„ქაჯობა” ყველაზე მსუბუქი შეფასებაა, რაც კობახიძემ გააკეთა – საქმე გვაქვს სიყალბესთან, რომელიც საკმაოდ სერიოზულად გადმოსჩქეფს “ნაცმოძრაობის” ამ აქციაში, – ასე გამოეხმაურა  პარლამენტის პირველი ვიცე – სპიკერი გიორგი ვოლსკი ბათუმში სოჭიდან შემოსულ ლაინერთან დაკავშირებით გამართულ საპროტესტო აქციას.

მისი თქმით, ლაინერის შემოსვლას “ის ხალხი აპროტესტებს, ვინც კუდის ქიცინით ხვდებოდა რუსეთის მხრიდან შემოსულ ტურისტებს, ეკონომიკას და ვინც, მთელი საქართველოს სტრატეგიული ობიექტები რუსეთს მიყიდა”.

“საქმე გვაქვს სიყალბესთან, რომელიც საკმაოდ სერიოზულად გადმოსჩქეფს „ნაცმოძრაობის“ ამ აქციაში, შეიძლება,გულწრფელადაც არის ვინმე იქ მისული, მაგრამ ეს არის ხალხი, ვინც კუდის ქიცინით ხვდებოდა რუსეთის მხრიდან შემოსულ არამარტო ტურისტებს, ეკონომიკას და მთელი საქართველოს სტრატეგიული ობიექტები რუსეთს მიყიდა. ახლა ზუსტად იგივე ხალხი აპროტესტებს იმ გაგებით, რომ თურმე ლაინერმა დაარღვია საოკუპაციო კანონი, რაც არ შეესაბამება სინამდვილეს.

რუსეთთან რასაკვირველია როგორც პოლიტიკურად, მორალურადაც ყოველთვის მართლები ვიყავით 90 – იანი წლებიდან მოყოლებული. ამ სტრატეგიულ დაპირისპირებას ჩვენს და რუსეთს შორის აქვს გარკვეული განზომილებები, სადაც “ნაცმოძრაობა” არ მოიაზრება არანაირად როგორც რაიმე პოზიტივის მატარებელი. ამ ურთულეს სიტუაციაში ის პოლიტიკა, რასაც “ნაცმოძრაობა” ანუ გუშინდელი რუსეთისადმი მლიქვნელი პოლიტიკური ძალა ატარებს, არის დამაზიანებელი ჩვენი ქვეყნისთვის. მადლობა ღმერთს თავის რაოდენობით ბევრნი არ არიან, თუმცა ხმაური და გადაცდომები, მათ შორის პოლიციასთან დამოკიდებულება არის თვალში საცემი.

მათ სურთ პოლიტიკური შინაარსი მიეცეს ყველაფერს, რასაც ჰქვია რუსეთთან ურთიერთობა. არც ერთი ნიშანი, არც ეკონომიკური სანქციების არიდება არ დაადასტურეს ყველაზე მაღალმა შემმოწმებლებმა, მათ შორის აშშ- დან, არავინ ამას არ ადასტურებს, გარდა “ნაცმოძრაობისა”, რომლებიც შავ ხვრელებს იქ არ ეძებენ, სადაც უნდა ეძებდნენ, სადაც არის ეს შავი ხვრელები არის მათი მოღალატეობრივი საქმიანობა, რომელიც საქართველოს აზიანებს უკვე სერიოზულად დაახლოებით 2006 წლიდან მოყოლებული, როცა ვითომ პატრიოტული დროშის ქნევით რუსებს ჩააბარეს საქართველოს ტერიტორიების 20 პროცენტი და ყველა საკვანძო სტრატეგიული ობიექტი. ეს არის მოღალატეობრივი შინაარსის მქონე პოლიტიკური პარტია, რომელიც ყალბ აქციებს აწყობს, რათა გადაფაროს ის დანაშაულებები, რაც მათ შორის, ჰქონდათ რუსეთთან ურთიერთობაში და 2008 წელს სამხედროების ცხედრები არ იყო ჯერ გაციებული, როცა კუდის ქიცინით ხვდებოდნენ შემოსულ რუსებს ჩვენს ტერიტორიებზე,”- განაცხადა ვოლსკიმ.

ბათუმის ნავსადგურში საკრუიზო ლაინერს, რომელზეც რუსეთის მოქალაქეები იმყოფებიან, აქციით დახვდნენ. აქციაზე იმყოფებოდნენ ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებიც.

არ არის მნიშვნელოვანი რას ვფიქრობ მე, მნიშვნელოვანია რას ფიქრობს ქართველი ხალხი, რომლებმაც მკაფიოდ აჩვენეს, რომ არავინ უნდა ელოდოს ქართველებისგან, რომ ისინი მიესალმებიან ხალხს იმ ქვეყნიდან, რომელსაც ოკუპირებული აქვს საქართველოს 20 პროცენტი, – ამის შესახებ საქართველოში აშშ-ის ელჩმა, კელი დეგნანმა ბათუმის პორტში მიმდინარე აქციასთან დაკავშირებით განაცხადა.

ელჩის თქმით, ქართველები იყენებენ კონსტიტუციით გარანტირებულ უფლებას, რომ გამოხატონ საკუთარი პროტესტი.

„ამ ქვეყნის გამო ოჯახებია დაყოფილი ხელოვნური ადმინისტრაციული სასაზღვრო ზოლებით. არავინ უნდა ელოდოს, რომ საქართველოში მიესალმებიან იმ ქვეყნიდან  ჩამოსულ ხალხს, რომელიც აკავებს საქართველოს მოქალაქეებს და ხანდახან ეს რამდენიმე თვე გრძელდება. ნამდვილად არ აქვს მნიშვნელობა, ეს ხალხი სახმელეთო გზით შემოდის, თუ ზღვით. ჩემი აზრით, ქართველი ხალხი მკაფიოდ აჩვენებს, რომ მათ ეს არ სურთ. ქართველები იყენებენ კონსტიტუციით გარანტირებულ უფლებას, გამოხატონ ეს გრძნობა და გააპროტესტონ. ეს გახლავთ დაშვებული დემოკრატიულ სახელმწიფოში და დაშვებულია კონსტიტუციით“, – განაცხადა დეგნანმა.

ბათუმის ნავსადგურში საკრუიზო ლაინერს, რომელზეც რუსეთის მოქალაქეები იმყოფებიან, აქციით დახვდნენ. აქციაზე იმყოფებოდნენ ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებიც.

ჩინეთთან სტრატეგიული პარტნიორობა არის დემარში დასავლეთის საწინააღმდეგოდ – პარლამენტს მთავრობისთვის თანხმობა არ მიუცია და ღარიბაშვილი კანონმდებლობას არღვევს, – ასე ეხმაურება  “სტრატეგია აღმაშენებლის” წევრი, სერგო ჩიხლაძე  საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციის მიერ  საქართველოსა და ჩინეთს შორის სტრატეგიული პარტნიორობის დამყარების შესახებ გამოქვეყნებულ  ერთობლივ განცხადებას 

მისი თქმით, წარმოუდგენელია ჩინეთთან სტრატეგიული პარტნიორობა ადამიანის უფლებების, დემოკრატიის მიმართულებით ისევე, როგორც უკრაინაში რუსეთის აგრესიის პოზიციაზე.

“სტრატეგიულ პარტნიორობის ჩარჩოს განსაზღვრავს პარლამენტი და ეს კანონით არის გათვალისწინებული. ჯერჯერობით სტრატეგიული პარტნიორობა ჩვენ გვაქვს აშშ-სთან. ჩინეთთან სტრატეგიულ პარტნიორობაზე პარლამენტს მთავრობისთვის თანხმობა არ მიუცია. აქაც ბატონი ღარიბაშვილი არღვევს კანონმდებლობას. ამასთან სტრატეგიული პარტნიორობა გულისხმობს სტრატეგიულ პარტნიორობას ყველა მიმართულებით. როგორ წარმოგიდგენიათ სტრატეგიული პარტნიორობა ადამიანის უფლებების მიმართულებით, დემოკრატიის მიმართულებით, უკრაინაში ომის პოზიციასთან მიმართებით?! კარგი და პარტნიორული დამოკიდებულება, რა თქმა უნდა, ჩინეთთან უნდა გვქონდეს, მაგრამ სტრატეგიული პარტნიორობა სხვა დონეა და ამას სჭირდება პარლამენტთან შეთანხმება. ეს არის გარკვეული დემარში დასავლეთის საწინააღმდეგოდ, რადგან თუ ხარ სტრატეგიული პარტნიორი აშშ-სი, ევროკავშირის, ცოტა რთულია იგივე დონის სტრატეგიული პარტნიორობა გქონდეს ჩინეთთან. ამ ქვეყნებს არ აქვთ ჩინეთთან სტრატეგიული პარტნიორობა და უფრო მეტიც, გარკვეული პოლიტიკური ბალანსია დასაცავი. ეს არის გზავნილი დასავლეთის მიმართ, მითუმეტეს იმ ფონზე, როცა არსებული სტრატეგიული პარტნიორობა დაზიანებულია. საქართველოს მთავრობა ახლა უნდა ზრუნავდეს არსებული სტრატეგიული პარტნიორობის შენარჩუნებაზე, გამყარებასა და გაძლიერებაზე უკვე არსებულ სტრატეგიულ პარტნიორებთან და არ უნდა გარბოდეს ჩინეთთან სტრატეგიული პარტნიორობის საძებნელად,” – განაცხადა ჩიხლაძემ.

საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციამ საქართველოსა და ჩინეთს შორის სტრატეგიული პარტნიორობის დამყარების შესახებ ერთობლივი განცხადება გამოაქვეყნა.

როგორც დოკუმენტშია აღნიშნული, პარტნიორობა შემდეგ ოთხ განზომილებას მოიცავს: პოლიტიკური, ეკონომიკური, ხალხთა შორისი და კულტურული ურთიერთობა; საერთაშორისო.განცხადების თანახმად, მხარეები იზიარებენ ვალდებულებას გააფართოონ თანამშრომლობა პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და კულტურულ სფეროებში, გააძლიერონ თანამშრომლობა საერთაშორისო საკითხებში, გააღრმაონ ორმხრივი ურთიერთობები და ერთობლივად უზრუნველყონ რეგიონალური და გლობალური მშვიდობა, სტაბილურობა და განვითარება.

ისედაც შოკში მყოფმა რადიკალურმა ოპოზიციამ მეორე ინფარქტი მიიღო, როცა ჩინეთმა პრემიერი მაღალ დონეზე მიიღო. მთავარი არის სუვერენიტეტის შენარჩუნება, ჩვენს თავს პატივი ჩვენვე თუ არ ვეცით, არავინ პატივს არ გვცემს, – ასე ეხმიანება “ხალხის ძალის” წევრი, დეპუტატი გურამ მაჭარაშვილი ჟურნალისტებთან პრემიერ-მინისტრის ჩინეთში ვიზიტს.

მისი თქმით, ოპოზიცია სტრატეგიულ პარტნიორობას ბატონ-ყმობად აღიქვამს.

“პრემიერ- მინისტრის ვიზიტი ჩინეთში იმდენად წარმატებული იყო, რომ ისედაც შოკში მყოფი რადიკალურო ოპოზიცია მეორე ინფარქტის წინაშე აღმოაჩნდა, რადგან ნახეს, რომ ჩინეთმა, რომელიც არის ძლიერი სახელმწიფო მსოფლიოში და მათ შორის აშშ ცდილობს მასთან კარგი ურთიერთობის დამყარებას, საქართველოს პრემიერ-მინისტრი მიიღო მაღალ დონეზე და თქვა, რომ საქართველო არის ქვეყანა, რომლის სუვერენიტეტსაც ჩვენ პატივი უნდა ვცეთ. ჩვენს ქვეყანაში მთავარი არის სუვერენიტეტის შენარჩუნება, ჩვენს თავს პატივი ჩვენვე თუ არ ვეცით, არავინ სხვა პატივს არ გვცემს.

სტრატეგიულ ურთიერთობას ისე ვუყურებთ, როგორც არსებობს. მანჯგალაძემ გააჟღერა რადიკალური ოპოზიციის მოსაზრება და მოკლედ ასე ჩამოაყალიბა, რომ ჩინეთთან სტრატეგიულ ურთიერთობას ამერიკასთან ბატონ-ყმური ურთიერთობა გვირჩევნიაო. ეს მისი აზროვნების პრობლემაა. მერე მისი უფროსი შეეცადა გამოესწორებინა, ეს მანჯგალაძემ კი არ თქვა, სახარებიდან არისო – ვაშაძემ თქვა. თუ სახარება არ იცი, კითხვა მაინც უნდა იცოდე. მანჯგალაძემ პირდაპირ თქვა, ორ ბატონს როგორ ვემსახუროთო, ეს პათოსი აქვს ოპოზიციას. ეს ციტატა სულ სხვაა, იქ წერია, ვერვის ხელეწიფების ორთა უფალთა მონებაო. უფალს და ეშმაკს ვერ ემსახურებიო, თვითონ ჩამოყალიბდნენ ჩინეთს და ამერიკას შორის უფალი რომელია და ეშმაკი რომელია. თუ ოპოზიცია თვლის, რომ ორი ბატონი არ შეიძლება ჰყავდეს, რა გამოდის, როცა აშშ-სთანაც გვაქვს სტრატეგიული ურთიერთობა და ევროკავშირთანაც? გვითხრან ბოლოს და ბოლოს ვისი ვასლები ვართ – ამერიკის თუ ევროკავშირის. სტრატეგიული ურთიერთობა ჩვენი აზრით ბატონ-ყმურ ურთიერთობას არ ნიშნავს, ოპოზიციის აზრით ამას ნიშნავს,” – განაცხადა მაჭარაშვილმა.

რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაცია მთიან ყარაბაღში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს, სადაც ნათქვამია, რომ უმნიშვნელოვანესია სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის ურთიერთობების ნორმალიზება მოხდეს და მხარეებმა ცეცხლის განახლება აღარ დაუშვან.

როგორც ორგანიზაციების მიერ გავრცელებულ განცხადებაშია აღნიშნული, შექმნილ სიტუაციაში განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა ეკისრება აზერბაიჯანის ხელისუფლებას, დაიცვას მთიან ყარაბაღში მცხოვრები სომეხი მოსახლეობის უსაფრთხოება და უფლებები. ხელმომწერი ორგანიზაციები არიან: „სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“; „კავკასიური სახლი“; „ადამიანის უფლებათა ცენტრი“; „მშვიდობისა და სამოქალაქო განვითარების ცენტრი“ (CPCD); „დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი“ (DRI); „საზოგადოება პოზიტიური ცვლილებებისთვის“. მათ განცხადებას სომხეთის საელჩო ავრცელებს.

„ჩვენთვის, საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოებისთვის, უმნიშვნელოვანესია სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის ურთიერთობების ნორმალიზება და მშვიდობა რეგიონში. ჩვენს შეშფოთებას იწვევს ის ხელახალი დაძაბულობა, რომელიც დაიწყო 2022 წლის დეკემბერში მთიან ყარაბაღსა და სომხეთს შორის დამაკავშირებელი ლაჩინის დერეფნის ჩაკეტვით. 2023 წლის 23 აპრილს კი აზერბაიჯანმა ლაჩინის დერეფნის შესასვლელში საკონტროლო-გამშვები პუნქტის ჩადგმის შესახებ გაავრცელა ცნობა.

ამ რეალობაში თითქმის 7 თვეა მთიან ყარაბაღში მცხოვრები 120 000 ადამიანი მძიმე სოციალურ-ეკონომიკური გამოწვევებისა და ჰუმანიტარული კრიზისის წინაშე აღმოჩნდა. ამ დრომდე შეზღუდულია მათი გადაადგილება ყველა მიმართულებით, რაც მათ სრულ იზოლაციაში აქცევს. 25 ივლისს წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტმა, რომელიც მანამდე ჰუმანიტარული ტვირთის შემტანი ძირითადი ორგანიზაცია იყო რეგიონში, განაცხადა, რომ არაერთი მცდელობის მიუხედავად, ის ვეღარ ახერხებს ჰუმანიტარული რესურსების მიწოდებას ადგილობრივებისთვის.

დაახლოებით 1 თვეა, რაც რეგიონში რუსმა სამშვიდობო ძალებმა ასევე შეწყვიტეს საკვების, მედიკამენტებისა და სხვა რესურსების მიწოდება რეგიონისთვის, რაც 15 ივნისს განვითარებულ მოვლენებს უკავშირდება.

სხვადასხვა ორგანიზაციისა და მედია წყაროების თანახმად, რეგიონში საკვების, სამედიცინო საშუალებებისა და საბაზისო მოხმარების ნივთების მწვავე დეფიციტია. Amnesty International-ის ცნობით, საკვების დეფიციტის გამო ქალებსა და ბავშვებში ჩანს იმუნოდეფიციტის, ანემიის, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადების და დიაბეტის მდგომარეობის გაუარესების შემთხვევების მნიშვნელოვანი ზრდა. მდგომარეობა განსაკუთრებით მწვავეა ხანდაზმულთა და შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისთვის, ასევე ქრონიკული დაავადებების მქონე პირებისთვის, რომელთა ჯანდაცვის სერვისებზე ხელმისაწვდომობა მკვეთრად შეზღუდულია ან ზოგ შემთხვევაში სრულიად შეფერხებულია. ბლოკირებულ რეგიონში ორმაგად გართულდა ქალთა უფლებრივი და ჰუმანიტარული მდგომარეობა. მთიანი ყარაბაღის რეგიონში მოსწავლეებს, რომელთა რაოდენობა 27 000 აღწევს, ეზღუდებათ განათლებაზე წვდომის საბაზისო უფლება, რადგან საგანმანათლებლო დაწესებულებების ფუნქციონირება გათბობისა და ელექტროენერგიის შეზღუდულობის გამო ფერხდება. გადაადგილების თავისუფლების შეზღუდვის გამო, მთიან ყარაბაღში 1100-მდე ადამიანი ვერ ბრუნდება საკუთარ სახლებში, მათ შორის 270 ბავშვი მშობლებს დაშორებულია.

2022 წლის 28 დეკემბერს სომხეთმა სახელმწიფოთაშორისი განაცხადის ფარგლებში ლაჩინის დერეფანზე გადაადგილების თავისუფლების შეზღუდვასთან დაკავშირებით დროებითი ზომების მოთხოვნით მიმართა მართლმსაჯულების საერთაშორისო სასამართლოს. სასამართლოს 2023 წლის 22 თებერვლის გადაწყვეტილებით, აზერბაიჯანს დაავალა ლაჩინის დერეფანზე უზრუნველყოს ტვირთის, ადამიანების და ტრანსპორტის შეუფერხებელი გადაადგილება, ორივე მიმართულებით.

სასამართლომ იმსჯელა და დაადგინა, რომ დროებითი ზომების მიღება აუცილებელია რასობრივი დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ საერთაშორისო კონვენციით (CERD) გარანტირებული უფლებების უზრუნველსაყოფად ეთნიკურად სომეხი მოსახლეობისთვის, მათ შორის, ეს არის გადაადგილების თავისუფლება ქვეყნის შიგნით და მის გარეთ, ასევე ხელმისაწვდომობა სამედიცინო და სოციალურ სერვისებზე, და ეთნიკური ნიშნით დისკრიმინაციის აღმოფხვრა.

სასამართლოს თქმით, ლაჩინის დერეფნის ბლოკადით ამ უფლებების განხორციელებას მყისიერი საფრთხე შეიძლება შეექმნას, ამიტომ აზერბაიჯანი ვალდებულია, ყველა ზომა მიიღოს გადაადგილებისთვის დაწესებული ბარიერების აღმოსაფხვრელად.

გარდა ამისა, ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ 2022 წლის 22 დეკემბერს ასევე მიიღო გადაწყვეტილება, რეგლამენტის 39-ე მუხლის შესაბამისად, დროებითი ღონისძიების გამოყენებაზე, რითაც აზერბაიჯანი დაავალდებულა მიიღოს ყველა საჭირო ზომა ლაჩინის დერეფნის გავლით ადამიანების გადაადგილების უზრუნველსაყოფად, რომელთაც ეზღუდებათ ხელმისაწვდომობა სასიცოცხლო მნიშვნელობის სერვისებზე, მათ შორის მძიმე ავადმყოფებს ჯანდაცვის სერვისებზე.

მთიან ყარაბაში შექმნილი ჰუმანიტარული კრიზისი 2023 წლის 26 ივლისს კიდევ ერთხელ კრიტიკულად შეაფასა ევროკავშირმა.

ჩვენ, საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს, გვსურს სოლიდარობა და მხარდაჭერა გამოვუცხადოთ კონფლიქტებით დაზარალებულ მოსახლეობას კონფლიქტის ყველა მხარეს, რომელთა ცხოვრებასაც მძიმე დაღი დაასვა 30 წლიანმა მოუგვარებელმა კონფლიქტებმა. კონფლიქტებისა და ომების შედეგად მშვიდობიან მოქალაქეებს ყველაზე მძიმე და შეუქცევადი ზიანი ადგებათ. შეიარაღებული დაპირისპირებები და გადაუჭრელი კონფლიქტები შეიწირავს ადამიანების სიცოცხლეს, ჯანმრთელობას, ყოველდღიურ უსაფრთხოებასა და მომავალს. ჩვენთვის როგორც მშვიდობაზე და ადამიანის უფლებების დაცვაზე მომუშავე აქტორებისთვის უპირველესი სწორედ მშვიდობიანი მოქალაქეების საჭიროებების და ინტერესების დაცვა და მხარდაჭერაა. ჩვენთვის არსებითია, რომ საერთაშორისო საზოგადოებამ და კონფლიქტში ჩართულმა მხარეებმა მოლაპარაკებების პროცესში პრიორიტეტად სწორედ ჰუმანიტარული და ადამიანის უფლებების დაცვის ინტერესი და პერსპექტივა დააყენოს. მიგვაჩნია, რომ სწორედ კონფლიქტით დაზარალებული მოსახლეობის უფლებების დაცვა შეიძლება გახდეს ნდობის აღდგენის და ურთიერთობების ნორმალიზების წინაპირობა.

შექმნილ კრიზისულ გეო-პოლიტიკურ სიტუაციაში, სამხრეთ კავკასიის სამივე ქვეყანას აქვს საერთო ინტერესი შექმნან მშვიდობიანი თანაცხოვრების ახალი გამოცდილებები, ნდობის, ურთიერთდახმარების და თანამშრომლობის ისეთი პრეცენდენტები, რომლებიც უზრუნველყოფს აზერბაიჯანის, საქართველოს და სომხეთის ხალხების მშვიდობიან თანაცხოვრებას, განვითარებას და სოციალური კეთილდღეობას.

ზემოთ აღნიშნულის გათვალისწინებით მნიშვნელოვანია:

მხარეებმა აღარ დაუშვან ცეცხლის განახლება, თავი შეიკაონ ისეთი ქმედებებისგან, რომელიც კიდევ უფრო დააზიანებს მოლაპარაკებების ისედაც მყიფე გარემოს და დაიცვან კონფლიქტებით დაზარალებულ პირთა ღირსება, უფლებები და უსაფრთხოება.

მიგვაჩნია, რომ შექმნილ სიტუაციაში განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა ეკისრება აზერბაიჯანის ხელისუფლებას დაიცვას მთიან ყარაბაღში მცხოვრები სომეხი მოსახლეობის უსაფრთხოება და უფლებები. ის თუ როგორ გაამრთმევს თავს ამ გამოწვევას აზერბაიჯანი, გავლენას მოახდენს მთლიანად რეგიონში მცხოვრებ ხალხთაშორის ურთიერთობებსა და მშვიდობაზე“,- ნათქვამია განცხადებაში.