეთის ლიდერებს, სავარაუდოდ, “ნატოს ქოლგის” ქვეშ რაიმე სახის კოალიციის შექმნის იმედი აქვთ, რათა უშუალოდ ჩაერიონ უკრაინის კონფლიქტში და თავისთვის უკრაინის კარგი ნაწილი მიიტაცონ.

პუტინის მტკიცებით, ისინი ბელარუსის მიწებზეც ოცნებობენ.

რუსეთის პრეზიდენტის განცხადებით, უკრაინის რეჟიმის პოლიტიკა მათი საქმეა და რუსეთი არ ჩაერევა. რაც შეეხება ბელარუსს, ის საკავშირო სახელმწიფოს ნაწილია და მის წინააღმდეგ აგრესია ნიშნავს რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ აგრესიას.

„ჩვენ ვუპასუხებთ ჩვენს ხელთ არსებული ყველა საშუალებით“, – აღნიშნა პუტინმა.

ბათუმში, სასტუმროს 22-ე სართულიდან მოქალაქე გადმოვარდა

12:16 - 23/07/2023

ბათუმში, “ორბი სითის” 22-ე სართულიდან უცხო ქვეყნის მოქალაქე გადმოვარდა.

შემთხვევა დღეს, 23 ივლისს გამთენიისას მოხდა. სასტუმრო კომპლექსის ადმინისტრაცია ფაქტს ადასტურებს, თუმცა კომენტარს არ აკეთებს.

სამართალდამცავები შემთხვევის ადგილას მუშაობდნენ. გავრცელებული ინფორმაციით, კაცი სასტუმრო ნომერში კიდევ ერთ პირთან ერთად იმყოფებოდა.

მომხდარზე გამოძიება 115-ე მუხლით მიმდინარეობს, რაც თვითმკვლელობამდე მიყვანას გულისხმობს.

პრემიერი ოფიციალური ვიზიტით ხორვატიაში გაემგზავრა

12:08 - 23/07/2023

საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი ოფიციალური ვიზიტით ხორვატიის რესპუბლიკაში გაემგზავრა.

ვიზიტის ფარგლებში პრემიერ-მინისტრი მაღალი დონის ორმხრივ შეხვედრებს გამართავს. ასევე, ირაკლი ღარიბაშვილი ხორვატიის რესპუბლიკაში საქართველოს საელჩოს გახსნის ღონისძიებას დაესწრება.

საქართველოს დელეგაციის შემადგენლობაში, რომელსაც პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი ხელმძღვანელობს, საგარეო საქმეთა მინისტრი ილია დარჩიაშვილი და მთავრობის ადმინისტრაციის უფროსი რევაზ ჯაველიძე არიან.

,, ჩვენ შეგვიძლია დავძლიოთ უსაფრთხოების კრიზისი შავ ზღვაში” – ზელენსკი

11:52 - 23/07/2023

შავ ზღვაში არსებულ ვითარებასთან დაკავშირებით კიევი ნატო უკრაინას საბჭოს მოწვევის წინადადებით გამოვიდა, – ამის შესახებ უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ ღამის ტრადიციულ ვიდეომიმართვაში განაცხადა.

მისივე თქმით, საბჭოს სხდომა სავარაუდოდ უახლოეს დღეებში შედგება.

„ბატონ სტოლტენბერგთან მარცვლეული დერეფნის განბლოკვისთვისა და მყარი მუშაობისთვის ჩვენი ნაბიჯები განვიხილეთ. ჩვენს თანამშრომლობაში ახალ, უმაღლეს დონეზე გადავედით – „უკრაინა-ნატოს” საბჭოს დონეზე. და ამ მექანიზმმა შესაძლოა იმუშაოს. იენსს [სტოლტენბერგს] წინადადებით მივმართე დაუყოვნებლივ მოვიწვიოთ ასეთი საბჭო შესაბამისი კრიზისული კონსულტაციებისთვის. უახლოეს დღეებში შეხვედრა შედგება“, – განაცხადა ზელენსკიმ.“, – განაცხადა ზელენსკიმ.

,,ყველაფერი გააკეთეს, რომ საქართველოს ევროპული მომავლისთვის ძირი გამოეთხარათ”- თალაკვაძე

10:44 - 23/07/2023

საპარლამენტო უმრავლესობის წევრმა, არჩილ თალაკვაძემ საქართველოს პირველი არხის გადაცემის „აქტუალური შაბათი – მაკა ცინცაძესთან ერთად“ წამყვანის შეკითხვას უპასუხა, თუ რა მიზანს ემსახურება საბოლოოდ ის კამპანია, რომელსაც უკრაინის მაღალჩინოსნები აწარმოებენ სააკაშვილთან დაკავშირებით. კერძოდ, სააკაშვილის გათავისუფლების საერთაშორისო მოძრაობა- მცდელობა, რომ მსჯავრდებულის სახელს დაუკავშირდეს ევროინტეგრაციის პროცესი და ერთმნიშვნელოვნად შეფერხდეს ეს პროცესი.

„ნაციონალური მოძრაობა“ და სააკაშვილი უკავშირდება თუ არა საქართველოს ევროპულ მომავალს?!- ამას რომ ვუპასუხოთ, ძალიან მოკლედ უნდა ავხსნათ ევროპა რას ნიშნავს. ევროპა ნიშნავს, როცა ადამიანის უფლებები დაცულია. ევროპა ნიშნავს, როდესაც მედია თავისუფალია და არ აკონტროლებს კონკრეტული ჩინოვნიკი და მთავარ პროდიუსერად არ ჰყავს მთავრობას დანიშნული. ევროპა ნიშნავს, როდესაც შენი საკუთრება დაცულია, ვერავინ ვერ დაგიძახებს ღამე და ვერ გაჩუქებინებს პროკურატურაში. ევროპა ნიშნავს, როდესაც ოჯახის წევრმა იცის, რომ მისი წევრი პატიმრობაშია, ციხის კარებთან არ უნდა ელოდებოდეს ყოველდღე, ხომ არ მოკლავენ ამ ადამიანს ცემით და წამებით.

ევროპა ნიშნავს, როდესაც შენ აზრის გამოხატვისთვის არ გიკეტავენ ქუჩიდან ყველა გასასვლელს, უმოწყალოდ არ გცემენ და არ გკლავენ, რამდენი აქცია გვახსოვს ხომ ასეთი, როცა ჩაუკეტეს ადამიანებს გასასვლელი, არც კი გააფრთხილეს, დაარბიეს, ხალხი გარდაიცვალა ამ აქციებზე. ევროპა ნიშნავს, როდესაც სასამართლოს პრეზიდენტი კი არ აძლევს დავალებებს, შენ ასე მოიქეცი და ისე მოიქეცი, დღეს რომ არის მომართვები, პრეზიდენტმა შეცვალოს მართლმსაჯულებაო, ეს თავისთავად არასწორი მომართვაა ხომ?! ევროპა არის, როდესაც არჩევნებს წააგებ თუ მოიგებ, როცა გეტყვის დამკვირვებელი, რომ ეს არის დემოკრატიული არჩევნები უნდა აღიარო შედეგები. ანუ, ისეთ არჩევნებს კი არ უნდა ითხოვდე რომ თუ მე მოვიგებ მაშინ კარგია, თუ წავაგებ უსამართლოა და გაყალბებულია. ეს არის ამ ხალხის ლოგიკა. ახლა თქვენ ამიხსენით ამ ადამიანებს როგორ შეიძლება ევროპულ მომავალთან დავუსვათ ტოლობის ნიშანი.

ხალხი, რომელმაც ეს ყველაფერი გააკეთა საქართველოში, დაწყებული ადამიანის უფლებებიდან დამთავრებული საკუთრებით. ევროპა დაასამარეს ამ ადამიანებმა, ამ პარტიამ და მათმა ლიდერმა. ამის გარდა, ყველაფერი გააკეთეს იმისათვის, რომ საქართველოს ევროპული მომავლისთვის ძირი გამოეთხარათ. ამ ყველაფერს აკეთებდნენ ევროპის სახელით, რაც ასევე ამორალურია და რამაც ევროპული იდეა საქართველოში სერიოზულად დააზიანა სამწუხაროდ თავის დროზე“- აღნიშნა თალაკვაძემ.

თალაკვაძის თქმით, რაც „ნაციონალური მოძრაობის“ მმართველობის პერიოდში ხდებოდა, „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების პირობებში შეიცვალა. მისივე თქმით, ვერ ნახავთ, რომ ბიზნესმენები ღამე პროკურატურაში მიდიოდნენ და ბიზნესჩუქნიდნენ ვინმეს. ვერ ნახავთ რომ პატიმრებს ციხეში აწამებდნენ, ეს აღარ არის, ეს ჩვენ შევცვალეთ.

„რაც თვითონ გააკეთეს იმას გვაბრალებენ ჩვენ. სინამდვილეში, ჩვენი ხელისუფლების პირობებში რა მოხდა, ხომ ვხედავთ ყველა დეპუტატი, 4 მიკროფონი რომ მაუწყებლობდა, დღეს 20 მიკრიფონია წარმოდგენილი, 20 ტელევიზია და ეს ასეც უნდა იყოს. დღეს ვერ ნახავთ, რომ ბიზნესმენები ღამე პროკურატურაში მიდიოდნენ და ბიზნეს ჩუქნიდნენ ვინმეს, ან იჭერდნენ ადამიანებს და გამოსასყიდებს სთხოვდნენ, ან შვილებს უჭერდნენ. ვერ ნახავთ რომ პატიმრებს ციხეში აწამებდნენ და მშობლები გარეთ ელოდებოდნენ, ეს აღარ არის, ეს ჩვენ შევცვალეთ.

არჩევნებიც ობიექტურად ჩავატარეთ, მიგვითითეს შენიშვნებზე, ელექტრონული მთვლელებიც დავნერგეთ, მაგრამ სად იყო ეს ხალხი, არ მოვიდნენ არჩევნებზე არცერთი, ერთი კანდიდატიც არ დააყენეს შუალედურ არჩევნებზე. როგორც კი ნახეს, მანიპულაციის შანსი აღარ იყო, საერთოდ აღარ მოვიდნენ არჩევნებზე, დახიეს მანდატები, კანდიდატები სადღაც დამალეს, მანამდე ძალიან დიდ გულზე იყვნენ, ოცნებას დავამარცხებთო, მაგრამ შუალედურ არჩევნებში არ გამოჩენილან და ვნახოთ, შემდეგი 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებია,“- განაცხადა არჩილ თალაკვაძემ.

რა ეღირება დოლარი და ევრო 23 ივლისს

10:11 - 23/07/2023

ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, 1 აშშ დოლარის ღირებულება 2.5771 ლარი გახდა. კურსი, რომელიც მანამდე მოქმედებდა, 2.5693 ლარი იყო. შესაბამისად, დოლარის ცვლილებამ ეროვნულ ვალუტასთან მიმართებაში 0.0078 ლარი შეადგინა.

რაც შეეხება ევროს, მისი კურსი 2.8673 ლარია. მაშინ, როცა მანამდე მოქმედი კურსი 2.8804 ლარს შეადგენდა. შესაბამისად, ევროს ცვლილებამ 0.0131 ლარი შეადგინა.

„11:00-დან 20:00 საათამდე ფანჯრები დახურული უნდა იყოს“- სპეციალისტის რჩევა

09:59 - 23/07/2023

ზაფხული თავისი ცხელი დღეებით მხოლოდ შემაწუხებელი და უსიამოვნო როდია. ზედმეტად ცხელ დღეებს სითბური ტალღები ახლავს, რომლებიც ადამიანების ჯანმრთელობაზე სერიოზულ გავლენას ახდენენ. დაავადებათა კონტროლის ცენტრის დირექტორის მრჩეველი ნია გიუაშვილი გადაცემაში “პირადი ექიმი” სწორედ ცხელი დღეების, ასევე ელექტრომოწყობილობების გამოსხივებისა და ჯანმრთელობის ურთიერთკავშირზე საუბრობს. და ასევე გაგრილებისთვის საუკეთესო ხერხებსაც გვირჩევს. მისი თქმით, გლობალური დათბობა და მასთან დაკავშირებული სითბური ტალღები ჩვენი და ჩვენი ოჯახის წევრების ჯანმრთელობაზე უფრო და უფრო მეტად გავლენას ახდენს და ეს ზემოქმედება მზარდია. ის არათუ იკლებს, არამედ არც კი ჩერდება. სიკვდილიანობის გაზრდის გამო თბურ ტალღებს 2003 წელს მიაქციეს ყურადღება ევროპაში. ის არ იწვევს რაიმე ახალი დაავადების ჩამოყალიბებას, სამაგიეროდ ნამდვილად იწვევს უკვე არსებული დაავადებების დამძიმებას. რაც უფრო მაღალია სათბურის ეფექტის მქონე აირების ემისიები, მით უფრო დაბალი ხარისხისაა ჯანმრთელობა. ის აუარესებს არამარტო ჯანმრთელობას, არამედ ცხოვრების ხარისხს – ხარისხიან საკვებსა და წყალზე ხელმისაწვდომობას, ხელს უწყობს დიარეით მიმდინარე დაავადებების გავრცელებას და განსაკუთრებით აზარალებს ღარიბ მოსახლეობაზე. სითბური ტალღები საქართველოსთვის გაკეთებული პროგნოზი რომ მოვიშველიოთ, სამომავლოდ არამარტო მზიანი დღეების რაოდენობა მოიმატებს წლების განმავლობაში, არამედ ცხელი დღეების რაოდენობაც. ღამის ტემპერატურაც კი საშუალო ტემპერატურაზე მაღალია, რაც ორგანიზმს თერმორეგულაციის საშუალებას არ აძლევს. როცა თბური ტალღების ზემოქმედება დიდი ხნით ნარჩუნდება, ორგანიზმი თანდათან იფიტება იმის გამო, რომ მუდმივად უწევს ადაპტაცია და შეგუება ამ პირობებთან. თუ ღამის ტემპერატურა აჭარბებს 22-24 გრადუსს, დღის ტემპერატურა კი ბევრად მაღალია 32-34 გრადუსზე, ორგანიზმი თავის ბუნებრივ ტემპერატურას ვერ უბრუნდება. ეს განსაკუთრებით რთულად გადასატანია ბავშვებისთვის, მოხუცებისთვის, ორსული ქალებისა და ქრონიკული დაავადებების მქონეთათვის. ამ ყველაფრის გამო განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება შენობის შიგნით ტემპერატურის შენარჩუნებას. ზაფხულში ვცდილობთ გაგრილებას, ზამთარში კი – გათბობას და ხშირად გვავიწყდება ზღვარი. როგორი ტემპერატურა სჭირდება ჩვენს ორგანიზმს, რომ გამართულად იმუშაოს ყველა სისტემამ. ადამიანისთვის სიგრილის მინიმალური ტემპერატურაა 18 გრადუსი, ხოლო სიცხის – 23 გრადუსი. ზამთარია თუ ზაფხული, 18-23 გრადუსი არის ადამიანისთვის ყველაზე კარგი ტემპერატურა. რა თქმა უნდა, ორგანიზმი ამაზე მეტი ტემპერატურის პირობებშიც აგრძელებს მუშაობას, მაგრამ გარკვეული შეზღუდვებით. ხოლო როცა ტემპერატურა 32 გრადუსს აჭარბებს, საქმიანობა შესაძლებელია, მაგრამ არა ხანგრძლივად, არამედ მოკლე დროით და შუალედებში გაგრილებით. 15 გრადუსს ქვემოთ ტემპერატურა უკვე ძალიან სტრესულია ორგანიზმისთვის და მას ქმედუნარიანობა აღარ შესწევს. ამიტომ ადამიანებს, ვინც შენობის გარეთ ატარებენ დღის უმეტეს ნაწილს, ჯანმრთელობის განსაკუთრებული კონტროლი და რეგულირება სჭირდება.

აფხაზეთის პრობლემის მოგვარების შესახებ – გურამ სანადირაძე, ნიკოლოზ სანებლიძე

09:48 - 23/07/2023

მსოფლიო ის აღარ არის, რაც წელიწად ნახევრის წინ იყო. შესაბამისად, ყველა მნიშვნელოვანი პრობლემა, რაც ჩვენი ქვეყნის წინაშე დგას (და უპირველეს ყოვლისა ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა), ახლებურ გადააზრებას ითხოვს. მხოლოდ დეკლარირება (მაგალითად, ე.წ. მშვიდობიანი ინტეგრაციის პოლიტიკისა), რამდენადაც სწორი არ უნდა იყოს, იგი თავისთავად საკმარისი არ არის. საჭიროა უფრო კონკრეტული და გამოწვილვივითი განხილვები, დისკუსიები. სწორედ ამის მცდელობას წარმოადგენს ჩვენი წერილიც. ცხადია იმის გათვალისწინებით, რომ ნებისმიერი კონცეფცია შესწორებას და კრიტიკას საჭიროებს.

რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი სტრატეგიულ თვალსაზრისით რუსეთისათვის ერთობ არასახარბიელოდ მიმდინარეობს. არასახარბიელოდ, ვინაიდან, სულ მცირე, ძნელი წარმოსადგენია მან აიძულოს უკრაინა უარი თქვას ეროვნული პოლიტიკის გატარებაზე და მეტიც, დაითანხმოს ტერიტორიულ დანაკარგებზე (ყოველ შემთხვევაში 2022 წლის თებერვლის მდგომარეობით). ვფიქრობთ, ნაკლებად მოსალოდნელია, რომ რუსეთმა სამართლებრივად გაიფორმოს ის ტერიტორიები, რომლებიც დღეს შეიარაღებული კონფლიქტის პროცესში აქვს ოკუპირებული. თუმცა ესეც რომ მოხდეს, ომის შემდეგ უკრაინა დარჩენილი ტერიტორიებით დაუყოვნებლივ გახდება NATO-ს წევრი, აქედან გამომდინარე ყველა შედეგით (რუსეთისათვის).

ასე რომ, რუსეთის გეოსტრატეგიული მდგომარეობა შეუდარებლად უფრო ცუდი იქნება ვიდრე 2023 წლის ზამთრის მიწურულს. ამგვარი სცენარის განამდვილების შემთხვევაში NATO-ს წევრი გახდება მოლდოვაც (დნესტრისპირეთით ან მის გარეშე). საქართველოს მომავალი ამ თვალსაზრისით უფრო ბუნდოვანია. ამასთან, ეს საკითხი (NATO – საქართველოს ურთიერთობის შესაძლო სცენარები), ცალკე განხილვის თემა უნდა იყოს. ყველა შემთხვევაში 2022 წლის პუტინის 24 თებერვლის ულტიმატუმის შესრულების გარეშე რუსეთი ძნელად თუ ჩაითვლება გამარჯვებულად (სამხედრო-სტრატეგიული თვალსაზრისით). ამიტომ მივიჩნევთ, რომ როგორც არ უნდა დამთავრდეს ეს კონფლიქტი – რუსეთის დეზინტეგრაციითა თუ „საპატიო“ მარცხით – ფაქტი ერთია: რუსეთი „ის თამრო აღარ იქნება“ (პრიგოჟინის „ლაშქრობამ“ ეს კიდეც დაადასტურა). ამას ჩვენთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება – გვიჩნდება ოკუპირებული ტერიტორიების გამოხსნისა და ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის რეალური შანსი.

საქართველოს დღევანდელმა ხელისუფლებამ საჯაროდ განაცხადა, რომ არ აპირებს ოკუპირებული ტერიტორიების სამხედრო გზით შემოერთებას. მაშინ ჩნდება კითხვა: როგორ და რა გზით ვაპირებთ მშვიდობიანად სტატუს-კვოს შეცვლას თუ ამგვარი განაცხადი მხოლოდ პრობლემის თავიდან მოცილების მცდელობა არ არის? მით უფრო, რომ ექსპერტები ფრიად მორიდებულად აფასებენ აფხაზეთისა და ცხინვალის სტატუსის საქართველოსათვის მომგებიანად ცვლილების შესაძლებლობას, მითუმეტეს მშვიდობიანად. სამწუხაროდ, ხელისუფლება ამ საკითხზე დუმს და საეჭვოა, რომ რაიმე რეალური გეგმა ჰქონდეთ.

რუსეთს საქართველოს ორი ტერიტორიული ერთეული აქვს ოკუპირებული – აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი (ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი, რომელიც სააკაშვილის ხელისუფლებამ 2007 წელს აღადგინა სახელით „დროებითი ადმინისტრაციული რეგიონი“. მივიჩნევთ, რომ ეს ნაბიჯი ამ ხელისუფლების დიდი შეცდომა იყო). აფხაზებისა და ოსების ეთნოგენეზი, მათი განსახლების ისტორიული გზები თუ სამართლებრივი სტატუსი, აგრეთვე, მათი სეპარატიზმის ბუნება და დინამიკა ერთმანეთისაგან თვალსაჩინოდ განსხვავდება. შესაბამისად, ამ პრობლემების მოგვარებაც დიფერენცირებულ მიდგომას მოითხოვს. ის, რომ უკანასკნელი ათწლეულებია მათ ერთ პაკეტში განიხილავენ, აშკარად არა-სწორი პრაქტიკაა.

გამოვდივართ რა ამ პრინციპული პოზიციიდან, ამჯერად აფხაზეთის პრობლემის შესაძლო მოგვარებას შევეხებით.

1. ქართველები და აფხაზები აფხაზეთის ავტოქტონურ მოსახლეობას წარმოადგენენ;

2. აფხაზმა ხალხმა 19-ე საუკუნის მიწურულს განიცადა გენოციდი. რუსეთის ხელისუფლებამ აფხაზები დამნაშავე ერად გამოაცხადა და მშობლიური მიწიდან გაასახლა, ისევე როგორც მათი მეზობელი ადიღე-ჩერქეზები (მუჰაჯირობა), ხოლო დაცარიელებულ მიწებზე იმპერიისადმი ლოიალურად განწყობილი მიგრანტები ჩაასახლა. ადიღე-ჩერქეზეთისაგან განსხვავებით აფხაზეთის სრულ რუსიფიკაციას ხელი შეუშალა ქართველთა საპირისპირო მიგრაციამ (შედარებისათვის: დღეისათვის ფსოუდან ანაპამდე ზღვისპირა რეგიონში ადგილობრივი კავკასიური მოსახლეობა თითქმის აღარ ბინადრობს). დღეს აფხაზი ეთნოსი კატასტროფულად შემცირებულია. უმეტესობას ე.წ. რუსულენოვანები წარმოადგენენ;

3. აფხაზთა წინაშე სადღეისოდ დგას ეგზისტენციალური პრობლემა – ეთნოსის გადარჩენა. სწორედ ეს ფაქტორია იმის უპირველესი მიზეზი, რომ კავკასიიდან რუსეთის მოსალოდნელი უკან დახევა ჯერ კიდევ არ ნიშნავს აფხაზეთის საქართველოსთან დაბრუნებას – დემოგრაფიული გარანტიების გარეშე აფხაზები ნებაყოფლობით არ დათანხმდებიან საქართველოსთან ერთიან სახელმწიფოში ინტეგრაციას. დემოგრაფიული პრობლემა ქართველების წინაშეც მწვავედ დგას, თუმცა აფხაზთა მდგომარეობა ნამდვილად კატასტროფულია;

4. შექმნილი დემოგრაფიული დინამიკიდან გამომდინარე, ახლო მომავალში აფხაზი ეთნოსი დემოკრატიული არჩევნებითვე (პროპორციული ან მაჟორიტარული), აღმოჩნდება ჩამოშორებული ქვეყნის მართვა-გამგეობას. სწორედ დემოგრაფიული მომენტი გაითვალისწინა საქართველოს ეროვნულმა ხელისუფლებამ აფხაზებთან მოლაპარაკებისას1991 წლის ზაფხულში, როცა აფხაზურ მხარესთან საარჩევნო შეთანხმებას მივაღწიეთ. საარჩევნო ოლქები ისე დარეგულირდა, რომ 28 მანდატი ერგო აფხაზურ დეპუტაციას, 26 – ქართულს, ხოლო 11 – რუსულენოვან მოსახლეობას. ამ საარჩევნო შეთანხმების შესაბამისად აფხაზებმა მიიღეს ეთნიკური გადარჩენის რეალური სამართლებრივი გარანტია. ამავე დროს კვალიფიციური უმრავლესობის შედგენა აფხაზ და ქართველ დეპუტაციათა ერთობას შეეძლო. ეს მათ უეჭველი თანამშრომლობისაკენ უბიძგებდა.

5. სახელმწიფო გადატრიალების შედეგად მოსულმა ხელისუფლებამ აღნიშნული საარჩევნო შეთანხმება აპარჰტეიდად გამოაცხადა (რაც მოგვიანებით პარლამენტმაც დაადასტურა 1994 წლის15 მარტის დადგენილებით). ეს პრინციპულად მიუღებელი სამართლებრივად მცდარი და პოლიტიკურად ჩვენი ქვეყნის ინტერესებისათვის მავნე მიდგომაა. აპარტჰეიდი ნიშნავს ცალ-ცალკე განვითარებას (apart – ცალკე, heid – განვითარება), მაშინ როცა საარჩევნო შეთანხმება განუხრელი შესრულების შემთხვევაში, მხარეთა შორის თანამშრომლობის და მშვიდობის საიმედო გარანტი იქნებოდა.

6. სახელმწიფო გადატრიალების შემდეგ რადიკალურად შეიცვალა კონფლიქტების მოგვარების პარადიგმა.
ჩაითვალა, რომ აფხაზებს არ გააჩნიათ საკუთარი ინტერესი და მოქმედებენ მხოლოდ და მხოლოდ მოსკოვის კარნახით (და, შესაბამისად, ისინი ოდენ ბრმა იარაღს წარმოადგენენ რუსული იმპერიალიზმის ხელში). ცხადზე ცხადია, რომ რუსეთი იყენებდა და კვლავაც იყენებს ეთნიკურ სეპარატიზმს ქართული ეროვნული ინტერესების წინააღმდეგ, მაგრამ ეს არ ნიშნავს რომ აფხაზებს საკუთარი ინტერესები არ გააჩნიათ (იხ. პუნქტი 3);

7. პარადიგმის შეცვლამ სრულად და რადიკალურად შეცვალა პრობლემის მოგვარების ტაქტიკა. აფხაზები მხარედ საერთოდ აღარ განიხილება და ძირითად იმედს მოსკოვთან ურთიერთობის გარკვევაზე ამყარებენ ან სხვა ლიდერი სახელმწიფოების იმედი აქვთ (რაც ძირითადად გემოვნებაზე, კონიუნქტურასა და პოლიტიკურ ტაქტიკაზეა დამოკიდებული. მნიშვნელოვან როლს ასრულებს აგრეთვე პოლიტიკური ჯგუფებისა და ლიდერების პირადი სიახლოვე ამა თუ იმ ქვეყანასთან):

• რუსეთს მოვაგვარებინოთ;

• რუსეთი შეძლებისდაგვარად გავიყვანოთ თამაშიდან და ნატოს მოვაგვარებინოთ;

• ველოდოთ სიტუაციის შეცვლას (სტრატეგიული მოთმენის პოლიტიკა, რომელიც შესაძლოა განუსაზღვრელი დროით გაგრძელდეს და სინამდვილეში ამ მიმართულებით არაფრის კეთების სინონიმად იქცეს);

• აფხაზებთან უშუალო ურთიერთობა თეორიულ დონეზეც კი არ განიხილება.

8. აშკარაა, რომ პარადიგმის შეცვლამ ხეირი არ მოგვიტანა. პირიქით, მივიღეთ კონფლიქტების გამწვავება: რუსეთთან ომები, ჯერ აფხაზეთში (წავაგეთ!), მერე ცხინვალში (ისევ წავაგეთ!), დავკარგეთ ტერიტორიები, ჯერ de facto (შევარდნაძის ნობათი), მერე de jure (სააკაშვილის ნობათი). რაც მთავარია, უიმედო ჩიხში აღმოვჩნდით და ამ მდგომარეობიდან ფეხის მოცვლასაც ვერ ვახერხებთ;

9. არ უნდა დაგვავიწყდეს ის მნიშვნელოვანი გარემოება, რომ აფხაზებმა დამოუკიდებლობა მხოლოდ 1999 წლის ნოემბერში (ვლადიმერ პუტინის გაპრემიერების შემდეგ) გამოაცხადეს. მანამდე კი იყო რამდენიმე სერიოზული მცდელობა ქართულ აფხაზური მოლაპარაკებისა (ერთი მხრიდან), რაც სხვადასხვა მიზეზის გამო ჩაიშალა. სადღეისოდაც, აფხაზები ყველანაირად ცდილობენ რუსეთთან სრული პოლიტიკური ინტეგრაციის თავიდან აცილებას (რაც მათ ეთნოსს უეჭველი გაქრობით ემუქრება მოკლე დროში). მათი ამგვარი მიდგომა და ქცევის წესი პრინციპულად განსხვავდება ცხინვალის რეგიონის ხელისუფლების პოზიციისგან, რომელმაც საკუთარი ინიციატივით რამდენიმე „რეფერენდუმი“ ჩაატარა რუსეთთან მიერთების მოთხოვნით.

10. ჩიხიდან გამოსვლის ერთადერთი გამოსავალი სწორ გზაზე დაბრუნებაა. უნდა ვაღიაროთ, რომ აფხაზურ მხარესთან უშუალო მოლაპარაკებისა და შეთანხმების პოლიტიკა სწორი
იყო. მას რეალური ალტერნატივა არ გააჩნია (სწორი იყო პრინციპულად და არა მხოლოდ ტაქტიკური მოსაზრებით). განვლილმა ოცდაათმა წელიწადმა ეს თვალნათლივ დაადასტურა. შეთანხმების წარმატება, როგორც წესი, დამოკიდებულია მხარეთა ინტერესების რეალურ თანხვედრაზე. ამ მხრივ ჩვენი ამჟამინდელი მდგომარეობა არასახარბიელოა. კონფლიქტის დაწყებიდან საკმაო დროა გასული, ბევრი რამ საქართველოსთვის წამგებიანად შეიცვალა. რუსეთმა აღიარა აფხაზეთის დამოუკიდებლობა, იქაურმა ეთნოკრატიამაც შეიფერა ახლებური მდგომარეობა. თუმცა ჯერ კიდევ შეიძლება მოიძებნოს ინტერესთა რეალური თანხვედრის წერტილები (საყრდენი წერტილის არსებობის შემთხვევაში კი, როგორც ცნობილია, დედამიწის გადაბრუნებაც შეიძლება), მითუმეტეს, რომ აფხაზთა ფუნდამენტურ ეგზისტენციალურ ინტერესს უდიდესი საფრთხე ემუქრება. კეთილი ვინებოთ და მოვნახოთ ურთიერთგადაკვეთის წერტილები, მითუმეტეს რომ საქართველოს მთავრობას საჯაროდ აქვს გაცხადებული ოკუპირებულ ტერიტორიებთან ურთიერთობის მშვიდობიანად მოგვარების პრინციპი. ურთიერთნდობისათვის მოსალაპარაკებლად გამოვიყენოთ ქართული პოლიტიკური სპექტრის ის ჯგუფები რომლებიც იმთავითვე ამ პოზიციას უჭერენ მხარს..

11. საქართველოს ხელისუფლებამ მოლაპარაკებები უნდა დაიწყოს აფხაზეთის დე ფაქტო ხელისუფლებასთან (ფორმალურად თუ არაფორმალურად). როგორც ვთქვით, მათთან შესაძლებელია ურთიერთ დაინტერესების წერტილების მონახვა:

• გვაქვს ურთიერთობის დადებითი გამოცდილება, თანაც 2006 წლამდე (სანამ საქართველოს ხელისუფლება კოდორის ხეობას დაიკავებდა), აფხაზური მხარე მუდმივად ცდილობდა ჩვენთან ოფიციალურ მოლაპარაკებას;

• აფხაზები ცდილობენ დისტანცია დაიჭირონ მოსკოვთან ურთიერთობაში და დამოუკიდებელი პოლიტიკა გაატარონ (აფხაზური ნაციონალიზმი ამჯერად ჩვენი პოტენციური მოკავშირეა და ეს გარემოება უნდა გამოვიყენოთ);

• როგორც უკვე ითქვა მათ საკმაო პრობლემები აქვთ აფხაზი ეთნოსის გადარჩენის კუთხით (უაფხაზო აფხაზეთი ჩვენთვისაც მიუღებელია – სამუდამოდ დავკარგავთ);

ასე, რომ შეხების წერტილების მონახვის შანსი ჯერ კიდევ არის, მითუმეტეს რომ აფხაზური მხრიდან პერიოდულად არის ამის სიგნალები. სამწუხაროა, რომ ქართული მხარე ამას მხოლოდ დუმილით პასუხობს. რუსეთის ფაქტორი ნამდვილად ხელისშემშლელია, მაგრამ მაინც ღირს ამ მოლაპარაკებებზე წასვლა. ბოლოსდაბოლოს, თუ შეთანხმება შესაძლებელი იყო საბჭოთა კავშირის არსებობის პირობებში, შესაძლებელი იქნება ამჯერადაც, მითუმეტეს, როცა რუსეთი რთულ ვითარებაში აღმოჩნდა (უკრაინაში);

12. ამ მიმართულებით წარმატებას ვერ მივაღწევთ თუ მხარეებმა საჯაროდ არ დაგმეს:

• სახელმწიფო საბჭოს მიერ უკანონო შეიარაღებული ფორმირებების შეყვანა აფხაზეთში (1992 წლის 14 აგვისტო);

• აფხაზეთში მოქმედი უკანონო შეიარაღებული ფორმირებების მიერ ქართველი მოსახლეობის აფხაზეთიდან გამოდევნა (აქედან გამომდინარე ყველა შედეგით).

13. უნდა შევეშვათ საბჭოთა საქართველოს მოდელს, სადაც აფხაზეთი ავტონომიურ რესპუბლიკას წარმოადგენდა. ამ მოდელს ვეღარ დავაბრუნებთ. უნდა ვეცადოთ მოვძებნოთ სახელმწიფოებრიობის ახალი ფორმები, თუნდაც ჩინეთ-ჰონკონგის მსგავსი (თუმცა, სი ძინძპინმა, დენ სიაოპინის ამ ძალზე საყურადღებო მოდელის დისკრედიტაცია მოახდინა). განხილვის საგანი შეიძლება გახდეს თანაცხოვრების სხვადასხვა მოდელი.

14. როგორც აღვნიშნეთ ქართულმა მხარემ ფორმალური თუ არაფორმალური მოლაპარაკებები უნდა გამართოს შესაბამის აფხაზურ მხარესთან ერთი-ერთზე (1991 წელს გამართული მოლაპარაკებების მსგავსად). ეს აუცილებელია, რადგან შავი ზღვის აღმოსავლეთი ნაპირის (აქ სრულდება აღმოსავლეთ-დასავლეთის შუა დერეფანი) გეოსტრატეგიული ღირებულების გაზრდასთან ერთად გაიზარდა ამ დერეფნისადმი პრეტენზიის მქონე სახელმწიფოთა დაინტერესება გავლენის მოსაპოვებლად. ეს ქვეყნები მზად არიან აფხაზეთის ფაქტორი საკუთარი ინტერესებისათვის გამოიყენონ. 1992 წლიდან ქართულ დიპლომატიაში გაბატონებულ პრაქტიკას, საკუთარი პრობლემები აუცილებლად მესამე მხარეს (უცხო ქვეყანა ან ორგანიზაცია) მოვაგვარებინოთ, წერტილი უნდა დაესვას (ის აშკარად უპერსპექტივოა, სამომავლოდ კი სრულიად გამოუსადეგარი გახდება).

P.S.
თუკი ჩვენი ანალიზი ძირითადად სწორია, საჭიროა სწორი კონცეფციის შემუშავება და ქმედითი ნაბიჯების გადადგმა. პოლიტიკაში დროის ფაქტორს უმეტესად გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს.

გურამ სანადირაძე, ნიკოლოზ სანებლიძე

1...1,6621,6631,664...2,138 Page 1,663 of 2,138