თურქეთის სახელმწიფო ტელერადიოკომპანია (TRT – Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu) თავის ვებ-გვერდზე, რუბრიკით „აქტუალური თემის ანალიზი“, აქვეყნებს სტატიას სათაურით „თურქული ხედვა: პალესტინელების სასოწარკვეთილი წინააღმდეგობა ოკუპაციის ჩრდილში, რომელიც ათწლეულებია გრძელდება“ (ავტორი – ჯან აჯუნი, პოლიტიკური, ეკონომიკური და საზოგადოებრივი კვლევის ცენტრის SETA-ს საგარეო პოლიტიკის მკვლევარი).

გთავაზობთ პუბლიკაციას:

„ჰამასის“ შეიარაღებულმა ფრთის „იზატინ კასამის“ ბრიგადებმა და მასთან ერთად მოქმედმა ღაზაში განლაგებულმა პალესტინის წინააღმდეგობის სტრუქტურებმა დაიწყეს მასიური შეტევა იმ დროს, როცა ისრაელის დაზვერვა და არმია ამას არ ელოდნენ. როგორც ჩანს, პალესტინური ჯგუფები ამ ოპერაციისთვის ფარულად დიდი ხნის განმავლობაში ემზადებოდნენ და ტექნიკური შესაძლებლობები გააძლიერეს. გამოქვეყნებულ ვიდეოებში ჩანს, რომ „კასამმა“ და სხვა დაჯგუფებებმა ერთდროულად აიღეს ღაზას ირგვლივ მდებარე ისრაელის 4 სამხედრო ბაზა ისეთი ელემენტების გამოყენებით, როგორიცაა დრონები და პარამფრენები. ასევე ასობით პალესტინელმა მებრძოლმა შეაღწია რეგიონის ისრაელის დასახლებებში და მოახერხა მათი დიდწილად დაკავება, შემდეგ კი დაახლოებით 200 ჯარისკაცი და მაცხოვრებელი დაატყვევა და ისინი ღაზაში მიიყვანეს.

ისრაელის არმიამ და დაზვერვამ ისეთი დიდი სისუსტე გამოავლინა და ისეთი დიდი დანაკარგები განიცადა, რომ მომხდარმა ისრაელში შოკის ეფექტი იქონია. ისრაელის არმია 48 საათის განმავლობაში ვერ აკონტროლებდა ღაზის თითქმის ორჯერ დიდ ტერიტორიას, თუმცა შემდეგ დაიწყო ღაზის ინტენსიური დაბომბვა. მიუხედავად იმისა, რომ ღაზაში უკვე არსებული ბლოკადა მანამდეც თითქმის აბსოლუტური იყო, რეგიონს ელექტროენერგია და წყალიც შეუწყვიტეს. ქალაქის ყველა სასიცოცხლო ხაზი გათიშულია და დაბომბვის დროს არ ხდება სამხედროებისა და სამოქალაქო პირების გარჩევა. ამ დროისთვის ღაზას თითქმის ათასი მოქალაქე დაიღუპა. „ალ-კასამის“ ბრიგადები კი ცდილობენ უპასუხონ ისრაელს სარაკეტო სროლით და გვირაბის ხაზებით დროდადრო შეღწევით.

ისრაელის პოლიტიკური და სამხედრო ოფიციალური პირები ძალიან მკაცრ განცხადებებს აკეთებენ და ისინი ასევე ხაზს უსვამენ სახმელეთო ოპერაციისთვის სამზადისს. ამასთან, ფაქტები მეტყველებენ, რომ ისრაელმა აშკარად ჩაიდინა ომის დანაშაული და დაუწესა კოლექტიური სასჯელი ღაზას, სადაც დაახლოებით 2 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს.

შეტაკებები ხდება ისრაელის ჩრდილოეთით ლიბანთან საზღვარზე. მაგრამ ეს ურთიერთჩართულობა ნებისმიერ მომენტში შეიძლება კონტროლიდან გამოვიდეს. მით უმეტეს, თუ ისრაელის არმია ღაზის წინააღმდეგ სახმელეთო ოპერაციას იწყებს, ლიბანის ფრონტის გახსნა და სირია/გოლანის ღერძის ჩათვლა ერთ-ერთი შესაძლო სცენარია.

იმის გათვალისწინებით, რომ ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა რეგიონში ავიამზიდების განლაგება დაიწყო, ყველაფერი შეიძლება მოულოდნელად გამოვიდეს კონტროლიდან. ისრაელი ხაზს უსვამს, რომ მის წინააღმდეგ ამ თავდასხმის უკან ირანი დგას. ცნობილი ფაქტია, რომ ირანი სერიოზულ სამხედრო მხარდაჭერას უწევს ჰამასს ბოლო წლებში და არის მოსაზრებები, რომ ირანმა გადადგა ასეთი ნაბიჯი რეგიონში არაბ-ისრაელის ნორმალიზაციისთვის ხელის შესასვლელად. თუმცა, ამ კონიუნქტურით არ უნდა დავივიწყოთ გეოპოლიტიკური სვლების მიღმა სიმართლე.

პალესტინელები 75 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში იმყოფებიან ისრაელის ოკუპაციის ქვეშ, მათ მიწებს იპარავენ, მათ კლავენ და ლტოლვილებად აქცევენ. დასავლური ძალები უპირობოდ უჭერენ მხარს ისრაელს. განსაკუთრებით ახლა, ნეთანიაჰუს კაბინეტმა და პრაქტიკამ, რომელიც ულტრამემარჯვენე/სიონისტური მთავრობაა, კიდევ უფრო გაუცრუა პალესტინელების იმედი და უბიძგა მათ სასოწარკვეთილი წინააღმდეგობის გაწევისკენ. ერთადერთი ქვეყანა, რომელიც ამას ხელს უწყობს, არის ირანი. მსოფლიო ფოკუსირებული უნდა იყოს საკითხის ორ სახელმწიფოდან გადაწყვეტაზე, რომელიც დაიცავს პალესტინელების უფლებებს. ვერასოდეს იქნება შესაძლებელი რეგიონში სტაბილურობის მიღწევა სუვერენული პალესტინის სახელმწიფოს ჩამოყალიბების გარეშე ტერიტორიული მთლიანობით, რომლის დედაქალაქი იერუსალიმი იქნება.

წყარო

ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო მდივანი, ენტონი ბლინკენი იმედოვნებს, რომ ღაზაში ჰუმანიტარული დახმარება ეგვიპტისა და ღაზის სექტორის სასაზღვრო გამშვები პუნქტის „რაფაჰის“ მეშვეობით შევა.

როგორც ბლინკენმა აღნიშნა, „რაფაჰის“ გამშვები პუნქტი ხელახლა გაიხსნება, მაგრამ კონკრეტული ვადები არ დაუსახელებია.

„ჩვენ და ეგვიპტემ უზრუნველვყავით მატერიალური დახმარება ღაზაში მყოფი ხალხისთვის და „რაფაჰის“ სასაზღვრო პუნქტი ხელახლა გაიხსნება. ჩვენ ავამოქმედეთ მექანიზმი გაერთიანებულ ერებთან, ეგვიპტესთან, ისრაელთან და სხვებთან, რომლითაც მივაწოდებთ დახმარებას“, – აღნიშნა ბლინკენმა.

მანამდე მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ისრაელი ღაზის სექტორის სამხრეთ ნაწილში ცეცხლის დროებით შეწყვეტას დათანხმდა და გაიხსნება ეგვიპტისა და ღაზის სექტორის სასაზღვრო გამშვები პუნქტი „რაფაჰი“. მოგვიანებით ისრაელის პრემიერ-მინისტრის, ბენიამინ ნეთანიაჰუს ოფისმა გაავრცელა განცხადება, სადაც აღნიშნულია, რომ ისრაელის მთავრობა ღაზის სამხრეთ ნაწილში ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ ინფორმაციას უარყოფს. ისრაელის პრემიერ-მინისტრის ოფისში ასევე განაცხადეს, რომ შეთანხმება არ ყოფილა ეგვიპტისა და ღაზის სექტორის სასაზღვრო გამშვები პუნქტ „რაფაჰის“ გახსნის თაობაზე.

ინდოეთის ინგლისურენოვან გაზეთ „სთეითსმენში“ (The Statesman) გამოქვეყნებულია ვრცელი სტატია სათაურით „უკრაინა განწირულია? // ომით დაღლა უკვე არამარტო მეომარ მხარეებს, არამედ მთელ მსოფლიოს ემჩნევა“. მასში გაანალიზებულია ამჟამად მიმდინარე ის საერთაშორისო მოვლენები, რომლებმაც უკრაინის მდგომარეობაზე ნეგატიური გავლენა შეიძლება მოახდინონ (ან უკვე ახდენენ).

გთავაზობთ პუბლიკაციის მოკლე შინაარსს:

რუსეთ-უკრაინის ომი თავის მეექვსასე დღეს უახლოვდება. ომისგან დაღლილობა არა მარტო დაპირისპირებულ მხარეებს ემჩნევათ, არამედ მთელ მსოფლიოსაც. გაჭიანურებულმა კონფლიქტმა ყველგან ფასების ზრდა გამოიწვია როგორც სურსათზე და კვების პროდუქტებზე, ასევე ენერგოშემცველებზე, რითაც კვლავ დიდი დარტყმა განიცადა მსოფლიო ეკონომიკურმა სისტემამ, რომელმაც, როგორც იქნა, პანდემიის მიერ მიყენებული ზარალის აღდგენა დაიწყო.
გასაკვირი არაა, რომ რუსეთიც და უკრაინაც მსოფლიოს საზოგადოების მხარდაჭერას კარგავენ, თუმცა უკრაინა უფრო მეტად ზარალდება. ისეთი ერთგული მოკავშირეები, როგორიც პოლონეთია, „გემიდან გარბიან“, ხოლო სლოვაკეთი რუსეთის მხარეზე გადადის. ნატოსა და ევროკავშირის, რომლებიც ადრე უკრაინის მტკიცე მომხრეები იყვნენ, ახლა რუსეთის იაფი გაზის უარყოფის გამო გამოწვეულ ზარალს ითვლიან და ყოყმანი ეტყობათ. აშშ-ში, რომელიც უკრაინის მთავარი მოკავშირეა, იქაც კი მატულობს უკმაყოფილო ადამიანთა რაოდენობა უკრაინისადმი გადაჭარბებული დახმარების გამო. 2024 წლის არჩევნებში მონაწილე პრეზიდენტობის კანდიდატებიც, განსაკუთრებით რესპუბლიკური პარტიიდან (დონალდ ტრამპი, ვივეკ რავასვამი, რონ დესანტისი…), უკრაინის ბედის ანაბარად მიტოვებას გეგმავენ.

რუსეთისათვის მომგებიანია, რომ ომი უკრაინის ტერიტორიაზე მიმდინარეობს. რუსული არმია მეთოდურად ანგრევს უკრაინას – ქალაქებს, სოფლებს, ეკონომიკურ ინფრასტრუქტურას. ქვეყნის ნახევარი ფაქტობრივად უკვე ნანგრევებადაა ქცეული. უკრაინამ თითქმის 8 მილიონი მოქალაქე დაკარგა – ომში დაღუპულების და ლტოლვილების სახით. შრომისუნარიანი მოსახლეობის წილი მკვეთრად შემცირდა.

რა თქმა უნდა, დაზარალდა რუსეთიც – ეკონომიკა რყევას განაგრძობს, მატულობს ინფლაცია. რასაკვირველია, ომში რუსებიც დიდი რაოდენობით იღუპებიან. ახალგაზრდები ქვეყნიდან გარბიან, სამობილიზაციო რესურსები მცირდება. რუსეთი ზარალდება საგარეო პოლიტიკაშიც – მოსკოვი იძულებულია შეურიგდეს თავისი ინტერესების შეზღუდვას კავკასიაში, სადაც თურქეთი და აზერბაიჯანი აქტიურდებიან. კრემლი იძულებულია ანგარიში გაუწიოს ჩინეთს და ბევრი რამ დაუთმოს, დახმარების მიღების იმედად.

მაგრამ რუსეთი შორს არის დამარცხებიდან. ბოლო მონაცემებით, რუსეთის ეკონომიკა, მტკიცედ გადადის საომარ რელსებზე. ეკონომიკა სწრაფად მილიტარიზდება. მოსკოვი საბრძოლო იარაღს ბევრად იაფად აწარმოებს, ვიდრე დასავლეთი, რომელიც იძულებულია უკრაინის მზარდი მადა დააკმაყოფილოს. კრემლმა, ევროპაში განცდილი დიპლომატიური მარცხისა და დასავლეთის ანტირუსული სანქციების კვალობაზე, თვალი აზიას აფრიკას და ლათინურ ამერიკას მიაპყრო და გლობალური სამხრეთის გადაბირება დაიწყო.

ნაპოლეონმა და ჰიტლერმა საკუთარ გამოცდილებაზე გააცნობიერეს, რომ რუსეთი „კერკეტ კაკალს“ წარმოადგენს. უკრაინა იმედოვნებდა, რომ დასავლეთის დახმარებით რუსეთს დააჩოქებდა, მაგრამ დრო მოსკოვის სასარგებლოდ მუშაობს. კიევისათვის სიტუაცია გაართულა ახლო აღმოსავლეთში შექმნილმა რთულმა მდგომარეობამ: ამჟამად მსოფლიოს ყურადღება უკრაინიდან ისრაელსა და „ჰამასზეა“ გადართული.

ისე ჩანს, რომ აშშ-ის გარდა, ნატოს არცერთი ქვეყანა არ არის დაინტერესებული სამხედრო ხარჯების ზრდით. ალიანსის წევრები იძულებულნი არიან ვაშინგტონს ანგარიში გაუწიონ, თორემ მათ ნებაზე რომ იყოს, ისინი უკრაინას ნაკლებ ყურადღებას დაუთმობდნენ.

დიდი ალბათობით, უკრაინის კონფლიქტი მალე ჩიხში შევა იმდენად, რამდენადაც უკრაინას მცდელობა გააძევოს რუსეთის ჯარები თავისი ტერიტორიიდან – ჯერ-ჯერობით წარუმატებელია. კონტრშეტევა ბუქსაობს და თავდაპირველი იმედები არ მართლდება.

რასაკვირველია, ომის შედეგების წინასწარ ზუსტად გამოცნობა შეუძლებელია, მაგრამ არსებობს რამდენიმე სცენარი, თუ როგორ შეიძლება მოვლენები განვითარდეს.

ერთ-ერთის თანახმად, რუსეთი შეინარჩუნებს დაკავებულ ტერიტორიას, ხოლო ის ნაწილი, რომელსაც კიევის ხელისუფლება აკონტროლებს, დასავლურ ბლოკში იქნება ინტეგრირებული (როგორც ეს მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ გერმანიის გაყოფის დროს მოხდა), თუმცა ამ სცენარის რეალიზება ნაკლებად სავარაუდოა.
მეორე სცენარი ეფუძნება რუსეთის სრული მარცხის ალბათობას, მაგრამ ამ შემთხვევაშიც ბევრი რამ გათვალისწინებული არ არის. რუსეთი იოლად დასამარცხებელი ქვეყანა არ არის. მოსკოვი დღეს კიევზე უფრო უკეთეს მდგომარეობაშია, არაფერი რომ არ ვთქვათ მის ბირთვულ პოტენციალზე.
მესამე სცენარი – უკრაინის ტერიტორიის გაყოფა ისე, როგორც ახლა კორეის ნახევარკუნძულია გაყოფილი ჩრდილოეთ და სამხრეთ კორეას შორის, ანუ ფაქტობრივად ომის მდგომარეობა გრძელდება, თუმცა ორივე ქვეყანას თავისი მიზნები აქვს.
მაგრამ სამივე სცენარის დროს მტკიცე მშვიდობა გარანტირებული მაინც არ არის. საბოლოო სამშვიდობო ხელშეკრულების გაფორმება საეჭვოა. შესაბამისად, გაგრძელდება ადამიანთა მსხვერპლი და ზარალის მიყენება.
სამწუხაროდ, კაცობრიობა, მრავალ სფეროში წარმატების მიღწევის მიუხედავად, დღემდე ვერ აცნობიერებს ომის ჭეშმარიტ ფასს და მის უსარგებლობას.

„ყოველი წარმოებული ქვემეხი, ყოველი წყალში ჩაშვებული სამხედრო ხომალდი, ყოველი აწყობილი თვითმფრინავი და რაკეტა საბოლოო ჯამში რესურსების მოპარვას ნიშნავს მათთვის, ვინც მშიერია, ვინც შიშველია და სიცივისაგან იყინება. კაცობრიობა თავის რესურსებს, მეცნიერთა გენიას და საკუთარი ბავშვების იმედებს ომით აცამტვერებს. ასეთი ცხოვრება დაუშვებელია და არ შეიძლება“, – ეს სიტყვები აშშ-ის პრეზიდენტმა დუაიტ ეიზენჰაუერმა, რომელიც პირადად მონაწილეობდა მეორე მსოფლიო ომში, 1953 წელს წარმოთქვა და დღესაც აქტუალურია.

წყარო

დონეცკის ოლქის ქალაქ ავდეევკაზე წარუმატებელი შეტევის შემდეგ, რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა რიტორიკა შეცვალა, – ამის შესახებ ომის კვლევის ინსტიტუტი იუწყება.

„ავდეევკაზე წარუმატებელი შეტევის შემდეგ, რუსმა ოკუპანტებმა და მათმა დიქტატორმა რიტორიკა შეცვალეს. პუტინს, სავარაუდოდ, ნაკლებად აქვს მოლოდინი, რომ ავდეევკას გარშემო რუსეთის ჯარები წინსვლას შეძლებენ“, – აცხადებენ ანალიტიკოსები.

პუტინმა განაცხადა, რომ რუსული ჯარები „აქტიურ თავდაცვას“ ახორციელებენ ავდეევკას, კუპიანსკსა და ზაპოროჟიეს მიმართულებით.

ექსპერტების აზრით, პუტინმა ავდეევკას მახლობლად შეტევას უწოდა „აქტიური თავდაცვა“ და არა აქტიური საბრძოლო მოქმედებები, ის ცდილობდა შეემცირებინა რუსეთის მნიშვნელოვანი წინსვლის მოლოდინი ამ მიმართულებით.

„ნაკლებად სავარაუდოა, რომ რუსეთის ჯარები ახლო მომავალში ავდეევკას მიმართულებით გარღვევას ან ფართომასშტაბიან წინსვლას შეძლებენ“, – დასძენენ ექსპერტები.

ანალიტიკოსების ცნობით, საოკუპაციო ძალებმა განაგრძეს შეტევა, რომელიც მიზნად ისახავდა ავდიივკას ალყაში მოქცევას 15 ოქტომბერს, მაგრამ ჯერჯერობით ვერავითარ პროგრესს ვერ მიაღწიეს.

რუსულმა წყაროებმა განაცხადეს, რომ საოკუპაციო ძალებმა ვერ მიაღწიეს სასურველ სწრაფ გარღვევას, დაზარალდნენ, დიდი მსხვერპლი განიცადეს და, სავარაუდოდ, წინსვლა უფრო ნელია, ვიდრე მოსალოდნელი იყო.

„თუმცა, ოკუპანტები სავარაუდოდ გააგრძელებენ შეტევითი ოპერაციებს ამ შემცირებული ტემპით უახლოეს პერიოდში და დარჩებიან საფრთხედ უკრაინული ძალებისთვის ამ ტერიტორიაზე, თუმცა ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მიაღწევენ გადამწყვეტ გარღვევას ან ავდეევკას ალყაში მოქცევას. რუსული შეტევითი ოპერაციების ტემპის შემცირება შესაძლოა ტაქტიკურ ვითარებაში დროებითი მორგების შედეგი იყოს და დამპყრობლებმა უახლოეს დღეებში გააძლიერონ ავდიივკას ალყაში მოქცევა“, – დასძენენ ანალიტიკოსები.