გერმანულ „ბერლინერ ცაიტუნგში“ (Berliner Zeitung) დაბეჭდილია სტატია სათაურით: „ევროკავშირის ჯარისკაცები უკრაინაში? ურსულა ფონ დერ ლაიენი გადაწყვეტილებებს თვითნებურად იღებს, მას შესაბამისი უფლებამოსილება არ აქვს“ (ავტორი – ფრანც ბეკი). „ევროპარლამენტი გადაწყვეტილების მიღების პროცესში არ მონაწილეობს. ევროკომისიის თავმჯდომარე თვითმარქვიასავით მოქმედებს“, – ნათქვამია პუბლიკაციაში.

გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:

ურსულა ფონ დერ ლაიენი უკრაინაში ევროპელი ჯარისკაცების გაგზავნას გეგმავს. სანამ იქ ომი გრძელდება, ევროკომისიის ხელმძღვანელის განკარგულებაში მილიარდობით ევრო და ჯარები რჩება – თანაც საპარლამენტო და სხვა რაიმე კონტროლის გარეშე.
ყურადღება მიაქციეთ: ურსულა ფონ დერ ლაიენს რუსეთ-უკრაინის ომის შეწყვეტისა და სიტუაციის დარეგულირების გეგმა აქვს. ორიოდე დღის წინ მან ბრიტანული „ფაინენშელ თაიმსისათვის“ მიცემულ ინტერვიუში განმარტა, თუ როგორი სახით აპირებს პრობლემის მოგვარებას და რის საფუძველზე აქვს იმედი.
მაგრამ ჩნდება კითხვა, რომელიც პასუხის გაცემას საჭიროებს: ვისი სახელით აცხადებს ამ ყველაფერს ევროკომისიის ხელმძღვანელი?
„ევროკავშირი – ეს მე ვარ“?
მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთ-უკრაინის ომის შეწყვეტის მცდელობები ჩიხშია შესული და მის დასრულების დრო ჯერ კიდევ გაურკვეველია, ევროკომისიის თავმჯდომარემ უკვე შექმნა სამოქმედო სცენარი უახლოეს წლებისათვის. მასში ფიგურირებს „მკაფიო საგზაო რუკა“ ევროპული ჯარების სავარაუდო განთავსების შესახებ უკრაინის ტერიტორიაზე. „პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა დაგვარწმუნა, რომ აშშ-ის უკრაინაში ყოფნა ჩვენი სტრატეგიის ნაწილი იქნება“, – განაცხადა ინტერვიუში ურსულა ფონ დერ ლაიენმა.

როგორც ევროკომისიის ხელმძღვანელის ნათქვამიდან გამოდის, ევროპის ქვეყნებიდან უკრაინაში ათობით ათასი სამხედრო მოსამსახურე გაიგზავნება. სავარაუდოდ, ისინი იქნებიან საერთო ევროპული სარდლობის ქვეშ, აშშ-ის მხარდაჭერით, რომელიც მოიცავს სადაზვერვო მასალებით და გაკონტროლების საშუალებებით უზრუნველყოფას.

რასაკვირველია, ჯარისკაცების უკრაინაში გაგზავნა იოლი არ იქნება, რადგან ამისათვის თითოეული ქვეყნის პოლიტიკური გადაწყვეტილების მიღებაა აუცილებელი – იმდენად, რამდენადაც საკუთარი ჯარების საზღვარგარეთ განთავსება „სახელმწიფოს უმნიშვნელოვანეს სუვერენულ უფლებად“ ითვლება, მაგრამ როგორც ფრაუ ურსულა ამბობს ინტერვიუში, „ის, რომ საკითხი სასწრაფოდ არის გადასაწყვეტი, ამის აუცილებლობა ძალიან იგრძნობა“, – აღნიშნა მან ინტერვიუში და ამით მიანიშნა ევროკავშირის სტრატეგიის მთავარ ელემენტზე – საგანგებო სიტუაციის არსებობაზე. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ფრაუ ურსულა პანდემიის დროს საგანგებო სიტუაციაში კორონავირუსს ებრძოდა, ახლა კი იგივენაირი საგანგებო სიტუაციის მეშვეობით რუსების წინააღმდეგ მოქმედებს.

გადაწყვეტილება სწრაფად უნდა იქნას მიღებული, შეძლებისდაგვარად პარლამენტში ხანგრძლივი განხილვების გარეშე, რადგან დებატები დიდ დროს იკავებს. მაისის ბოლოს ევროკავშირის 27 ქვეყნის მონაწილეობით (ევროკომისიის წინადადებით) გადაწყდა თავდაცვის ფონდის შექმნა, რომლის საკრედიტო პროგრამით 150 მილიარდი ევრო იქნება გამოყოფილი იარაღის შესყიდვის დასაფინანსებლად.
ევროპის პარლამენტს ამ ყველაფერში მონაწილეობა არ მიუღია – ევროკომისია ეყრდნობოდა ევროკავშირის ხელშეკრულების 122-ე მუხლს, რომლის თანახმად, საგანგებო სიტუაციების დროს საკითხების გადაწყვეტა პარლამენტის მონაწილეობის გარეშე შეიძლება მოხდეს. ეს მუხლი თავისი შინაარსით საკმაოდ სადაოა, რადგან მისი გამოყენების დროს „ევროკომისიის უფლებამოსილების ბოროტად სარგებლობა“ გამორიცხული არ არის.

ფრაუ ურსულა – ავტორიტარი?

ურსულა ფონ დელ ლაიენს მმართველობის ავტორიტარული სტილი აქვს. სწორედ ამის გამო დადგა საკითხი ივლისის დასაწყისში ევროპარლამენტში მისთვის უნდობლობის ვოტუმი გამოეცხადებინათ – ევროკომისიის ხელმძღვანელს გაუხსენეს პანდემიის დროს 1,8 მილიარდი დოზა ვაქცინისათვის კომპანია Pfizer-სათვის 35 მილიარდი ევროს გადახდა ისე, რომ პროცედურა არაგამჭვირვალე იყო. ფრაუ ურსულამ თანამდებობა შეინარჩუნა და, შესაბამისად, ახლა უფრო თავისუფლად და დიდი გაქანებით მოქმედებს.

ევროკომისიის ხელმძღვანელი პირადად წყვეტს, თუ როგორ და რაში უნდა დაიხარჯოს ევროკავშირის მოსახლეობის მიერ გადახდილი გადასახადებისგან მოგროვილი მილიარდობით თანხები. იგი განსაზღვრავს პირადად ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკას… მაგრამ ფრაუ ურსულას ამ ამოცანების რეალიზებისათვის დემოკრატიული, ლეგიტიმური სტატუსი არ აქვს – ყოველ შემთხვევაში, იგი თავის პოსტზე ევროკავშირის ქვეყნების მოქალაქეების მიერ არ არის არჩეული. ევრპარლამენტი, რომელიც ევროკავშირში ერთადერთი არჩევითი დაწესებულებაა, გადაწყვეტილების მიღების პროცესიდან გარიცხულია და მასში არ მონაწილეობს.
„ფაინენშელ თაიმსისათვის“ მიცემულ ინტერვიუში ურსულა ფონ დერ ლაიენი თამამად აცხადებს, რომ მან მოძებნა ახალი წყაროები უკრაინის არმიის დასაფინანსებლად, რომელიც ქვეყნის უსაფრთხოების დაცვის მთავარი გარანტი იქნება. მისი თქმით, უკრაინის არმიის ძლიერების განმტკიცება მშვიდობიან დროსაც გაგრძელდება.

მოკლედ, ფრაუ ურსულას სურვილის მიხედვით, უკრაინის მილიტარიზაცია დიდი ხნის ნანატრი მშვიდობის დამყარების შემდეგაც გაგრძელდება. ანუ უკრაინის არმიის გადაიარაღების კონცეფცია ევრკომისიისათვის სამოქმედო პროგრამად რჩება.
ევროკომისიის ხელმძღვანელი უფლებამოსილებას აჭარბებს
ბებერი ევროპა მილიტარისტულ კურსს დაადგა. უკრაინაში ევროპელი ჯარისკაცების გაგზავნის საკითხი, რომლებსაც „მშვიდობისმყოფელებს“ უწოდებენ, აზრთა სხვადასხვაობას იწვევს. კერძოდ, „უკრაინისადმი დახმარების მსურველთა კოალიციის“ ინიციატივები არ მოსწონს იტალიის პრემიერ-მინისტრს ჯორჯა მელონის, რომლის თქმით, ვლადიმერ პუტინი ნებისმიერ შემთხვევაში არ დათანხმდება ნატოს ჯარისკაცების ყოფნას უკრაინაში, რუსეთის საზღვართან. და მაინც ურსულა ფონ დერ ლაიენს რაც და როგორც სურს, იმის გაკეთებას ისე ცდილობს, საკუთარი გემოვნებით. იგი დადის ვაშინგტონში, თვითნებურად პირდება დონალდ ტრამპს ევროპის ეკონომიკაში ინვესტიციების თავისუფალ დაბანდებას, მონაწილეობს მოლაპარაკებებში ევროპის ქვეყნების ლიდერებთან ერთად, მაგრამ ამ დროს იგი არ წარმოადგენს არცერთ სახელმწიფოს და არც ევროპის კონტინენტს მთლიანად.

მაშ ვისი სახელით მოქმედებს ურსულა ფონ დერ ლაიენი, როცა იგი უკრაინას მილიარდებს პირდება და ჯარების შეყვანის საკითხს უკვე გადაწყვეტილად თვლის? ერთი რამ ნათელია: ბრიუსელში ომისა და ფულის თაობაზე გადაწყვეტილებებს ევროპარლამენტის და რაიმე სხვა საერთო ევროპული ორგანოს კონტროლის გარეშე იღებენ და ეს ხდება იმ დროს, როცა ევროპის მომავალი სასწორზეა დადებული.

მოამზადა სიმონ კილაძემ

წყარო:

ბრიტანული „ფაინენშელ თაიმსი“ (Financial Times) რუბრიკით „წერილები“ აქვეყნებს პუბლიკაციას სათაურით: “ვაშინგტონის როლი უკრაინის კრიზისის ისტორიაში: რომლის ავტორია რობერტ ჰანტერი – აშშ-ის ყოფილი ელჩი ნატოში. რედაქციისადმი მიწერილ წერილში იგი კომენტარს უკეთებს და თავის თვალსაზრისს გამოხატავს „ფაინენშელ თაიმსის“ 23 აგვისტოს ნომერში გამოქვეყნებული მასალის თაობაზე, სათაურით „მითები, რომლებმაც პუტინის ომი გამოიწვიეს“, ტიმოთი სნაიდერის ავტორობით.

გთავაზობთ ამერიკელი დიპლომატის კომენტარს:

ტიმოთი სნაიდერი საქმის ცოდნით წერს ვლადიმერ პუტინისა და უკრაინის შესახებ, მაგრამ იგი რატომღაც არ ახსენებს „ისტორიის მეორე მხარეს“ – იმ როლს, რომელიც აშშ-მა შეასრულა ამჟამინდელი ტრაგედიის წარმოქმნაში.

რუსეთ-უკრაინის ომის წინაპირობების შექმნისათვის საკვანძო მომენტად იქცა 2008 წელი, როცა აშშ-ის ზეწოლით ნატოელმა მოკავშირეებმა ბუქარესტის სამიტზე განაცხადეს, რომ უკრაინა და საქართველო „ნატოს წევრები გახდებიან“. შეიძლება ითქვას, რომ ეს იყო მათი ალიანსში „მიღების“ მომენტი იმდენად, რამდენადაც ამგვარი განცხადება ნიშნავდა გარკვეული სტრატეგიული ვალდებულების აღებას ნატოს მიერ. ბევრი ჩვენთაგანი ამას სწრაფად მიხვდა და ამიტომ ყურადღება გავამახვილეთ იმ საფრთხეზე, რომელსაც ამგვარი დეკლარაცია მომავალში გამოიწვევდა.

მას შემდეგ მოკავშირეები, რომლებიც ისევ აღმოჩნდნენ აშშ-ის ზეწოლის ქვეშ, ერთი და იგივე განცხადების გაჟღერებას აგრძელებდნენ [რომ უკრაინა და ნატო დღეს თუ არა ხვალ, ადრე თუ გვიან, აუცილებლად გახდებიან ალიანსის წევრები] მანამდე, სანამ დონალდ ტრამპმა საბოლოოდ არ გამორიცხა უკრაინის წევრობა ნატოში, უახლოეს წლებში მაინც. ოფიციალურად გაირკვა, რომ უკრაინის ალიანსში მიღების საკითხში ნატოს 32 წევრის კონსენსუსი შეუძლებელი იქნება. გარდა ამისა, 1997 წლიდან არსებობდა არაოფიციალური შეთანხმება, რომ ალიანსის აღმოსავლეთი საზღვრები რუსეთს არ მიუახლოვდებოდა (ბალტიისპირა ქვეყნების მიღებას, უკრაინასთან შედარებით, რუსეთისათვის ნაკლები მნიშვნელობა ჰქონდა).
რა თქმა უნდა, ეს არ ამართლებს იმას, რაც ვლადიმერ პუტინმა გააკეთა, მაგრამ ეს გარემოება სიტუაციას ფართო პოლიტიკურ და სტრატეგიულ კონტექსტს აძლევს და ხაზს უსვამს ის ზიანს, რაც ამერიკელმა ნეოკონსერვატორებმა და ნეოლიბერალებმა თავიანთი მოქმედებით გამოიწვიეს: ისინი რუსეთს დამარცხებულ ქვეყნად განიხილავდნენ, რომელსაც არაფრის გაკეთება აღარ შეუძლია (ეს არ ეხება ჯორჯ ბუშ-უფროსს და ბილ კლინტონს, რომლებიც საკითხს სწორად აცნობიერებდნენ).
ისტორია მკაცრი დამრიგებელია და ის, ვინც მას უარყოფს და ყურადღებას არ აქცევს, ხელს უწყობს უკრაინის დღევანდელ ტანჯვას და სიტუაციის შესვლას დიპლომატიურ ჩიხში.

მოამზადა სიმონ კილაძემ

წყარო