თურქული პოპულარული გამოცემა „დიკგაზეტე“ (DikGazete) აქვეყნებს სტატიას სათაურით „უკრაინა ნატოს წინაშე გამოცდას აბარებს: მიზანი – გერმანიის პრეცედენტის გამეორება“ (ავტორი – ჰასან ენეს კარახანი).

უკრაინა ნატოში გაწევრიანებისაკენ ისწრაფვის, თუნდაც „ნაწილობრივად“, როგორც ეს თავის დროზე დასავლეთ გერმანიამ მოახერხა. ამას წინათ ყოფილმა პრეზიდენტმა პეტრო პოროშენკომ განაცხადა, რომ დასავლეთი გერმანია, საბჭოთა კავშირის კრიტიკის მიუხედავად, ნატოს მაინც შეურთდა და, ალბათ, უკრაინაც ამგვარად გაწევრიანდება ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსში.

ვარაუდი ვარაუდად, მაგრამ ფაქტია, რომ დასავლელი ქვეყნები ჯერაც ვერ მისულან საერთო აზრამდე კიევის სამომავლო ბედთან დაკავშირებით – ალიანსში მისი ნაწილობრივი გაწევრიანების შანსი, „გერმანიის მსგავსად“, თანამედროვე პირობებში, საკმაოდ დაბალია.

უპირველესად იმიტომ, რომ ამჟამად მსოფლიოში არსებული გეოპოლიტიკური სიტუაცია კარდინალურად განსხვავედება ცივი ომის დროინდელი სიტუაციისაგან. ფგერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის შემთხვევაში საქმე ეხებოდა იმ ქვეყანას, რომლის შეიარაღებული ძალები ისედაც შედიოდა დასავლელ მოკავშირეთა ჯარების შემადგენლობაში და გეოგრაფიულად ინტეგრირებული იყო დასავლეთევროპულ რეგიონში. ამასთან, არ უნდა დავივიწყოთ, რომ გერმანიის ნატოში ინტეგრაციას, პოზიტიური ხელშემწყობი პირობების გათვალისწინებითაც კი, თან ახლდა რთული დიპლომატიური მანევრები.

დღეს კი პირველ რიგში ყურადღება უნდა მიექცეს იმ გარემოებას, რომ მიმდინარე სამხედრო კონფლიქტები ბარიერებს ქმნიან ნატოს ხელშეკრულებით გათვალისწინებული სამართლებრივი ნორმების რეალიზების საქმეში. როგორც ცნობილია, ალიანსის წესდებით, მის წევრებად არ მიიღებიან ის ქვეყნები, რომლებსაც მოუგვარებელი ტერიტორიული დავები აქვთ მეზობლებთან ან ომის მდგომარეობაში იმყოფებიან. უკრაინის „ნაწილობრივი“ წევრობა უპრეცედენტო სიტუაციას ქმნის, რომელსაც ვითარების დესტაბილიზება უფრო მეტად შეუძლია: ასეთ შემთხვევაში გაუგებარია, თუ როგორი რეაქცია უნდა მოახდინომ ალიანსის სხვა წევრებმა, როცა „მათი მოკავშირის“ იურიდიულ, მაგრამ „არანატოურ“ ტერიტორიაზე შეიარაღებული კონფლიქტი მიმდინარეობს.

ასევე უნდა აღინიშნოს ის მომენტიც, რომ ნატოს წევრ-ქვეყნებს შორის არსებობს ზოგიერთი ისეთი განსხვავება თვალსაზრისებს შორის, რომლის მიმართაც ისინი შეურიგებელ პოზიციას ამჟღავნებენ.

მეორე – ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის მონაწილეებს შორის არ არის კონსენსუსი საერთოდ უკრაინის მიღებაზე, „ნაწილობრივზე“ რომ არაფერი ვთქვათ. დღეს ზოგიერთი ნატოელი ქვეყანა შეშფოთებულია იმით, რომ მსგავსმა იდეებმა კონფლიქტის „არაკონტროლირებად“ ესკალაციამდე შეიძლება მიგვიყვანოს და რადგანაც ნატოს ახალი წევრის მიღების დროს ალიანსის ყველა სუბიექტმა ქვეყანამ გადაწყვეტილება ერთხმად უნდა მიიღოს, უკრაინის ერთხმად მიღება წარმოუდგენელია.

რაც შეეხება იმ აზრს, რომ ნატოში ამა თუ იმ ქვეყნის „ნაწილობრივი“ ან „სრული მიღება“ კონფლიქტებს დაარეგულირებსო, ამ მხრივ სიტუაცია ერთგვაროვანი არ არის. ერთი მხრივ, ნატოს წევრობა უკრაინის უსაფრთხოებისათვის სერიოზულ გარანტიებს ნიშნავს, მაგრამ მეორე მხრივ, დღევანდელ პირობებში ალიანსში მიღების პროცესს შეუძლა არსებითად გაართულოს პრობლემის დიპლომატიური გადწყვეტის შანსები და ხელი შეუშალოს კომპრომისების მიღწევას რუსეთ-უკრაინას შორის.

წყარო

„უკრაინა უარს არ იტყვის ნატოს წევრად მიღებაზე და არავის დაუთმობს თავის ტერიტორიებს“, – აცხადებს ვოლოდიმირ ზელენსკი ფრანგული გაზეთის „ლე პაღიზიენის“ (Le Parisien) მკითხველებთან ვიდეოკონფერენციის დროს, როცა მსოფლიოს ლიდერები პარიზში შეიკრიბნენ და ნოტრდამის აღდგენილი ტაძარი მოინახულეს. როგორც უკრაინის პრეზიდენტის ნათქვამიდან გამომდინარეობს, რომ კიევი ომს სისხლის უკანასკნელ წვეთამდე და უკანასკნელ ჯარისკაცამდე აგრძელებს. „ჩვენ ვლადიმერ პუტინს „ერთი ადგილი“ უნდა მივუჩინოთ“, – ასეა დასათაურებული ინტერვიუ პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკისთან, რომელსაც უძღვებიან ფრანგი ჟურნალისტები ნიკოლა შარბონო, შარლ დე სენ-სოვერი, რობინ კორდა და არიან რიუ.

გთავაზობთ ფრაგმენტებს უკრაინის ლიდერის პასუხებიდან:

– ერთ თვეში თეთრ სახლში აშშ-ის არჩეული პრეზიდენტი დონალდ ტრამპი უნდა შევიდეს. რა შეიცვლება ამით უკრაინისათვის?

– დიახ, ამერიკას ახალი პრეზიდენტი ჰყავს და, შესაბამისად, ცვლილებები გარდაუვალია. რა თქმა უნდა, ჩვენთვის დიდი მნიშვნელობა აქვს, რომ აშშ-ის პოლიტიკური კურსი უკრაინისათვის სასარგებლო იყოს და არა პირიქით. სამწუხაროდ, უკრაინას ძალიან აგრესიული მეზობელი ჰყავს – რუსეთი, რომელიც ბევრ პოლიტიკურ სიურპრიზს გვიმზადებს. ჩემი გუნდი უკვე მუშაობს დონალდ ტრამპის გუნდთან. ჩვენ აშშ-ის ახალ ადმინისტრაციასთან მჭიდრო კავშირები გვექნება, რაც ჩვენი პოლიტიკის პრიორიტეტი იქნება. ამერიკა ჩვენთვის მთავარი დონორი იქნება თავდაცვითი ომის გასაგრძელებლად, თუმცა ხაზს ვუსვამ, რომ ჩვენთვის ევროპის დახმარებად აუცილებელია. ამერიკა და ევროკავშირი ჩვენთვის თანაბარ დონეზეა, თუმცა ისიც ცხადია, რომ დონალდ ტრამპი ვლადიმერ პუტინზე გავლენას, სხვა ევროპული ლიდერებისაგან განსხვავებით, უფრო მეტად მოახდენს. ევროკავშირი კი უკრაინის მომავალია და ჩვენს თავს მის შემადგენლობაში განვიხილავთ.

– დონალდ ტრამპმა განაცხადა, რომ რუსეთ-უკრაინის ომს 24 საათში შეწყვეტს. თქვენ მას აქ, პარიზშიც უკვე შეხვდით. აგიხსნათ აშშ-ის პრეზიდენტმა, რის გაკეთებას აპირებს ამ მიზნით?

– ეს იოლი საკითხი არ არის, თუმცა მას ამის გაკეთება ძალიან სწრაფად სურს. მე ეს ემანუელ მაკრონთან ერთად მოვისმინე ადრეც და ახლაც. დონალდ ტრამპიმა მითხრა, რომ რაღაც დეტალებს გაარკვევს, სანამ საკითხის რეალიზებას დაიწყებს.

ამასთან, იმასაც უნდა მივაქციოთ ყურადღება, რომ იგი თეთრ სახლში ჯერ არ შესულა ოფიციალურად, პრეზიდენტის რანგში – მას აშშ-ის მეთაურის უფლებამოსილება ჯერ არ აქვს. შესაბამისად, მას ასევე არ აქვს აშშ-ის სადაზვერვო მონაცემები, არ აქვს თავდაცვისა და დიპლომატიური უწყების მასალები… როცა ეს მოხდება, ჩვენ დონალდ ტრამპთან თანაბარ დონეზე ვისაუბრებთ. მან კარგად იცის ჩემი სურვილი, რომ არ აჩქარდეს უკრაინის საზიანოდ. ჩვენი ქვეყანა სუვერენიტეტს [და თავის ტერიტორიულ მთლიანობას] ბოლომდე დაიცავს. რამდენმა პრეზიდენტმა და პრემიერ-მინისტრმა არ უნდა გამოაცხადოს ომის შეწყვეტა, ჩვენ დათმობებს და კაპიტულაციას, დამოუკიდებლობაზე უარის თქმას არ ვაპირებთ.

ყველაზე ცუდი და საფრთხის მომტანი ის იქნება, თუ დონალდ ტრამპი იტყვის: „ჩვენ კონფლიქტს გავყინავთ და რუსებთან მოვილაპარაკებთ“.

– თქვენ ამბობდით, რომ არ არის გამორიცხული პრობლემის დიპლომატიურად მოგვარებაც. პირდაპირ გვითხარით, როგორი კომპრომისისთვის ხართ მზად – დაუთმოთ, დროებით მაინც, რუსეთს ყირიმი ან დონბასი?

– ჩვენ არ შეგვიძლია ჩვენი ტერიტორიების მტრისადმი დათმობა. ასეთი ნაბიჯის გადადგმა, უკრაინის კონსტიტუციით, აკრძალულია. ამჟამად ყირიმი და დონბასი დე ფაქტოდ რუსეთის მიერ კონტროლდება. სამწუხაროდ, არ გვყოფნის ძალა, რომ ისინი უკან დავიბრუნოთ. ჩვენ უნდა ვისარგებლოთ საერთაშორისო დიპლომატიური ზეწოლით ვლადიმერ პუტინზე, რომ იგი მოლაპარაკებაზე დათანხმდეს. უბრალოდ, გაკვირვებული ვარ: რატომ ფრთხილობს დასავლეთი ვლადიმერ პუტინის მიმართ იმ დროს, როცა ჩვენ მხარს გვიჭერს? რატომ არ მოგვცა დასავლეთმა იარაღი ომის დაწყებისთანავე? ჩემი სიტყვები შეიძლება ძალიან მკვეთრად მოგეჩვენოთ, მაგრამ მრჩება შთაბეჭდილება, რომ პუტინის რუსეთს ყველა უფრთხის და ეშინია. კრემლი დაუსჯელობით სარგებლობს. ჩვენ გვინდა, რომ ამერიკა და ევროპა ისეთი ძლიერი იყოს, რომ მათ ვლადიმერ პუტინზე ზეწოლა მოახდინონ ამ კონფლიქტის შესაჩერებლად.

– შეგიძლიათ უარი განაცხადოთ ევროკავშირში და ნატოში შესვლაზე?

– მოიცათ, თქვენ ეს როგორ წარმოგიდგენიათ, განა ამის თქმა შემიძლია? ევროკავშირის წევრობა მე კი არა, მთლიანად უკრაინელმა ხალხმა გადაწყვიტა. ვლადიმერ პუტინს ამ საკითხში ჩარევის უფლება არ უნდა ჰქონდეს. კოლონიალიზმის დრო დიდი ხანია წარსულს ჩაბარდა. პუტინი პოლიტიკურ თამაშს კი არ თამაშობს, არამედ ის რაკეტებით გვირტყამს. რატომ აძლევს მთელი მსოფლიო ამის უფლებას რუსეთის პრეზიდენტს? აშშ, ჩინეთი, ინდოეთი, ევროკავშირი… მე ეს არ მესმის. უარი ვთქვათ ნატოზე? დავუშვათ, უარი ვთქვით, მაგრამ სამაგიეროდ რას გვთავაზობთ? ჩვენ ვაცნობიერებთ გამოწვევების და საფრთხეების არსებობას. ვინმე გვაძლევს იმის გარანტიას, რომ დაგვიცავს, თუ პუტინი ისევ იარაღს მოგვიღერებს? რომელი ქვეყანა დაგვეხმარება ავიაციით, ტანკებითა და ჯარისკაცებით? თუ ვლადიმერ პუტინი უკან დაბრუნდება თავისი მილიონიანი არმიით, მერე იცით რა მოხდება? ჩვენ ისევ მარტოხელა უნდა ვიყოთ ბრძოლაში? ისევ უნდა გავხდეთ ჩვენი ქალებისა და ბავშვების დაღუპვის მოწმენი? მთავარი ნატოში შესვლა კი არ არის, არამედ ნატოს მეშვეობით ჩვენი უსაფრთხოების უზრუნველყოფა.

– ამას წინათ თქვენ ჯარში გაწვევის ასაკი შეამცირეთ. როგორი რეაქცია აქვთ ამაზე ახალგაზრდებს? თქვენ გეგმავთ ამ მიმართულებით წინსვლას?

– ყველას კარგად მოეხსენება, რომ ადამიანი რაც უფრო ახალგაზრდაა, მით უფრო ფიზიკურად მტკიცეა და ენერგიულად იბრძვის. მაგრამ მე მინდა ჩვენი ახალგაზრდების სიცოცხლე შევინარჩუნოთ. თანამედროვე ომი მხოლოდ სანგრები და ავტომატები აღარ არის, ეს არის ავიაციაც და უპილოტო საფრენი აპარატებიც. ჩვენ უნდა გავაძლიეროთ ჩვენი არმიის  შემადგენელი ტექნოლოგიური ელემენტი და თანამედროვე ომი სწორედ ამის წყალობით უნდა მოვიგოთ. ჩვენმა პარტნიორებმა მეტი ინვესტიციები უნდა დააბანდონ ჩვენი პოტენციალის განვითარებისათვის. ჩვენ უნდა გვქონდეს ყველაზე თანამედროვე და ყველაზე სრულყოფილი ჰაერსაწინააღმდეგო დაცვის სისტემები. მე ხშირად მეუბნებიან, რომ დასავლეთს არასაკმარისი შესაძლებლობები აქვს ამგვარი სისტემების დამატებით შესაქმნელად და რაც აქვთ, ისიც ცოტაა და მათ ის საკუთარი უსაფრთხოებისთვის ჭირდებათ. ძალიან კარგი. მაშინ მოგვეცით ფული და ლიცენზიები, ჩვენ თვითონვე შევქმნით ჩვნს თავდაცვით იარაღს, განსაკუთრებით რაკეტებს და გავაძლიერებთ ჰაერსაწინააღმდეგო სისტემებს.

წყარო