ესპანურ გაზეთ „ელ პაისში“ (El Pais) გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „დონალდ ტრამპი – ამერიკული ჰეგემონიის დიდი დამანგრეველი“ (ავტორი – მაკარენა ბიდალ ლი). ქვეყანა, რომელიც დემოკრატიისა და მრავალფეროვნების სიმბოლო გახდა, ახლა უკან იხევს ყველა თავისი ფასეულობისაგან, უარს აცხადებს ვალდებულებების შესრულებაზე და ხელს უშლის თავის მოკავშირეებს“, – ნათქვამია პუბლიკაციაში, რომელშიც გაანალიზებულია აშშ-ის პრეზიდენტის პოლიტიკა როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის გარეთ.

გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:

კაცობრიობის არსებობის ისტორიული პროცესი ათასობით წლების განმავლობაში უცვლელი რჩებოდა: იმპერიები და მსოფლიოს ძალთა ცენტრები შინაგანი პრობლემების, მტრების შემოსევებისა თუ სტიქიური უბედურებების გამო ინგრეოდნენ, მაგრამ დღემდე არცერთი იმპერია არ გამქრალა იმისგან, რომ მისი ლიდერი თვითონ ანგრევს ქვეყნის ავტორიტეტს სახელმწიფოს შიგნით. როგორც ჩანს, დონალდ ტრამპი სწორედ ამით არის დაკავებული – ძირს უთხრის უკვე ჩამოყალიბებულ მსოფლიო წესრიგს, პირადი ინტერესებიდან გამომდინარე.

აშშ-ის პრეზიდენტი ლანძღავს და სჯის თავის მოკავშირეებს. იგი დასცინის აფრიკის ქვეყნებს, რომელთა შესახებ არასდროს არაფერი არ გაუგია. იგი სწრაფად უახლოვდება მეტოქე ქვეყანას, რუსეთს. იგი ტრაბახობს, რომ ვლადიმერ პუტინი ამერიკის ყველა პრეზიდენტს ატყუებდა, მაგრამ მისი მოტყუება ვერ შეძლო. „მას ჩემს წინაშე სიცრუე არასდროს არ უთქვამს“, – აცხადებს დონალდ ტრამპი. ამ ადამიანის თეთრ სახლში დაბრუნებამ მთელი მსოფლიო გადაატრიალა. ქვეყანა, რომლის დემოკრატიამ და მრავალფეროვნებამ მსოფლიოს წესებისა და კანონების სისტემა მისცა, ახლა რეანიმაციაში წევს.

ტრამპმა უკვე გამოაცხადა თავისი ქვეყნის გასვლა „უსამართლო და კორუმპირებული ინსტიტუტებიდან. ასეთებად აშშ-ის პრეზიდენტი თვლის ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციას, გაეროს ადამიანის უფლებების კომიტეტს და პარიზის შეთანხმებას, რომელიც გლობალური კლიმატის ცვლილების წინააღმდეგ არის მიმართული.

შეერთებული შტატები ის ქვეყანაა, რომელიც ყველაზე მეტად იყო ერთგული დემოკრატიისა და მრავალფეროვნებისა, ახლა კი აშშ უკან იხევს თავისი ფასეულობებიდან და უარს აცხადებს ვალდებულებების შესრულებაზე. დონალდ ტრამპი ბარიერებს უქმნის სავაჭრო პარტნიორებს, ზრდის საბაჟო გადასახადებს იმ ქვეყნებისთვისაც კი, რომლებიც მისი მოკავშირეები და მხარდამჭერები არიან. ტრამპის გუნდი ერევა ევროპულ არჩევნებში და ულტრამემარჯვენე პარტიების მხარეზე გამოდის. ტრამპი ნატოს დაფინანსებას შეწყვეტით ემუქრება და ეჭვის ქვეშ აყენებს კოლექტიური თავდაცვის პრინციპს. იგი იკვეხნის, რომ ჩინეთთან მშვენიერი ურთიერთობის აწყობას აპირებს და ვლადიმერ პუტინს „გენიოსს“ უწოდებს.

და ამ ყველაფერთან ერთად დონალდ ტრამპი ტელეკამერების წინაშე, პირდაპირ ეთერში ლანძღავს ვოლოდიმირ ზელენსკის – მოკავშირე ქვეყნის პრეზიდენტს… იმ ქვეყნის ლიდერს, რომლის ნაწილი რუსეთს აქვს ოკუპირებული.

ჩვენ გვახსოვს ბევრი ეპიზოდი ისტორიიდან, როცა აშშ საკუთარ ინტერესებს მსოფლიო საზოგადოების ინტერესებზე მაღლა აყენებდა. ზოგიერთი ექსპერტი თვლის, რომ სწორედ ამერიკა გახდა მრავალპოლუსიანი მსოფლიოს ბირთვი: „თავისი უახლესი ისტორიის დიდი პერიოდის განმავლობაში აშშ აშენებდა ისეთ მსოფლიოს, რომელშიც ტერიტორიული სუვერენიტეტი ხელშეუხებელი იყო, ხოლო დანარჩენი დიდი სახელმწიფოები მასთან მხოლოდ გავლენის სფეროებსა და სიმდიდრის გადანაწილებაში კონკურირებდნენ“, – ამბობს ჯონ ოუენი, პოლიტოლოგიის პროფესორი ვირჯინიის უნივერსიტეტიდან, – „ამერიკა ქმნიდა მრავალმხრივი წესებისა და საზოგადოებრივი ინსტიტუტების მქონე მსოფლიოს, ერთმანეთზე დამოკიდებულ ეკონომიკებს, სადაც პრიორიტეტი ლიბერალურ  დემოკრატიას ენიჭებოდა. მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ აშშ თვლიდა, რომ სწორედ ასეთი მსოფლიო პასუხობს მის ინტერესებს. მაგრამ, როგორც ჩანს, თეთრი სახლის პოზიცია შეიცვალა“.

ასეთ თვალსაზრისი საქმით ადასტურებს აშშ-ის ახალი ადმინისტრაციაც. „მეორე მსოფლიო ომის შემდგომი მსოფლიო წესრიგი არამარტო მოძველდა, არამედ ის გადაიქცა იმ იარაღად, რომელსაც ჩვენს წინააღმდეგ იყენებენ““, – განაცხადა მარკო რუბიომ, აშშ-ის კონგრესის სენატში გამართულ მოსმენებზე, მისი კანდიდატურის სახელმწიფო მდივნად დანიშვნის დროს.

ტრამპის ახალი ძველი ხედვა

თავისი არსით, დონალდ ტრამპის ხედვა მსოფლიოზე ისეთია, როგორებიც იყვნენ გაბატონებულები ასწლეულების განმავლობაში. იგივე შეხედულებებს იზიარებენ რუსეთის პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინიც და ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის თავმჯდომარე სი ძინპინიც. პროფესორი ჯონ ოუენი ასეთ რეზიუმეს აკეთებს: „მსხვილი სახელმწიფოები ერთმანეთთან მოლაპარაკებას აწარმოებენ, საზღვრებზე და სხვა საკითხებზე ხელშეკრულებებს დებენ, პატარა სახელმწიფოებმა კი მათი გადაწყვეტილება, როგორც მოცემულობა, ისე უნდა მიიღონ“.

წარსულთან პარალელი რომ გავატაროთ, აშშ-ის პრეზიდენტის კონცეფციას ამ შემთხვევაში მხარს ადვილად დაუჭერდნენ მხარს მე-19 საუკუნის პირველი ნახევრის მოღვაწეები – ავსტრიის კანცლერი კლემენს მეტერნიხი და საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი შარლ ტალეირანი. ტრამპის ხედვა ჰარმონიულად ერწყმის ნაციონალიზმის თანამედროვე ვერსიების უკიდურეს ფორმებს. საზოგადოებისათვის იოლი გამოსაცნობია, თუ რას ემსახურებიან ლოზუნგები „დავუბრუნოთ ამერიკას ძველი დიდება“ (MAGA) და „ამერიკა უპირველეს ყოვლისა“.

დავამატოთ ამას საერთაშორისო ურთიერთობების მერკანტილური კონცეფცია და კიდევ მშენებელთა ოჯახის ბეგრაუნდი. სხვაგვარად ვერ აიხსნება ის, თუ რატომ აღიქვამს დონალდ ტრამპი ღაზას სექტორს როგორც მიწის ისეთ ნაკვეთს, სადაც „ახლო აღმოსავლეთის რივიერა“ შეიძლება გააშენო. ან მოთხოვნა  უკრაინისაგან იმისა, რომ ამერიკას პრიორიტეტული უფლება ჰქონდეს მისი ბუნებრივი რესურსების გამოყენების დროს, გაწეული დახმარების სანაცვლოდ – იმ დახმარებისა, რომელსაც მმართველი დემოკრატიული პარტიის ადმინისტრაცია კიევს რაიმე პირობების წაყენების გარეშე უწევდა.

მოცემულ შემთხვევაში რესპუბლიკელი პრეზიდენტი კიდევ ერთხელ ახდენს იმ კონცეფციის დემონსტრირებას, რომლის თანახმად, პატარა და სუსტ ქვეყნებს პროტესტის გამოხატვის უფლებაც კი არ აქვთ. „თქვენ მომგებიანი კარტი არ აქვთ“, – იმეორებს დონალდ ტრამპი და უკრაინის ტრაგედიას პოკერის თამაშს ადარებს.

„თქვენ იმდენს მიიღებთ, რამდენსაც იმსახურებთ“. „არ აქვს მნიშვნელობა იმას, თუ ვინ ხართ – თეორიული მოკავშირე და პოტენციური დაუძინებელი მტერი“. ყველაფერი უკვე შეუბრალებლობამდე და გულგრილობამდე მივიდა. გასულ კვირაში კონგრესის წინაშე გამოსვლისას დონალდ ტრამპმა პატარა აფრიკული ქვეყანა მასხარად აიგდო, რომელიც აშშ-საგან განვითარებისათვის დახმარებას იღებდა: „საერთოდ გსმენიათ ვინმეს ლესოტოს არსებობა?“.

„დონალდ ტრამპის პოლიტიკის თითქმის ყველა ასპექტში არის მერკანტილური და საქმიანი იმპულსი“, – განაცხადა თავის ამასწინანდელ ინტერვიუში ჩარლზ კუპჩანმა, საერთაშორისო ურთიერთობების საბჭოს ანალიტიკოსმა.

ტრამპის პირადი ჟინია  მუდმივად იყოს სიმაღლეზე და ყურადღების ცენტრში. მას სწყურია შოკისმომგვრელი გამარჯვებები კონკურენტებზე და რაც მალე მოხდება, მით უფრო სასურველია. იგი გამარჯვებისათვის უმოკლეს გზას ეძებს, რათა უსიტყვო გამარჯვებას მიაღწიოს და შემდეგ სხვა რაღაცაზე გადავიდეს, მაგრამ ეს ხდება გრძელვადიანი პერსპექტივის საზარალოდ. იგი არსად არ ჩერდება დიდხანს: თუ რაღაც არ მუშაობს, უბრალოდ თავის პოზიციას ცვლის და მაინც აცხადებს, რომ გაიმარჯვა. „ჩვენ ვხედავთ მრავალ ტაქტიკურ გადაწყვეტილებას, რომლებსაც სამომავლო მკაფიო სტრატეგია არ აქვს“, – ამბობს პროფესორი ჯეფ ლეგრო რიჩმონდის უნივერსიტეტიდან.

გასულ კვირაში პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ წერილი გაუგზავნა ირანის ლიდერებს დაიწყონ დიალოგი ბირთვული პროგრამის თაობაზე – 7 წლის შემდეგ იმ დროიდან, რაც ირანისა და უცხო სახელმწიფოებს შორის გარიგება ჩაიშალა. საუბარია იმ შეთანხმების პროექტზე, რომელზეც 6 სახელმწიფო მუშაობდა, რათა თეირანს საკუთარი ბირთვული იარაღი არ შეექმნა. მოგვიანებით რესპუბლიკელმა 25%-იანი ბაჟი დაუწესა აშშ-ში შეტანილ კანადურ და მექსიკურ პროდუქციას, თუმცა ერთ დღეში თავისი გადაწყვეტილება გააუქმა – ამერიკული კომპანიების აქციები სწრაფად დაეცა. დონალდ ტრამპი უკან არ იხევს და თავის საყვარელ ლიდერს – ვლადიმერ პუტინსაც აკრიტიკებს ხოლმე შექების შემდეგ. „თუ რუსეთი მოლაპარაკების მაგიდასთან არ დაჯდება, მე მას სანქციებით მოვახრჩობ“, – თქვა დონალდ ტრამპმა.

ზეწოლა მსოფლიოს საფუძვლის დასანგრევად – მხოლოდ დიდი პოლიტიკის დასაწყისია. კონგრესის წინაშე გამოსვლისას დონალდ ტრამპი კიდევ შეეხო პანამის არხის თემას.  ხოლო როცა მან განაცხადა, რომ გრენლანდიას აქვს უფლება თვითგამორკვევის შესახებო (მიუხედავად იმისა, რომ კუნძული დე-ფაქტოდ დანიას ეკუთვნის) კოპენჰაგენში შვებით ამოისუნთქეს. მაგრამ რად გინდა – ტრამპმა იქვე დაიწყო თავისი ჩვეული რიტორიკა – „გრენლანდია ძალიან გვჭირდება და აშშ, ასე თუ ისე, კუნძულს მაინც შეიერთებსო“. როგორც ჩანს, დანიელებს ტრამპისაგან „მოსვენება არ ექნებათ“.

საკვანძო შეხვედრა

მიმდინარე კვირა სერიოზული გამოცდა იქნება დონალდ ტრამპის სტრატეგიისათვის. ხვალ, სამშაბათს, ამერიკული მომლაპარაკებელი მხარე მარკო რუბიოსა და მაიკლ უოტცის შემადგენლობით უკრაინელებს ხვდებიან ერ-რიადში. შეხვედრა ჩატარდება აშშ-ის სამხედრო დახმარების შეჩერებასთან დაკავშირებით. სამიტს ორი სავარაუდო სცენარი აქვს: პირველი – შეთანხმების პროექტის მიღწევა ცეცხლის შეწყვეტის და ორი ქვეყნის დიალოგის ნორმალიზების შესახებ და მეორე – დონალდ ტრამპის იმპულსური გადაწყვეტილებების შედეგები რუსეთთან დაახლოების საკითხში.

ევროპელი პარტნიორები შეხვედრას მოუთმენლად ელოდებიან. ამ შეხვედრაზე ასევე არის დამოკიდებული რესპუბლიკური ადმინისტრაციის სამომავლო ურთიერთობები მოკავშირეებთან, რომლებმაც გასულ კვირას სოლიდარობა გამოხატეს ტრამპისაგან გარიყული ზელენსკის მიმართ.

„ტრამპს შეუძლია ისარგებლოს დაშინების ტაქტიკით თავისი მიზნების მისაღწევად, მაგრამ მას არ შეუძლია საკუთარ თავს ნება მისცეს დესტრუქციული ნაბიჯების გადასადგმელად ან ცუდი გარიგება დადოს რუსეთთან უკრაინის საკითხში“, – წერს Atlantic Council-ის თანამშრომელი დენ ფრიდი. „გლობალური ხედვის არარსებობა, რომელიც ფასეულობებზე იქნება დამყარებული, ძალის ფაქტორზე დაყრდნობა და იმ პრინციპის გაზიარება, როცა ერთი იმარჯვებს, მეორე აუცილებლად უნდა დამარცხდეს“ იმას ნიშნავს, რომ ამერიკა მოკავშირეებს მტრობს, მტრებთან კი ზავს დებს“, – აღნიშნავს დენ ფრიდი.

80-წლიანი ქორწინების შემდეგ ჩრდილოატლანტიკურ იდილიაში აღარც აშკარად გატყდა. ამას ადასტურებს ევროპის გადაწყვეტილება გადაიარაღების დაწყების თაობაზე, რომლისთვისაც 800 მილიარდი ევრო დაიხარჯება. ან ემანუელ მაკრონის ამასწინანდელი გამოსვლა:  „მსურს დავიჯერო, რომ ამერიკა ჩვენს მხარეზე დარჩება. მაგრამ ჩვენ მაინც უნდა ვიყოთ მზად, თუ ეს არ მოხდება“.

რესპუბლიკურ პარტიასაც მოუწევს ფრთხილად მოეკიდოს დონალდ ტრამპის იმპერიულ ამბიციებს. დიდ სახელმწიფოებს შეუძლიათ მსოფლიო გავლენის სფეროებად დაყონ, მაგრამ, როგორც პროფესორი ჯიმ ოუენი აღნიშნავს, „მთელი ისტორიის განმავლობაში, ისინი ერთმანეთს მაშინაც ეომებოდნენ, როცა მსოფლიო სისტემა უფრო მარტივად იყო მოწყობილი“.

მოამზადა სიმონ კილაძემ

წყარო: 

ბრიტანული გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) დაბეჭდილია სტატია სათაურით: “მიეცით პატივმოყვარე დონალდ ტრამპს ნობელის მშვიდობის პრემია ახლავე, რომ მისი ჭეშმარიტი განზრახვა გავიგოთ”(ავტორი – ჩალზ მური).

პუბლიკაციაში განხილულია აშშ-ის პრეზიდენტის ქცევა-მოქმედების მიზეზები, რომლებიც განსაკუთრებით რუსეთთან ლოიალური დამოკიდებულებაში გამოიხატება.

გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:

ფართოდ არის ცნობილი, რომ დონალდ ტრამპს ნობელის მშვიდობის პრემიის მიღება სურს. ამერიკის პრეზიდენტების ბიოგრაფიის მიხედვით, მათგან მხოლოდ ორნი გახდნენ ნობელის პრემიის ლაურეატები – ჯიმი კარტერი და ბარაკ ობამა.  პრეზიდენტ დონალდ ტრამპს აღიზიანებს, რომ დღემდე მან ნობელის პრემიის მიღება ვერ მოახერხა.

თუ ჩვენ ბარაკ ობამას ჯილდოებისა და საპატიო წოდებების სიას დონალდ ტრამპისას შევადარებთ, აშკარად შევამჩნევთ, თუ რამდენად სერიოზულია პრობლემა: ნობელის პრემიის გარდა, ბარაკ ობამას მიღებული აქვს „გრემისა“ და „ემის“ პრემიები, ჯონ კენედის და რობერტ კენედის სახელობის პრემიები, აგრეთვე სულ მცირე 15 პრემია და 16 საპატიო წოდება.

ჰოდა, რატომ უნდა ჩამოუვარდებოდეს პრემიებისა და წოდებების მინიჭების საკითხში  რესპუბლიკელი პრეზიდენტი დემოკრატ პრეზიდენტს? არადა, ფაქტი ჯიუტია: დონალდ ტრამპის გვარ სახელი 1995 წლიდან მხოლოდ აზარტული თამაშების დიდების დარბაზს ამშვენებს, გასულ წელს კი იგი McDonalds French Fry-ს სერტიფიკატით დაჯილდოვდა. სულ ესაა მისი მიღწევების აღიარება.

რასაკვირველია, ბარაკ ობამას ნობელის პრემიის მინიჭებაშიც არის გარკვეული არასასიამოვნო და საეჭვო მომენტები: კონკრეტულად რისთვის მიიღო მან – პრეზიდენტობის პირველ წელს, 2009-ში, ინაუგურაციიდან სულ რამდენიმე დღეში – ესოდენ პრესტიჟული პრემია, დღემდე მითქმა-მოთქმას იწვევს. თუ ამ პრინციპით, ალბათ, მისტერ დონალდ ტრამპს, პრემია 2017 წელს უნდა მიეღო, მაგრამ ახლა 2025 წელია, პრეზიდენტობის მეორე ვადა, ნორვეგიელები და შვედები კი მას ძველებურად არ აღიარებენ.

დონალდ ტრამპის სწრაფვას ჯილდოს მისაღებად არა მხოლოდ პატივმოყვარეობაა. იგი გულწრფელად თვლის თავის თავს მშვიდობისმყოფელად. მართლაც, მისი პრეზიდენტობის წლებში ამერიკას არცერთი ომი არ დაუწყია, რაც ძალიან იშვიათობად ითვლება 21-ე საუკუნეში. მან ხელი მოაწერა ავღანეთის ომი შეწყვეტის (ჯარების გამოყვანის) შეთანხმებას 2020 წლის თებერვალში (სხვა საკითხია, როგორ ქაოსურად გამოიყვანა ჯო ბაიდენმა). სწორი ვიქნებით, თუ ვიტყვით, რომ დონალდ ტრამპის აგრესიული ენერგია უფრო მეტად მიმართულია მოკავშირეების შეურაცხყოფისაკენ, ვიდრე მტრების დასაბომბად.

დიახ, დონალდ ტრამპს გულწრფელად სურს სამშვიდობო ხელშეკრულების დადება, მაგრამ მოდით გავარკვიოთ, როგორ განსაზღვრავს იგი ტერმინ „მშვიდობას“.

ყველამ იცის, რომ პრეზიდენტი შეპყრობილია იდეით უკრაინაში მშვიდობის დამყარების თაობაზე. იგი ჯერ კიდევ არჩევამდე აცხადებდა, რომ ამ პრობლემის მოგვარებას თავისი პრეზიდენტობის პირველსავე დღეს მოაგვარებდა. მართალია, მას ზუსტად არ შეუსრულებია დაპირება, მაგრამ აშკარაა, რომ სწრაფად მოქმედებს.

ჩვეულებრივი მშვიდობისმყოფელები არაფორმალურ მოლაპარაკებებს ორივე მხარესთან აწარმოებენ და ცდილობენ მათგან გარკვეულ დათმობებს მიაღწიონ, შემდეგ კი მათთან ერთად მაგიდას უსხდებიან. დონალდ ტრამპი პროცესს ისე აჩქარებს, რომ მას არავითარი ბალანსი არ აინტერესებს, იგი თავის ყურადღების კონცენტრირებას და ზეწოლას იმ მხარისაკენ მიმართავს, რომელსაც სუსტად თვლის. იგი მეგობრულად ლაპარაკობს ვლადიმერ პუტინთან, რომელსაც აშშ რუსეთის მტრად ჰყავს გამოცხადებული, მაგრამ საჯაროდ ამცირებს ვოლოდიმირ ზელენსკის, რომელიც აშშ-ის ერთგული მეგობარია.

რამდენადაც ვოლოდიმირ ზელენსკი უარს ამბობს დათმობებზე აგრესორი რუსეთის მიმართ, უნდებად დონალდ ტრამპისათვის იგი დაბრკოლებას წარმოადგენს მშვიდობის მიღწევის გზაზე. სანამ ეს დაბრკოლება არ იქნება განეიტრალებული, ვლადიმერ პუტინი თავს უფლებას აძლევს როგორც სურს ისე მოიქცეს.

რა მიზანი აქვს დონალდ ტრამპს? ნახევრად ხუმრობით რომ ვთქვათ, ნობელის კომიტეტმა, ალბათ, ისევე უნდა იმოქმედოს, როგორც ბარაკ ობამას მიმართ – სასწრაფოდ მიანიჭოს აშშ-ის 47-ე პრეზიდენტს  მშვიდობის პრემია. მსოფლიო გაიგებს, მართლაც სურს თუ არა უკრაინის პრობლემის მოგვარება, თუ მისი ინტერესი მხოლოდ დროებითია.

ამჟამად დონალდ ტრამპი წინააღმდეგობრივ მდგომარეობაში იმყოფება: იგი ცდილობს მიზანს დაუბალანსებელი მოქმედებით მიაღწიოს და იმავდროულად უარს ამბობს მიღწეული შედეგის კონტროლზე პერსპექტივაში. ეჭვი მაქვს, რომ ჯერ-ჯერობით არავინ იცის – არც სახელმწიფო დეპარტამენტმა და არც პენტაგონმა, მით უმეტეს, არც აშშ-ის ნატოელმა მოკავშირეებმა, თუ როგორი მტკიცე გეგმის ან როგორი სცენარის სახით შეიძლება სამშვიდობო პროცესი განვითარდეს. შესაძლოა, როცა დონალდი მშვიდობის პრემიის ლაურეატი გახდება, რაღაც სინათლეს შეიტანს საკითხში.

გასულ კვირას ტრამპმა განაცხადა, რომ რუსეთზეც ზეწოლას მოახდენს. „უკრაინას სურს გარიგებაზე დათანხმდეს, რადგან მას არჩევანი არ აქვს. ვფიქრობ, რუსეთსაც სურს გარიგება, იმიტომ, რომ… იმ განსხვავებული გარემოების გამო, რომელიც მხოლოდ მე ვიცი – არც [რუსებს] არ აქვთ არჩევანი“. საინტერესოა, რა განსხვავებული გარემოება არსებობს რუსეთისათვის?

სამწუხაროდ, ტრამპის მალულ იდეებზე ჩვენ არაფერი არ ვიცით. რა პრინციპით მოქმედებს პრეზიდენტი? არსებობს ერთ-ერთი საკმაოდ გონივრული თეორია, რომელიც ამერიკელმა სტრატეგიის თეორეტიკოსმა ედვარდ ლიუტვაკმა წამოაყენა: ტრამპი „ანტინიქსონისებურად“ მოქმედებს (ნიქსონივით, მაგრამ საწინააღმდეგო მიზნით).

რიჩარდ ნიქსონი 1970-იან წლებში ცდილობდა გაეუმჯობესებინა ურთიერთობა ჩინეთთან, რომ რუსეთი (საბჭოთა კავშირი) დაესუსტებინა. 2020-იან წლებში ტრამპი ცდილობს რუსეთთან ურთიერთობის გაუმჯობესებას, რომ ჩინეთი დაასუსტოს. ამ თეორიას აქვს რეალური საფუძველი, იმის გათვალისწინებით, რომ ჩინეთს რუსეთის მიმართ (არაოფიციალური) ტერიტორიული პრეტენზიები აქვს აღმოსავლეთში, ხოლო რუსეთი ბევრად ჩამოუვარდება ჩინეთს ეკონომიკური განვითარებით.

ერთადერთი, რითაც რუსეთი მნიშვნელოვნად ძლიერია ჩინეთზე, ეს არის ბირთვული იარაღის მეტი რაოდენობა. ამ მხრივ რუსეთი და აშშ თანაბარ დონეზე არიან, თითოეულს 10-ჯერ მეტი ბირთვული ქობინა აქვს, ვიდრე ჩინეთს. იბადება კითხვები: აქვთ თუ არა ვლადიმერ პუტინს და დონალდ ტრამპს რაიმე ერთობლივი ხედვა მსოფლიოში ერთად ბატონობის თაობაზე, რომელიც ბირთვული უპირატესობით არის განმტკიცებული? რამდენად შეიძლება მათი ერთობლივი შეთანხმებული ბატონობით მილიარდების დაზოგვა, იარაღის არსენალის შემცირება? ანუ მიაღწევენ თუ არა ისინი იმ წარმატებას, რომლის მიღწევა რონალდ რეიგანმა და მიხეილ გორბაჩოვმა 1986 წელს რეიკიავიკში ვერ შეძლეს?

რა თქმა უნდა, ჩემი ნათქვამი შეიძლება ვინმემ სპეკულაციად ჩათვალოს – ისევე როგორც  მოსაზრება მინერალების შესახებ შეთანხმებაზე უკრაინასთან, რომელსაც, ვფიქრობ, რუსული განზომილება აქვს. თვითონ განსაჯეთ: იმ რესურსების თითქმის 40%, რომელსაც უკრაინა ამერიკას სთავაზობს, რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მდებარეობს. ისევ ჩნდება კითხვები: აქვს თუ არა დონალდ ტრამპს იმის იმედი, რომ ორივე მხარეს – კიევს და მოსკოვს -იძულებულს გახდის მონაწილეობა მიიღონ სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვებაში, რომლის მთავარი ექსპლუატატორი თვითონ (აშშ) იქნება? იქიდან გამომდინარე, რომ „მახვილებისაგან შეიძლება არამარტო სახნისები გამოიჭედოს“, არამედ აქციებიც.

ეს ტრამპის გარდა არავინ იცის – მან ბოლო დროს რამდენჯერმე თქვა ფრაზა – „მხოლოდ მე ვიცი“. ალბათ, ეს იმას უნდა ნიშნავდეს, რომ მან რაღაც საკითხი პირადად ვლადიმერ პუტინთან „ჩააწყო“, ერთი-ერთზე. აი, ამ დროს ჩვენ უკვე მივდივართ ტრამპის დიდი ხნის პოზიციასთან, რომ ის და ვლადიმერ პუტინი დაზარალებულნი არიან – ორივე ცილისწამების მსხვერპლია კლინტონების, ბაიდენების, ამერიკული მასმედიის და „ღრმა სახელმწიფოს” (deep state) მხრიდან და მათ გარკვეულ საკითხებზე შეთანხმება შეუძლიათ.

დონალდ ტრამპი რუსეთს პირველად 1987 წელს ეწვია და შემდგომ პერიოდში ვლადიმერ პუტინიც ახლოს გაიცნო. ამასთან დაკავშირებით, მის წინააღმდეგ გავრცელებულია უამრავი  [მაკომპრომეტირებელი] ხმები, რომლებიც არ დასტურდება, მაგრამ ფაქტია ის, რომ ტრამპი შინაგანად დარწმუნებულია – ის და პუტინი ერთმანეთს უგებენ და ამას დიდი მნიშვნელობა აქვს.

უკრაინასთან დაკავშირებული პოლიტიკა – ეს აშშ-ის პოლიტიკა კი არის, არამედ უშუალოდ მისი, დონალდ ტრამპის პოლიტიკა. სახელმწიფო მდივანი მარკო რუვიო დიდი ხნის განმავლობაში იყო ატლანტიზმის ერთგული, მაგრამ ახლა იგი, როგორც ჩანს, ტრამპის გავლენით, პუტინის პროპაგანდას იმეორებს, როცა ამბობს, რომ უკრაინაში ამერიკა და ნატო ომს რუსეთის წინააღმდეგ აწარმოებენ, „სხვისი [უკრაინელების] ხელით“.

ტრამპის მოქმედების სისტემას ხშირად ადარებენ მაფიის სისტემას და მისი ფორმირება უფრო მეტად ფლორიდაზე არსებულ რეზიდენციაში – მარა-ლაგოში ხდება, ვიდრე თეთრ სახლში. მაფიოზური სისტემის დროს ორ დაჯგუფებას შორის ურთიერთობა ხშირად ხასიათდება ერთმანეთის პოზიციისადმი „პატივისცემით“ – კონცეფციით, რომლითაც ისარგებლეს დონალდ ტრამპმა და ჯეიმს ვენსმა თეთრი სახლის ოვალურ კაბინეტში ვოლოდიმირ ზელენსკის მიმართ. როგორც ჩანს, ტრამპი და პუტინი ერთმანეთს უფრო მეტად სცემენ პატივს, ვიდრე მსოფლიოს ნებისმიერი სხვა ლიდერი.

ამიტომაც ჩვენ ყველა – დიდი ბრიტანეთი, ევროკავშირის წევრი ქვეყნები, კანადა და ნატოელი მოკავშირეები – იმ რეალობიდან უნდა გამოვიდეთ (თუმცა შეიძლება ვცდები), რომ როცა უკრაინას დაცვა ჭირდება, ის მხოლოდ ჩვენ უნდა დავიცვათ.

სამხედრო და ფინანსური თვალსაზრისით რუსეთი უფრო სუსტია, ვიდრე ეს დონალდ ტრამპს ჰგონია, ამიტომაც უკრაინის დაცვა ჩვენი ძალებით ნამდვილად შეგვიძლია. გვაქვს თუ არა ამის პოლიტიკური ნება – ეს უკვე სხვა საკითხია.

მოამზადა სიმონ კილაძემ

წყარო: