გერმანულ გაზეთ „ბერლინერ ცაიტუნგში“ (Berliner Zeitung) გამოქვეყნებულია ვრცელი სტატია სათაურით „საქართველო: ქუთაისის აეროპორტი როგორც „ჭიშკარი ევროპაში“ ათასობით მიგრანტისათვის“ (ავტორი – ნიკოლას ბუტილინი). „ქვეყნის მოსახლეობის რაოდენობაზე გადაანგარიშებით, გერმანიაში თავშესაფრის მიღების ყველაზე მეტი მსურველი ქართველია. პროვინციაში მდებარე აეროპორტი საერთოევროპული მიგრაციის ცენტრი ხდება“, – ნათქვამია პუბლიკაციაში.
გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:
საქართველოს მთიანი და მიხვეულ-მოხვეული გზების სერპანტინის შემდეგ დიანა, როგორც იქნა, სამარშრუტო ტაქსით ქუთაისის აეროპორტში მივიდა. ტაბლოზე სხვადასხვა უახლოესი ავიარეისებია ასახული: მოსკოვი, მემინგენი, ჰამბურგი, აბუ-დაბი, მინსკი… ავიარეისების ამ კომბინაციას დღეს ევროპის აეროპორტებში ძალიან იშვიათად შეხვდებით – დასავლური სანქციები მოქმედებს. ნებისმიერ შემთხვევაში დიანას ხელს არაფერი არ უშლის – იგი ბერლინის ბრანდენბურგის აეროპორტში უნდა ჩაფრინდეს, როგორც ტაბლოზე წერია. მისთვის და მისნაირებისთვის გერმანიაში გაფრენა მომავლის ბილეთს წარმოადგენს, ხოლო ქუთაისის აეროპორტი – რაღაც „დასავლეთის კარის“ მსგავსს.
27 წლის დიანას პოლიტოლოგიის ფაკულტეტი აქვს დამთავრებული. იგი ევროპაში ბედის საძებნელად წამსვლელ ათამდე თანამოაზრესთან ერთად ქუთაისში თბილისიდან ჩამოვიდა, რომელიც 200 კმ-ის დაშორებით მდებარეობს. ქუთაისი სამხრეთ კავკასიის სიდიდით მესამე ქალაქია, რომელიც ტურიზმის ინდუსტრიით, მართალია, საქართველოს დედაქალაქ თბილისს, შავიზღვისპირა ბათუმს და იოსებ სტალინის სამშობლოს გორს ჩამოუვარდება, მაგრამ მას თავისი ხიბლი აქვს: ქუთაისი საქართველოს მთავარ „საბიუჯეტო აეროპორტად“ ითვლება – აქ ემსახურებიან უნგრულ, თურქულ და რუსულ ავიაკომპანიებს, რომლებსაც ყოველწლიურად რამდენიმე ათასი ქართველი, რუსი, კავკასიელები და შუააზიელები ჰამბურგში, ბერლინში, მემინგენში და სხვა ქალაქებში მიჰყავს.
საქართველო – „ტვინების გადინებასა“ და მომავლის პოტენციალს შორის
დასავლურ მასმედიაში საქართველო ხშირად ჩანს გაზეთების სტატიათა სათაურებში – „საქართველოს ამბიციები ევროკავშირთან მიმართებით“, „საქართველო-რუსეთის გაყინული კონფლიქტი“ და სხვა მსგავსი თემები ამ ქვეყნისადმი განწყობას და ინტერესს აღვივებს. გეოეკონომიკური თვალსაზრისით თბილისი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს – საკვანძო სიტყვები „შუალედური დერეფანი“ ტრანზიტულ გზას ნიშნავს ჩინეთიდან ევროპისაკენ. გარდა ამისა, საქართველო ცდილობს შუამავალი იყოს აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის კონფლიქტში. ექსპერტებისა და დამკვირვებლების არმია რეგულარულად სტუმრობს რეგიონს და საქართველოში რომ ჩადიან, მის სამომავლო პოტენციალს აღნიშნავენ, თუმცა ქვეყანა ბოლო დროს მაინც პრობლემების წინაშე დგას, რომელთაგან ერთ-ერთს მიგრაცია წარმოადგენს.
გერმანიის მიგრაციისა და ლტოლვილების ფედერალური სამმართველოს მონაცემებით, საქართველოს მეექვსე ადგილი აქვს დაკავებული იმ სახელმწიფოთა შორის, რომელთა მოქალაქეები გერმანიაში თავშესაფარს ითხოვენ. მართალია, ისეთი სახელმწიფოების მოქალაქეები, როგორებიცაა სირია (თავშესაფრის 84 ათასი მაძიებელი), თურქეთი (46 ათასი) და ავღანეთი (45 ათასი), თავშესაფრის მთხოვნელ საქართველოს მოქალაქეთა რაოდენობას (8500) ბევრად აღემატებიან, მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ საქართველოს მცხოვრებთა რაოდენობას (3,7 მილიონი), მაშინ კავკასიური სახელმწიფო პირველ ადგილს იკავებს. ეს საკითხი საკმაოდ აქტუალურია: დიდი ხანი არაა გასული მას შემდეგ, რაც გერმანული გაზეთები აჭრელდა სათაურებით, რომლებიც საქართველო-გერმანიას შორის მიგრაციული ხელშეკრულების დადებას იტყობინებოდნენ (თბილისში გერმანიის შინაგან საქმეთა მინისტრის ნენსი ფეზერის ვიზიტის დროს).
დიანა ქუთაისის აეროპორტის ვესტიბიულში შედის და მგზავრთა რიგში ადგილს იკავებს. იგი გერმანიის ერთ-ერთ ფონდში სამუშაოდ არის მიწვეული. „ალბათ, რიგში დგომა არასოდეს აღარ მომიწევს“, – ამბობს იგი. აქ, ქუთაისის აეროპორტში ადგილობრივ და მეზობელი ქვეყნებიდან ჩამოსულ მგზავრთა რეგისტრაცია ევროპული აეროპორტებისთვის უჩვეულო წესით ხდება: ქართველი კონტროლიორები ამოწმებენ მგზავრების პასპორტებს, ვიზებს, დაზღვევის პოლისებს და სხვა დოკუმენტებს, ამ დროს კი გერმანელი, იტალიელი და პოლონელი ტურისტები სწრაფად აბარებენ ბარგს და თვითმფრინავისაკენ მიდიან.
„ასეთ სიტუაციებში თავს ყოველთვის მეორეხარისხოვან ადამიანად ვგრძნობ“, – ამბობს დიანა, რომელიც უკვე რამდენჯერმე იყო გერმანიაში და ევროპის სხვა ქვეყნებში. საქართველოს მოქალაქეებს, რომელთაც ბიომეტრიული პასპორტები აქვთ, 2017 წლიდან შენგენის ზონაში უვიზოდ შესვლის უფლება აქვთ, ხანმოკლე ყოფნისათვის, რომელიც შრომით საქმიანობასთან არ არის დაკავშირებული. დიანას თქმით, თავის დროზე, როცა ევროკავშირთან უვიზო რეჟიმი დაწესდა, საქართველოს მოსახლეობა ამ ფაქტს ეიფორიით შეხვდა – თუ ადრე მათთვის შორეული ოცნება იყო საფრანგეთში, გერმანიაში თუ იტალიაში წასვლა, ეს ქვეყნებში უცებ გახდა მათთვის ხელმისაწვდომი, განსაკუთრებით ახალგაზრდებისათვის, მაგრამ… ყველას არ სურს უკან, სამშობლოში დაბრუნება დასავლეთში გატარებული დღეების შემდეგ.
საქართველო – მიგრაციის ახალი ცენტრი?
რასაკვირველია, დიანაც იმიტომ მიდის გერმანიაში, რომ მას უბრალოდ, მეტი ხელფასის აღება უნდა საქართველოსთან შედარებით. დიანას მსგავსი ადამიანები ძალიან ბევრია ქუთაისის აეროპორტში: ქართველები, რომლებსაც უკეთესი სამედიცინო მომსახურება სურთ; ყაზახები, რომლებიც ევროპაში მიდიან და ტრანზიტით საქართველოში ჩერდებიან; რუსები, რომლებისთვისაც ევროპული რეისები, სანქციების გამო, გაუქმებულია – ისინი მოსკოვიდან და სანქტ-პეტერბურგიდან საქართველოში ჩამოდიან და ქუთაისის აეროპორტის მეშვეობით ევროპაში მიფრინავენ. რუსეთიდან სტამბოლის გავლით ავიამიმოსვლა ძალიან არის გაძვირებული, საქართველოდან კი ბევრად იაფია.
საქართველოს დასავლეთ ნაწილში მდებარე თანამედროვე აეროპორტი 2012 წელს გაიხსნა და ყოველდღიურად პატარა პოსტსაბჭოური მიგრაციის ცენტრად გადაიქცევა ხოლმე, რომელსაც სამშობლოს მომავლის მიმართ პესიმისტურად განწყობილი ადამიანები ტოვებენ. სხვათა შორის, საქართველოსა და ევროკავშირის დროშებით დამშვენებულ ტერმინალის შესასვლელში დომინირებულ ენად რუსული ითვლება.
„ჩემი თანამემამულეები უფრო მეტ ფულს იღებენ იტალიაში და საფრანგეთში, სადაც მომვლელებად და ფანჯრების მწმენდავებად მუშაობენ, ვიდრე თბილისელი დანტისტები“, – ამბობს დიანა და ბარგის რეგისტრაციას ახდენს. სამხრეთ კავკასიის ქვეყნებში საშუალო შემოსავალი დაახლოებით 350-450 ევროს შეადგენს, მაგრამ ამ პოპულარულ ტურისტულ რეგიონში ბინის, საკვებისა და გართობის ფასები ყოველწლიურად მატულობს. ამის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი ისაა, რომ სამხრეთ კავკასიაში რუსეთიდან ათი ათასობით ადამიანი ჩამოვიდა, უკრაინასთან ომში მობილიზაციის თავიდან არიდების მიზნით, რის შედეგადაც საცხოვრებელი ბინებისა და კვების პროდუქტების ფასები გაიზარდა. „ცხადია, არასასურველი სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობა აიძულებს ბევრ ქართველ ახალგაზრდას, რომ თქვას – „მე ევროკავშირში მსურს წასვლა“. ეს უკვე კრედოდ არის გადაქცეული“, – ამბობს დიანა.
რა სურს გერმანიას საქართველოსაგან?
მაგრამ ქართველები ბოლო დროს ევროკავშირის ქვეყნებში და განსაკუთრებით გერმანიაში იშვიათად იღებენ თავშესაფარს. „გერმანიამ საქართველო უსაფრთხო ქვეყნად აღიარა. საქართველოს მოქალაქეები ხელისუფლების მიერ პოლიტიკურად არ იდევნებიან“, – ნათქვამია ფედერალური მთავრობის ვებ-საიტზე. ამრიგად, თავშესაფრის მიღების მიზნით წარდგენილი განაცხადების აღიარებისა და დაკმაყოფილების დონე 0,3%-ს არ აღემატება. გერმანიის შინაგან საქმეთა მინისტრს ნენსი ფეზერს სურს, რომ ის ადამიანები, რომლებსაც გერმანიაში ცხოვრების უფლება არ აქვთ, უკან სამშობლოში დაბრუნდნენ. იგი ესწრაფვის არალეგალური მიგრაციის შემცირებას საქართველოდან. მართალია, ბერლინი და თბილისი ხშირად აცხადებენ „მჭიდრო თანამშრომლისადმი ერთგულებას“, მაგრამ „შუქნიშანს“ (ასე უწოდებენ გერმანიის კოალიციურ მთავრობას პარტიული ფერების მიხედვით – რედ.) და საქართველოს მმართველ კონსერვატიულ პარტიას „ქართულ ოცნებას“ შორის მაინც გარკვეული უთანხმოება არსებობს.
გერმანიას საქართველოსთან მიგრაციული შეთანხმების დადებით მიზნად ორი ამოცანის შესრულება ჰქონდა: პირველი – რაც შეიძლება ცოტა ქართველმა უნდა ითხოვოს თავშესაფარი, რადგანაც ისინი გერმანიის ხელისუფლებისათვის დამატებით დატვირთვას ქმნიან და მეორე – აუცილებელი იყო მაღალი განათლების მქონე ქართველების ინტეგრირება გერმანიის შრომის ბაზარზე, რადგან ქვეყანაში კვალიფიციური კადრების ნაკლებობა იგრძნობა.
ევროპული მიგრაცია – ზარალი ქართული ეკონომიკისათვის
პოლიტიკური თვალსაზრისით, თბილისთან მიმართებით საქმე სულ სხვანაირადაა: ტალანტებისა და „ტვინების გადინება“, თავის მხრივ, ზიანს აყენებს საქართველოს ეკონომიკას. ახალგაზრდა მაღალპროფესიული და კვალიფიციური ქართველები, სამშობლოში დასაქმების ნაცვლად, დასავლეთევროპულ მეგაპოლისებში არასტაბილურ სამუშაო ადგილებზე მუშაობენ. უახლოეს თვეებში საქართველოში, გერმანიასთან დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე, უნდა ჩატარდეს კამპანია „საქართველოს მოქალაქეებისათვის გერმანიაში თავშესაფრის მიღების დაბალი შანსების თაობაზე“. განა დაინტერესებულები არიან ასეთი სამთავრობო კამპანიით ის ქართველი მგზავრები, რომლებიც ქუთაისის აეროპორტში ევროპაში გამგზავრების რიგში დგანან?
დიანა ბერლინის ავიარეისის მოლოდინში ხაჭაპურს და „საფერავის“ ბოლო ბოთლს ყიდულობს მომატებული ფასით (15 ევრო). „ვინ იცის, ხშირად დავლევ თუ არა ჩემს საყვარელ წითელ ღვინოს გერმანიაში“, – ამბობს იგი ჩაფიქრებული სახით…
ირგვლივ არატიპური ხმაური და ხმამაღალი ლაპარაკი ისმის: ბევრი ქართველისათვის ევროპაში წასვლა არ არის ჩვეულებრივი ექსკურსია ბერლინში, ან ვთქვათ, გასართობად წასვლა გერმანულ „ბერგჰაინის“ ტექნოკლუბში, ქართულ „ბასიანთან“ შედარების მიზნით. ფაქტია, რომ ქუთაისი ყოველწლიურად ბევრი ქართველისათვის უკანასკნელი მშობლიური ადგილი ხდება დიდ და უცნობ სამყაროში გამგზავრების წინ.
დიანას ჩაფრენა ბერლინში ტურბულენტობის გარეშე დასრულდა. თვითმფრინავიდან რომ გადმოვიდა, იგი სწრაფად მივიდა ტვირთის ასაღებად, რომ რეგიონული მატარებლისათვის მიესწრო. დიანა გერმანელ მესაზღვრეებთან დიდხანს არ დაყოვნებულა, თუმცა მცირე ხანს მაინც მოუწია ცდა „ევროკავშირის არამოქალაქე მგზავრთა“ რიგში. კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება გერმანიაში!
