ბრიტანული გაზეთი „ფაინენშელ თაიმსი“ (Financial Times) ფრანგი და ბრიტანელი ლიდერების ორშაბათის პარიზულ რანდევუს ეხმიანება და 12 ნოემბრის ნომერში აქვეყნებს სტატიას სათაურით „სტარმერი და მაკრონი აცხადებენ, რომ უკრაინის მიმართ მათი „მხარდაჭერა უცვლელია“ (ავტორები – ედრიან კლასი პარიზიდან და ჯინ პიკარდი ლონდონიდან).

გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:

აშშ-ის პრეზიდენტად დონალდ ტრამპის არჩევიდან რამდენიმე დღის შემდეგ, დიდი ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრმა კირ სტარმერმა და საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა აღნიშნეს, რომ უკრაინას მტკიცე მხარდაჭერას უცხადებენ.

ელისეის სასახლის მიერ ორშაბათს გავრცელებულ განცხადებაში ნათქვამია, რომ მათ დაადასტურეს თავიანთი ერთგულება იმ მჭიდრო კოორდინაციის მიმართ, რომლის მიზანია  ადრე გაჟღერებული დაპირების შესრულება – „გრძელვადიანი დახმარება იმდენი, რამდენიც საჭიროა“, რათა რუსეთმა თავის აგრესიულ ომში წარმატებას არ მიაღწიოს. იგივე საკითხია ხაზგასმული დაუნინგ-სთრითის განცხადებაშიც: „ლიდერებმა შეხვედრა უკრაინის საკითხის განხილვით დაიწყეს და გადაწყვიტეს, რომ გააგრძელონ უკრაინის დახმარება, განსაკუთრებით ზამთრის პერიოდში, კიევის მაქსიმალურად ძლიერი პოზიციის უზრუნველყოფით“.

კირ სტარმერი ემანუელ მაკრონს პარიზში ორშაბათს შეხვდა, როცა მან მონაწილეობა მიიღო 11 ნოემბერს გამართული „დაზავების დღის“ საზეიმო ღონისძიებაში, პირველი მსოფლიო ომის (1914-1918 წლები) დასრულების აღსანიშნავად. იგი როგორც ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრი, პირველად დაესწრო საფრანგეთის ხელისუფლების მიერ პარიზში გამართულ „დაზავების დღეს“, ბოლო 80 წლის განმავლობაში.

ეს შეხვედრა წარმოადგენდა ორი ევროპელი ლიდერის მცდელობას – ერთიანი ფრონტით გამოვიდნენ უკრაინისადმი სოლიდარობის გამოსახატავად იმ დროს, როცა კიევის მთავარი მხარდამჭერის – აშშ-ის – ხელისუფლებაში მკვეთრი ცვლილებები მიმდინარეობს, ქვეყნის ახალ პრეზიდენტად დონალდ ტრამპის არჩევის შემდეგ.

რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყებიდან ემანუელ მაკრონის პოზიცია კრემლის მიმართ თავდაპირველად შედარებით ლოიალური იყო და ვლადიმერ პუტინთან მოლაპარაკებას ითვალისწინებდა,  მაგრამ შემდეგ ისე მკვეთრად გამკაცრდა, რომ ფრანგმა ლიდერმა ევროპული ტაბუ დაარღვია – არ გამორიცხა უკრაინაში სახმელეთო ძალების გაგზავნა კიევის დასახმარებლად. ემანუელ მაკრონის ასეთი განცხადება იმ დროს მოულოდნელი და ანაზდეული აღმოჩნდა როგორც ევროპელი ლიდერებისათვის, ასევე თვითონ კრემლისთვისაც.

დონალდ ტრამპს და მის მრჩევლებს წინასაარჩევნო კამპანიის მსვლელობის დროს არაერთხელ განუცხადებიათ თავიანთი სურვილის თაობაზე უკრაინაში ომის დასრულებასთან დაკავშირებით, თუმცა არ დაუზუსტებიათ, როგორ იქნება მიღწეული. ევროპელი ლიდერების შიშობენ, რომ დონალდ ტრამპის იზოლაციონისტურ ტენდენციებს და მის კრიტიკას უკრაინის ომის დიდ ხარჯებთან მიმართებით შეუძლიათ საქმე იქამდე მიიყვანოს, რომ აშშ უარს იტყვის უკრაინის დახმარებაზე.

დონალდ ტრამპმა ნატოს წევრ სახელმწიფოებს მოუწოდა, რომ თავიანთი სამხედრო ბიუჯეტები მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) 2-3%-მდე გაადიდონ, რაც საკმაოდ მნიშვნელოვანი ნახტომია მას შემდეგაც კი, როცა ბევრმა ნატოელმა რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყებიდან უკვე გაზარდეს თავისი სამხედრო ბიუჯეტები. ამჟამად დიდი ბრიტანეთი თავდაცვისათვის ხარჯავს მშპ-ის 2,3%-ს, საფრანგეთმა კი განაცხადა, რომ მიმდინარე წლის ბოლომდე მისი სამხედრო ხარჯები 2%-მდე მიაღწევს, რაც ნატოს მიერ დადგენილ ფარგლებში თავსდება.

„მე ყოველთვის ვიქნები იმის მომთხოვნი, რომ ნატოს ყოველი წევრი სახელმწიფო თავდაცვისათვის მშპ-ის არანაკლებ 3 პროცენტს ხარჯავდეს. სამხედრო ხარჯების თამასა 3%-მდე უნდა ასწიოთ. ორი პროცენტი არაფერია, თქვენ ესოდენ მცირე თანხით ნატოს ძალებს ანიავებთ, მის რესურსებს იპარავთ. ეს საუკუნის ქურდობაა იმის გათვალისწინებით, თუ რამდენს ხარჯავს ამერიკა“, – განაცხადა დონალდ ტრამპმა აგვისტოში წინასაარჩევნო კამპანიის დროს.

ახლად არჩეული პრეზიდენტის ვაჟმა დონალდ ტრამპ-უმცროსმა სოციალურ ქსელებში დაწერა, რომ უკრაინის ლიდერი ვოლოდიმირ ზელენსკი სულ რაღაც რამდენიმე კვირაში თავის „ფულად შემწეობას“ დაკარგავს – მხედველობაშია სამხედრო და ფინანსური დახმარების შეწყვეტა აშშ-ის მხრიდან.

ემანუელ მაკრონმა და კირ სტარმერმა პარიზში შეხვედროს დროს „ღრმა შეშფოთება“ გამოხატეს ახლო აღმოსავლეთში (ღაზას სექტორში და ლიბანში) შექმნილი სიტუაციის მიმართ, აგრეთვე განიხილეს ზომების გამკაცრება იმ ბანდების მიმართ, რომელებიც „ადამიანების კონტრაბანდას“ (არალეგალურ მიგრაციას) ეწევიან.

სხვათა შორის, მოლაპარაკების დაწყებამდე მასმედია იუწყებოდა, რომ საფრანგეთისა და დიდი ბრიტანეთის ლიდერები თავისუფალ ვაჭრობასთან დაკავშირებულ საკითხებზეც იმსჯელებენო – დონალდ ტრამპის სურვილის ფონზე, რომელიც აშშ-ში პროდუქციის იმპორტზე ტარიფების გადიდებას ითვალისწინებს, მაგრამ ლონდონისა და პარიზის შემაჯამებელ განცხადებებში ვაჭრობის საკითხების განხილვის ფაქტი ნახსენები არ არის.

როგორც ჩანს, ემანუელ მაკრონი და კირ სტარმერი სიფრთხილეს იჩენენ და საჯაროდ დონალდ ტრამპის კრიტიკას თავს არიდებენ.

წყარო

ჩეხური გაზეთი „პარლამენტნი ლისტი“ (Parlamentni Listy) სათაურით „ფული უკრაინისათვის: რას გააკეთებს დონალდ ტრამპი?“ აქვეყნებს ინტერვიუს პრაღის (კარლის) უნივერსიტეტის პროფესორთან, პოლიტოლოგ ზდენეკ ზბორჟილთან, რომელსაც ჟურნალისტი იაროსლავ პოლანსკი ესაუბრება.

გთავაზობთ ამონარიდებს:

– დონალდ ტრამპი სანამ აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებში მეორედ გაიმარჯვებდა, მის წინააღმდეგ ე.წ. „ინტელექტუალთა“ ფართო ფრონტი შეიკრა: „შემოქმედებითი ინტელიგენციის წარმომადგენლები“, ექს-პრეზიდენტების – ბილ კლინტონისა და ბარაკ ობამას მეთაურობით. ისინი ვითომდა „იცავდნენ“ მრავალგვარი უმცირესობის ინტერესებს, „ებრძოდნენ“ გლობალურ დათბობას და დემოკრატთა „მონაპოვრების“ შესანარჩუნებლად გამოდიოდნენ. თქვენი აზრით, ხომ არ გადააჭარბეს ამერიკულმა (და ევროპულმა) ელიტებმა თავიანთ კრიტიკაში? საბოლოო ჯამში, მათ ისეთმა „სულელმა“ (როგორც რესპუბლიკელ კანდიდატს უწოდებდნენ) აჯობა, როგორც დონალდ ტრამპია…

– თქვენ მართალს ბრძანებთ. აშშ-ის არჩევნების დროს შექმნილი სიტუაცია ალექსანდრე მაკედონელთან დაკავშირებულ ისტორიას მაგონებს. 334 წელს ჩვენს ერამდე ალექსანდრე ქალაქ გორგიონის ტაძარში მივიდა და ზევსისადმი მიძღვნილი ურემის წინ დადგა. ურემის ხელნა ფრიგიის მეფის გორდიას მიერ საოცრად რთული კვანძით (ნასკვით) იყო შეკრული. ვინც ამ ნასკვს გახსნიდა, იგი მსოფლიოს მბრძანებელი იქნებოდა. ალექსანდრე მაკედონელს ბევრი არ უფიქრია, ხმალი დაჰკრა და გორდიას კვანძი გადაჭრა. დღემდე გაურკვეველია, რით შეიძლება აიხსნას ალექსანდრეს ასეთი ქცევა – მოუთმენლობით, მოუფიქრებლობით თუ ამაში მისი ის გაბედულება გამოიხატა, რომელსაც მოგვიანებით უმღეროდნენ – იგი ხომ იმდროინდელი მსოფლიოს მბრძანებელი გახდა.

რა თქმა უნდა, დონალდ ტრამპი ალექსანდრე დიდი არ არის, თუმცა იგი, ალბათ, თავის თავს მაკედონელი მხედართმთავრის მსგავსად უკვე თვლის – მან იმ მიზანს მიაღწია, რისთვისაც ხუთი წელი იბრძოდა. არსებობს საერთაშორისო სოლიდარობა არა მხოლოდ პოლიტიკოსებს და ხელოვნების სამყაროს (და ინტელიგენციის) წარმომადგენლებს შორის, არამედ იმათ შორისაც, ვინც გამორჩეულ პოლიტიკოსებს ამერიკაშიც მოკვლით ემუქრება და ვთქვათ, სლოვაკეთშიც. მათ ერთნაირი ტრაექტორია აქვთ. ევროპა ათასობით კილომეტრით არის დაშორებული ამერიკულ პოლიტიკურ გარემოს, მაგრამ აქაც არიან ადამიანები, რომელთა გონებას სიხარბე ხელისუფლებისადმი წყურვილი აბნელებს. ისინი, ჰეროსტრატეს მსგავსად, საკუთარი თავის უკვდავსაყოფად, არაფერზე უკან დაიხევენ…

– ჩვენთან, ევროპაში და ჩეხეთშიც, დონალდ ტრამპის გამარჯვებასთან დაკავშირებით, ალბათ, ყველაზე უფრო მეტად აშფოთებთ მისი დამოკიდებულება რუსეთ-უკრაინის სამხედრო კონფლიქტის მიმართ. დონალდ ტრამპს ომის დაფინანსება არ სურს და ამიტომ ახლა „ადგილობრივი უფროსები“ გვიკიჟინებენ, რომ ჩვენ, ევროპელებმა, ანუ ჩეხებმაც, მეტი ფული უნდა გამოვყოთ კიევისათვის იარაღის შესასყიდად. რას ნიშნავს მათი ასეთი განცხადებები?

– ვერ გეტყვით, რამდენად იწონებს მათ განცხადებებს ჩვენი მოსახლეობა, რომლებთაც უამრავი პრობლემა აქვთ მოსაგვარებელი, მაგრამ ცნობილია ერთ-ერთი უკრაინელი სამხედრო მაღალჩინოსნის ამასწინანდელი განცხადება, რომლის თანახმად, უკრაინამ იმ ფულის მხოლოდ 10% მიიღო, რომელიც მას აშშ-მა გამოუყო. არ ვარ დარწმუნებული, მაგრამ გარკვეული ეჭვი მაქვს, რომ იმ ფულის 90% ამერიკელი თუ უკრაინელი ოლიგარქების ჯიბეში დევს. ისინი ამ ფულის მითვისებით უკრაინელ ბავშვებს და მოხუცებს სასაფლაოსთვის ამზადებენ. მესმის, რომ გენერლებს – უკრაინელებსაც და ჩეხებსაც, სულ უფრო მეტად სურთ ფინანსების გაკონტროლება, მაგრამ ჩვენ უნდა დავსვათ კითხვა – ამოწმებს ვინმე თავდაცვის სამინისტროს უმაღლესი თანამდებობების პირების საგადასახადო დეკლარაციებს? იქნებ გავიგოთ, ხომ არავინ გამდიდრდა სამხედრო ხარჯებით? არავის არ უნდა გაუკვირდეს ასეთი კითხვები – კორუფცია სამხედრო სფეროში არა მხოლოდ უკრაინაშია გავრცელებული, არამედ სხვა ქვეყნებშიც და ჩვენთანაც…

– რამდენად შესაძლებელია მშვიდობა გამეფდეს მსოფლიოში, თუ ჩვენ უარს ვიტყვით ჩვენს ამბიციებზე ჩავერიოთ უკრაინის, საქართველოს, მოლდოვასა და სხვა ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკის საქმეებში?

– სამწუხაროდ, თანამედროვე მსოფლიოში, როცა ჩვენ სხვა ხალხებს განგებ „ვასწავლით“, თუ როგორ უნდა დაიცვან ადამიანის უფლებები, ეს შეუძლებელია. ბოროტება და სიხარბე არსად არ გამქრალა. ყოფილი საბჭოთა ტერიტორიის სიმდიდრე უამრავ ავანტიურისტს იზიდავს. ამას წინათ გავეცანი სიას, თუ რა მიაქვთ უცხოელებს იაკუტიის (საჰას)  რესპუბლიკიდან, რომელიც ციმბირში მდებარეობს და ფართობით თითქმის ევროკავშირს უტოლდება და ვიფიქრე, პეტრე პირველის დროინდელი დოკუმენტი ხომ არ არის-მეთქი. მიაქვთ ყველაფერი – ბეწვეულიდან დაწყებული, ალმასებით და ოქროთი დამთავრებული, პლუს მენდელეევის სისტემის ყველა ელემენტი…

რა თქმა უნდა, მართლები არიან ისინი, ვინც რუსეთის იმპერიულ ამბიციებს აკრიტიკებს, მაგრამ ასეთივე იმპერიული ამბიციები აქვთ ჩინეთს, ამერიკის შეერთებული შტატებს, ევროპის რიგ სახელმწიფოებს, რომლებიც თავიანთ ინტერესებს მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში ატარებენ. ისინი თავისებურ მეტროპოლიებს წარმოადგენენ. ისინი, სარგებლობენ რა ფიქტიური „ხალხთა თვითგამორკვევით“,  დე-ფაქტო ინარჩუნებენ წინა პერიოდებში მიტაცებულ მიწებს… ასეთი იმპერიები ხელშეუხებლები არიან, უკვდავები. მე ხშირად ვამბობ ხოლმე, რომ დიდი ბრიტანეთიც ცდილობს შეინარჩუნოს თავისი იმპერია, რომელიც მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ შემცირდა. და ამ დროს ლონდონი არ ითვალისწინებს, რომ რუსეთის შემადგენლობაში ყირიმს თავისი განსაკუთრებული ისტორია აქვს. ასევე საქართველოს, რომელსაც მოსკოვი ძველებურად თავისად თვლის – თუმცა დამოუკიდებელ, მაგრამ მაინც თავის ახლო ქვეყნად, ისტორიული თვალსაზრისით. განსაკუთრებით იმ ფაქტორის გახსენებით, რომ რუსეთის იმპერიას ქართველი იოსებ სტალინი მართავდა და მისი სახელით გაიმარჯვა მეორე მსოფლიო ომში…

წყარო