„ეკონომიკური თვალსაზრისით ამერიკის შეერთებულ შტატებს უფრო მეტად ჭირდებათ ჩინეთი, ვიდრე ჩინეთს აშშ“, – აღნიშნულია ბრიტანულ გაზეთ „ფაინენშელ თაიმსში“ (Financial Times) დაბეჭდილ სტატიაში სათაურით „ჩინეთი კარგად არის მომზადებული სავაჭრო ომისათვის აშშ-სთან“ (ავტორი – არტურ კრებერი). „ჩინელები ადვილად გადაიტანენ აშშ-დან იმპორტის შეწყვეტას, ამერიკული ბაზრის დაკარგვის კომპენსაციას კი პეკინი შიდა მოთხოვნების სტიმულირებით მოახერხებს“, – ასეთი პოზიციაა გამოხატული პუბლიკაციაში.
გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:
ექსპორტის ხუთწლიანმა კონტროლმა ხელი შეუწყო ჩინეთის მრეწველობის ამერიკულ ტექნოლოგიებზე დამოკიდებულების განეიტრალებას
ტარიფებთან დაკავშირებით ბოლოდროინდელი რყევების გამო მსოფლიო ეკონომიკა სულ უფრო რთულ ვითარებაში ექცევა. ერთი შეხედვით, დონალდ ტრამპი ტარიფებითამ თითქოს თამაშობს და ერთობა, ხან აწესებს, ხან აუქმებს, ზოგჯერ კი ამცირებს და ზრდის. ზოგადად კი, სმარტფონებზე ბაჟების გადახდის დროებითი გაუქმების მიუხედავად, სხვა ჩინურ პროდუქციაზე 145%-იანი ტარიფები მაინც ძალაში რჩება.
პრეზიდენტის გუნდი ცდილობს, რომ ტარიფების გამო ატეხილი მთელი ეს ქაოსური აჟიოტაჟი ჩინურ მერკანტილიზმზე გამარჯვების ეშმაკურ გეგმად წარმოადგინოს. თუმცა საბოლოოდ ეს გეგმა მაინც აუცილებლად ჩაიფუშება. იმის გასაგებად, თუ რატომ მოხდება ასე, საჭიროა ჩავწვდეთ, მაინც რის მიღწევა სურს დონალდ ტრამპს ტარიფების მომატებით.
როგორც წესი, ტარიფების მომატების აუცილებლობას ადმინისტრაცია ასეთნაირად განმარტავს: თეთრი სახლი ებრძვის არაკეთილსინდისიერ პრაქტიკას, ცდილობს სავაჭრო დეფიციტის ლიკვიდაციას, ამერიკის რეინდისტრიალიზაციას და დაპირისპირება აქვს ჩინეთთან, მაგრამ ასეთი განმარტებით არაფერს ნათელი არ ეფინება. თვითონ დონალდ ტრამპი ხშირად ლაპარაკობს ამ ამოცანებზე, მაგრამ მისი განცხადებები და მიზნები ხშირად ერთმანეთს ეწინააღმდეგება და აშკარად მიუღწეველია.
საუკეთესო განმარტება, ალბათ, ის იქნებოდა, რომ დონალდ ტრამპი მოტივირებულია ძალაუფლებისა და ბატონობის სურვილით, ხოლო ტარიფები და საბაჟო მოსაკრებლები ამ ძალაუფლებისა და ბატონობის გამოსავლენად კარგ ინსტრუმენტებად ითვლება. პრეზიდენტის მიერ დაწყებული სავაჭრო ომის მიზანი იმაში გამოიხატება, რომ აღმოფხვრას და მოსპოს ის ბარიერები, რომლებიც გლობალურმა ეკონომიკურმა წესრიგმა შექმნა და რომლებიც ხელს უშლიან აშშ-ის ხელისუფლების აღსრულებას მთლიანობაში და კერძოდ, პრეზიდენტს.
სავაჭრო ტარიფები და ბაჟები უპირატეს საომარ ინსტრუმენტებად დონალდ ტრამპისათვის ორი მიზეზის გამო ითვლება: პირველი – მას ათწლეულების განმავლობაში სჯეროდა, რომ დანარჩენი მსოფლიო ნებისმიერ ფასს გადაიხდის იმისათვის, რომ თავისი პროდუქციის გასასაღებლად ამერიკული ბაზარი მიიღოს. მეორე – მისთვის ძალზე მნიშვნელოვანია განუსაზღვრელი ძალაუფლება ჰქონდეს ამ მიმართულებით საერთაშორისო არენაზე (სანამ კონგრესი არ შეაჩერებს) – ვინც უნდა დასაჯოს და ვინც უნდა შეიწყალოს, ნებისმიერ დროს და ნებისმიერი მიზეზით.
ყველაზე მეტად დონალდ ტრამპს სურს თავისი უპირატესობის დემონსტრირება და სხვების „მუხლებზე დაჩოქება“. ქვეყნები, რომლებსაც მაინცდამაინც ძალიან არ დაუწყიათ წინააღმდეგობის გაწევა ახალი ტარიფების მიმართ, დონალდ ტრამპმა დიდსულოვნად „შეიწყალა“ და მომატება გადაიფიქრა, ხოლო ისინი, რომლებმაც გაბედეს და წინააღმდეგობა გაუწიეს, უფრო მეტიც – აშშ-ის პრეზიდენტი გააკრიტიკეს, მკაცრად დაისაჯნენ.
მსოფლიოს ქვეყნების უმრავლესობა ახლა აცნობიერებს იმას, რომ თეთრი სახლის ადმინისტრაციის მიერ გამოთქმული ეკონომიკური დასაბუთებები იმაზე, თუ რატომ იქნა შემოღებული გაზრდილი ტარიფები, მხოლოდ თვალის ახვევაა და მეტი არაფერი. ესე იგი, სანამ დონალდ ტრამპი პრეზიდენტი იქნება, ამერიკ სანდო არ არის და არცერთი საღად მოაზროვნე ლიდერი არ დაუდგება გვერდით ტრამპს ჩინეთთან საბრძოლველად. ეს პირველი მიზეზი, რის გამოც ანტიჩინური სავაჭრო ომი ჩაიფუშება.
მეორე მიზეზია ის, რომ ტრამპმა სამარცხვინოდ უკან დაიხია გასულ ოთხშაბათს, როცა მან დაინახა, რომ მისი ყბადაღებული ტარიფებისაგან ამერიკის საობლიგაციო ბაზარიც საგრძნობლად ზარალდება. პრეზიდენტს მომხრე ბიზნესმენებიც კი აუმხედრდნენ. ამრიგად, დონალდ ტრამპმა გავლენის ბერკეტები დაკარგა სავარაუდო სავაჭრო მოლაპარაკებების დროს. მას ღარ შეუძლია ისევ მოამატოს ტარიფები – გააკეთებს ამას და სახაზინო საობლიგაციო ბაზარი ისევ აუჯანყდება. ეს ნიშნავს, რომ პრეზიდენტი იძულებული გახდება ჩინეთის შესაძლებლობები ჯეროვნად შეაფასოს, საბრძოლო ვნებები დაიწყნაროს და დროულად უკან დაიხიოს – იმიჯის გარკვეული შენარჩუნებით.
მესამე მიზეზი, რომლის გამოც ჩინეთთან სავაჭრო ომი მარცხით დასრულდება, არის თვითონ ჩინეთი. ერთი შეხედვით, ჩინეთის მდგომარეობა ამერიკასთან შედარებით თითქოსდა უფრო უარესია: პეკინმა დაკარგა თავისი პროდუქციის გასაღების უდიდესი ბაზარი და როგორც ჩანს, დიპლომატიურ იზოლაციაშიც არის მოქცეული. მაგრამ სინამდვილეში პეკინი კარგად მოემზადა ომისათვის აშშ-ის წინააღმდეგ – მოწინააღმდეგის ეკონომიკური გამოფიტვისათვის.
ჩინეთმა შეიძლება მართლაც დაკარგოს საბოლოოდ ამერიკელი მომხმარებელი, მაგრამ პეკინს შეუძლია საგარეო ზარალის კომპენსაცია საშინაო მოთხოვნის გაზრდით, რომელიც დღემდე ანომალურად მცირე იყო ზედმეტად ხისტი მონეტარული პოლიტიკის გატარებისა და მთავრობის მიერ აკვიატებული პოზიციის გამო, რაც გულისხმობს მეტი სახელმწიფო რესურსებისა და შეღავათების ჩადებას წარმოებაში. სი ძინპინმა უკვე შეცვალა ეს კურსი და ახლა სერიოზულად არის განწყობილი საშინაო მოთხოვნილების სტიმულირებისათვის. ანუ ჩინური პროდუქციის მნიშვნელოვანი ნაწილი, რომელიც ექსპორტში მიდიოდა ვალუტის მისაღებად, ახლა შიდა ბაზარზე გაიყიდება.
საერთოდ, ჩინეთს მშვენივრად შეუძლია ამერიკული პროდუქციის იმპორტის გარეშე გაძლოს: 5-წლიან ვადაში ჩინეთმა საკმაო წარმატებას მიაღწია ამერიკული ტექნოლოგიების ანალოგიური ჩინური ტექნოლოგიებით ჩანაცვლებაში. ჩინეთს ასევე შეუძლია (თუმცა ბევრი შიშობს, მაგრამ უსაფუძვლოდ) ხელოვნურად დასწიოს იუანის კურსი, რაც ხელს შეუწყობს რიგ ფინანსურ-ეკონომიკურ პროცესებს, ჩინეთის სასარგებლოდ. პეკინს აქვს იმის რესურსი, რომ საკუთარი ეკონომიკური „წითელი ხაზი“ არ გადაკვეთოს და ფრთხილად იმოქმედოს. (…).
თუ ჩინეთის წინააღმდეგ მიმართული დონალდ ტრამპის სავაჭრო ომის მიზანი ისაა, რომ ჩინური დრაკონი დააჩოქოს ამერიკის ძლიერების წინაშე, მაშინ ომის შედეგი ვაშინგტონისათვის მხოლოდ იმედგაცრუება და უკმაყოფილება იქნება.
