„უკრაინას სასწრაფოდ ჭირდება მეტი ჯარისკაცი, მაგრამ ბევრი უკრაინელი, რომლებიც ახლა არმიაში უნდა ყოფილიყვნენ გაწვეულები და სამშობლოს დასაცავად ფრონტის წინა ხაზზე უნდა იდგნენ, ამჟამად ბერლინში ცხოვრობენ და ევროპული ცხოვრებით ტკბებიან. ვინ არიან ისინი და რას ფიქრობენ ომზე, რატომ გაექცნენ არმიაში სამსახურს? – ასეთი კითხვაა დასმული გერმანულ გაზეთ „ტაგესშპიგელში“ (Der Tagesspiegel) გამოქვეყნებულ სტატიაში სათაურით „გაქცევა გერმანიაში, ფრონტზე ბრძოლის ნაცვლად: რატომ არიდებენ თავს არმიაში სამსახურს ბერლინში მყოფი უკრაინელი მამაკაცები?“ (ავტორი – იულია ვალოვა).

გთავაზობთ პუბლიკაციის შინაარსს:

„ტაგესშპიგელის“ ჟურნალისტი ესაუბრება ერთ-ერთ უკრაინელ მამაკაცს, 43 წლის არტემ კოროლკოს (მისი ნამდვილი გვარი-სახელი შეცვლილია), რომელმაც გაქცევა მოახერხა (ანუ ფაქტობრივად დეზერტირი გახდა) და ბერლინში ავტომანქანით ჩავიდა. იგი დასავლეთ უკრაინიდანაა, ქალაქ როვნოდან.

სანეტარო დასვენება დამღლელი გზის შემდეგ

„არტემი ხანგრძლივი გზის გავლით ფიზიკურად დაღლილია, მაგრამ ამბობს, რომ თავისუფლების შეგრძნება მას სულიერ ძალებს ანიჭებს. იგი ერთ-ერთია იმ 250 ათასი უკრაინელი გასაწვევი ასაკის მქონე მამაკაცთაგან, რომლებიც გერმანიაში ცხოვრობენ ლტოლვილის სტატუსით. რასაკვირველია, სინამდვილეში არტემს სულ სხვა სახელი ჰქვია, რათა მას პრობლემები არ შეექმნას. მისი ცოლი ანა ბერლინში უფრო ადრე ჩამოვიდა. უახლოეს ხანში არტემი ბინადრობის უფლებას მიიღებს და თავისი ავტომობილის რეგისტრირებასაც შეძლებს, თუმცა აღნიშნავს, რომ უკრაინაში ომის დასრულებამდე არ დაბრუნდება“, – წერს ავტორი.

უკრაინის კანონების მიხედვით, მობილიზაციას ექვემდებარება გასაწვევი ასაკის (18-დან 60 წლამდე) მქონე ყოველი მამაკაცი, რომელიც სამხედრო კომისარიატებში (გასაწვევ პუნქტებში) აღიცხვაზე უნდა დადგეს. ისინი ვალდებულნი არიან ყოველთვის თან ჰქონდეთ სამხედრო ბილეთი. მამაკაცს, რომელსაც სამხედრო ბილეთს მოსთოვენ შემოწმებისას და დოკუმენტს ვერ წარადგენს, მას სასჯელი ემუქრება.

ბოლო თვეებში არტემი, რომელიც მშობლიურ ქალაქ როვნოში ცხოვრობდა, გარეთ იშვიათად გამოდიოდა – ეშინოდა, რომ მას სამხედრო გასაწვევი პუნქტის თანამშრომლები დაიჭერდნენ და ფრონტზე გაგზავნიდნენ. იგი პროფესიით პროგრამისტია და დისტანციურად მუშაობდა. ტანსაცმელს, სასმელს და საჭმელს სახლიდან უკვეთდა. მისი მეუღლე ანა ამჟამად გერმანულ ენას სწავლობს და დასაქმების ცენტრშია დარეგისტრირებული, იღებს დახმარებას. ანა ბერლინში ომის დაწყების შემდეგ ჩამოვიდა და სურდა, რომ ქმარიც გერმანიაში მასთან ერთად ყოფილიყო. როგორც იქნა, თანხა შეგროვდა, ვიღაც-ვიღაცეები გასაწვევ კომისიაში ფულით მოისყიდეს და საჭირო სამედიცინო ცნობა მიიღეს – თითქოსდა არტემი ინვალიდია და ჯარში სამსახურს არ ექვემდებარება. პოლონეთის საზღვარზე გადასვლისას იგი ღელავდა, მაგრამ ყველაფერი მშვიდობიანად დასრულდა – არტემი თავისუფალი ევროპის ტერიტორიაზე დაუბრკოლებლად შევიდა.

„არტემი კარგი პროგრამისტია, მშვენივრად იცის ინგლისური ენა. რატომ უნდა წავიდეს იგი ომში ადამიანების მოსაკლავად? მას არ სურს სხვების დახოცვა“, – ამბობს ანა, არტემის ცოლი, – „როცა ჩვენ კარგი შემოსავლები გვექნება, დავიწყებთ ფულის გადარიცხვას უკრაინის არმიისათვის“.

ქორწილი მობილიზაციის ნაცვლად

სანამ არტემ კოროლკო მობილიზაციისაგან თავის არიდების საშუალებას ეძებდა და უკრაინიდან გაიქცეოდა, მანამ 28 წლის დენის რიაბჩის (გვარ-სახელი შეცვლილია) გამოსავალი უკვე ნაპოვნი ჰქონდა. მაისში მან ცოლად გერმანელი ქალი შეირთო. ამჟამად ახალგაზრდები ბერლინში დაქირავებულ ბინაში ცხოვრობენ და ერთმანეთს ესიყვარულებიან: „შეგიძლიათ მომილოცოთ – მალე ბავშვი მეყოლება. ასე რომ, მე პრაქტიკულად გერმანიის მოქალაქე ვარ“, – ამბობს „ტაგესშპიგელის“ ჟურნალისტთან საუბარში დენისი.

„ჩვენ ერთმანეთი სამუშაოზე გავიცანით. ჩემი მომავალი მეუღლე კლარა ისე შემიყვარდა, როგორც კინოში ხდება ხოლმე. ასე რომ, ნუ იფიქრებთ, რომ მე გერმანელი ცოლი მხოლოდ მობილიზაციისაგან თავის დაღწევის გამო შევირთე“, – ხაზს უსვამს დენისი. იგი ვარაუდობს, რომ ომის შემდეგ კლარას უკრაინაში წაიყვანს და მშობლებს გააცნობს. „მე, რასაკვირველია, მიყვარს სამშობლო და მზად ვარ უკრაინას გერმანიიდან დავეხმარო… მაგრამ ფრონტზე არ ვიბრძოლებ. მე სისხლისმსმელი და კაცთმოძულე ადამიანი არ ვარ“. დენისი პროგრამისტია და ამბობს, რომ გერმანიაში მისი ჰობი მინი-ტანკების, ჯავშანტრანსპორტიორებისა და ქვემეხების შექმნაა.

უკრაინის ხელისუფლებამ საზღვარგარეთ მყოფი ჯარში გასაწვევი ასაკის მქონე მამაკაცებისათვის შეზღუდვები დააწესა – მათ არ შეუძლიათ საელჩოებში ახალი პასპორტების მიღება, მაგრამ დენისს ეს საკითხი არ აღელვებს – მის უკრაინულ პასპორტს მოქმედების ვადა 2028 წლამდე აქვს. „ვფიქრობ, ომი მომავალ წელს დამთავრდება და მე მობილიზაცია, უკრაინის სამხედრო კომისარიატში მისვლა და ფრონტზე წასვლა არ მემუქრება… ცოტასაც მოვითმენ და ყველაფერი კარგად იქნება“, – იმედიანად აცხადებს დენისი.

წყარო

თურქული გაზეთი „ჯუმჰურიეთი“ (Cumhuriyet) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „BRICS“-ის საკითხი: რა უნდა თურქეთს და რას ამბობდა დიდი მუსტაფა ქემალ ათა-თურქი“ (ავტორი – მეჰმეთ ალი გიულერი), რომელშიც გაანალიზებულია ანკარის სავარაუდო ადგილი BRICS-ის გაერთიანებაში: შეუძლია თუ არა ნატოს წევრ თურქეთს „ბრიკს“-ში შესვლა?

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

ათასეული წლების განმავლობაში ძალები, რომლებიც ცივილიზაციის ლოკომოტივებს წარმოადგენენ, ერთმანეთს მუდმივად ადგილებს უცვლიან: ერთნი უფრო წინ მიდიან, მეორენი ეცემიან, მესამენი მათ ანაცვლებენ.

დასავლეთის 500-წლოვანი უპირატესობა თავის დასასრულს უახლოვდება. ერთ-ერთი დასავლელი სახელმწიფო მოღვაწე, რომელმაც ეს ტენდენცია აღნიშნა, პორტუგალიის პრეზიდენტი მარსელუ რებელუ დე სოუზა გახლავთ: „აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ, ვინც არ უნდა იყოს გამარჯვებული, სულ სხვა მსოფლიოს მოწმენი გავხდებით. როგორც რუსეთის, ასევე სწრაფად მზარდი სამხრეთ აფრიკის, ბრაზილიისა და თურქეთის პოზიციები ადრინდელი აღარ იქნება. რა თქმა უნდა არც ინდოეთის. ჩვენ ახალი ისტორიული ციკლის საწყის ეტაპზე ვიმყოფებით“.

დიახ, ეს ახალი რეალობაა, მართლაც ახალი ისტორიული ციკლი იწყება; აზია ფეხზე დგება და გლობალური სამხრეთის ლიდერად გამოდის. პოლიტიკური და ეკონომიკური მოვლენების ანალიზის დროს ეს ფაქტი აუცილებელად გასათვალისწინებელია. სწორედ ამ პრიზმით უნდა შევხედით „ბრიკს“-თან (ინგლ. აბრევიატ. BRICS – Brazil, Russia, India, China, South Africa პლუს ეგვიპტე, არაბთა გაერთიანებული საემიროები, ეთიოპია და საუდის არაბეთი) დაკავშირებულ საკითხებსაც.

თურქეთის მერკანტილური მიდგომა

თურქეთის ხელისუფლება BRICS-ის ჯერ-ჯერობით მორიდებულ, მერკანტილურ და ორმაგ მიდგომას ამჟღავნებს. ამბობენ, თურმე ჩვენს მთავრობას განაცხადი უკვე წარუდგენია „ბრიკს“-ში მიღების თხოვნით, მაგრამ ეს ფაქტი ოფიციალურად ჯერ არავის არ დაუდასტურებია. თურქმა ჩინოვნიკმა, რომელსაც ამერიკული ანალიტიკური სააგენტო „ბლომბერგი“ ესაუბრა, აღნიშნა, რომ განაცხადი მართლაც არსებობს, რაც რუსეთის პრეზიდენტის თანაშემწემ იური უშაკოვმაც დაადასტურა, მაგრამ მმართველი სამართლიანობისა და განვითარების პარტიის მთავრობა განაცხადის თაობაზე არაფერს არ ამბობს!

ამგვარი სიტუაცია მოწმობს, რომ თურქეთის ხელისუფლება თავის დამოკიდებულებას BRICS-თან და „შანხაის თანამშრომლობის ორგანიზაციასთან“ (ინგ. SCO – Shanghai Cooperation Organisation) განიხილავს როგორც ტაქტიკური და არა სტრატეგიული თვალსაზრისით. ერთი სიტყვით, ანკარა ცდილობს მათთან ურთიერთობა ერთგვარ კოზირად გამოიყენოს ნატოსთან და ევროკავშირთან ურთიერთობაში

რა თქმა უნდა, თურქეთის მოკავშირეებში და პარტნიორებში ანკარის მიდგომა ერთგვარ დაბნეულობას იწვევს. უფრო მეტიც – თუ შევადგენთ განტოლებას ცვალებად და ერთმანეთთან არაექვივალენტურ ინსტიტუტებისაგან, გამოდის, რომ თურქეთის ხელმძღვანელობის მოქმედება ამგვარი დასკვნისაკენ გვიბიძგებს: „იქ როგორ შევალთ, თუ აქედან არ გამოვალთ“.

და რას ამბობს ოპოზიცია?

თურქეთის ძირითადი ოპოზიციური ორგანიზაცია – სახალხო-რესპუბლიკური პარტია, სამწუხაროდ, ამ საკითხში მთავრობას ბევრად ჩამორჩება. [ქემალისტები] მომხრენი არიან, რომ თურქეთმა უნდა გააგრძელოს ლოდინი ევროკავშირის მისაღებში და თუ არჩევანი დადგება – „ევროკავშირი“ თუ „ბრიკს“-„შანხაი“, თავის მომხრეებს ევროკავშირისაკენ უბიძგოს.

საერთოდ, უნდა ვიცოდეთ, რომ რამდენიც არ უნდა ამტკიცონ ოპოზიციური პარტიის ლიდერებმა, დიდი მუსტაფა ქემალ ათა-თურქი ყოველთვის არ იყო დასავლეთის მხარდამჭერი. ამიტომაც მათი ანტი-„ბრიკს“-ული პოზიცია ლოზუნგით „ჩვენ კურსი ყოველთვის დასავლეთზე გვქონდა აღებული და მისი შეცვლა არ შეგვიძლია“, არ არის ისტორიულად დასაბუთებული.

თურქეთის ლიდერი ყურადღებას დასავლეთს კი არ აქცევდა, არამედ „ცივილიზაციის თანამედროვე დონეს“. სწორედ ამიტომ იყო ჩვენი დიდი რევოლუციონერი ერთ-ერთი იმათგანი, ვინც ყველაზე კარგად იცოდა, რომ თანამედროვე ცივილიზაციის ადგილი ერთი ძალიდან მეორეში გადადის ხოლმე.

ჩრდილოეთისა და სამხრეთის ბრძოლა

სიტუაცია ასეთია: ეკონომიკისა და ვაჭრობის ცენტრმა დიდი ხანია ადგილი იცვალა და ევროპა-ატლანტიკიდან აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონისაკენ გადაიწია. ახლა კი იცვლება პოლიტიკის ცენტრიც, ყალიბდება ახალი მრავალპოლუსიანი მსოფლიოც.

გლობალური სამხრეთი ნაბიჯ-ნაბიჯ უწევს წინააღმდეგობას იმ წესრიგს, რომელიც გლობალურმა ჩრდილოეთმა (ატლანტიკამ) შექმნა მსოფლიოზე ბატონობის მიზნით. თავის მხრივ, ატლანტიკური ქვეყნები ანუ ჩრდილოელები ცდილობენ სამხრეთელთა შეტევა თავიდან აიცილონ და ამ მიზნით აწესებენ სანქციებს, პროვოცირებენ სახელმწიფო გადატრიალებებს, ხელთ იგდებენ რეზერვებს, მიაქვთ ნავთობი, აჩაღებენ ომს.

თურქეთის მდგომარეობა

და ამ დროს „ბრიკსი“ – ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ორგანიზაცია – ცდილობს ახალი მსოფლიო წესრიგი დაამყაროს. მას ორი ძირითადი მიზანი აქვს: დემოკრატიზაცია როგორც საერთაშორისო ურთიერთობების სფეროში, ასევე მსოფლიო საფინანსო სისტემაში. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ეს ისეთი წესრიგი კი არ არის, როცა გადაწყვეტილებებს მხოლოდ მსხვილი ქვეყნები იღებენ და მათ რეალიზებას თვითონ ახდენენ, არამედ წესრიგი, რომლის დროსაც გადაწყვეტილებებს სულ უფრო მეტი რაოდენობის სახელმწიფოები იღებენ და მათ რეალიზებას თანასწორ საფუძველზე ახორციელებენ.

ამასთან დაკავშირებით „ბრიკსი“ ცდილობს მისცეს ხმა მისცეს გლობალური სამხრეთის ქვეყნებსაც საერთაშორისო საქმეების გადაწყვეტის დროს და ამიტომაც, მაგალითად, გაეროს უშიშროების საბჭოს რიცხოვნობის გაზრდას ითხოვს. ორგანიზაცია „ბრიკსი“ აფართოებს თანამშრომლობას იმ საფინანსო სისტემის წინააღმდეგ, რომელიც დოლარის ბატონობას ეფუძნება. „ბრიკსი“ ავითარებს ვაჭრობას ეროვნული ვალუტის გამოყენებით – ორგანიზაციის ფინანსური ორგანო „განვითარების ახალი ბანკი“ (New Development Bank) საერთაშორისო სავალუტო ფონდისა და მსოფლიო ბანკის საპირწონედ გამოდის.

ამრიგად, გლობალური ჩრდილოეთის (ანუ დასავლეთის) ერა ლოგიკურ დასასრულს უახლოვდება და იწყება გლობალური სამხრეთის (ანუ აღმოსავლეთის) ერა. იმ პირობებში, როცა აშშ და ევროკავშირი, ხედავენ რა ამ პროცესს, ცდილობენ  კონტრზომები მიიღონ, თურქეთმა, რომელიც ობიექტურად „გლობალური სამხრეთის“ ქვეყნად ითვლება, ამჯერად, დასავლეთის მომხრეები უნდა გააწბილოს: ანკარამ არ უნდა დაუშვას შეცდომა და არ უნდა მოახდინოს  პოზირება, თითქოსდა ის ატლანტიკის (გლობალური ჩრდილოეთის) ნაწილს წარმოადგენს.

წყარო