ბრიტანული გაზეთის „ფაინენშელ თაიმსის“ (Financial Times) 28 ოქტომბრის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „საქართველოში საპარლამენტო არჩევნების შედეგები სადაო ხდება, ქართული ოპოზიცია მოსახლეობას საპროტესტო აქციების გამართვისაკენ მოუწოდებს“ (ავტორი – ანასტასია სტოგნეი), რომელშიც მიმოხილულია ხმის მიცემის დროს მომხდარი დარღვევები, სადამკვირვებლო მისიის განცხადებები და არჩევნების შემდგომი სიტუაცია.
გთავაზობთ პუბლიკაციას მცირე შემოკლებით:
ქართულმა ოპოზიციამ მოსახლეობას საპროტესტო აქციებზე გამოსვლისაკენ მოუწოდა მას შემდეგ, რაც წინასწარი მონაცემების თანახმად, საპარლამენტო არჩევნებში მმართველმა პარტიამ გაიმარჯვა. 26 ოქტომბერს გამართულ ხმის მიცემას ბევრი განიხილავს როგორც არჩევანს ევროპულ მომავალსა და რუსეთის ორბიტაზე გადასვლას შორის.
ცენტრალური საარჩევნო კომისიის (ცესკო) განცხადების თანახმად, „ქართულმა ოცნებამ“, რომელსაც პრორუსული ოლიგარქი, მილიარდერი ბიძინა ივანიშვილი ხელმძღვანელობს, ხმების 54,2% მიიღო. პარალელურად კი პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა, რომელიც ხელისუფლების მიმართ ოპოზიციურად არის განწყობილი, მოსახლეობას საპროტესტო აქციების დაწყებისაკენ მოუწოდა, რომელიც ორშაბათს, საღამოს, თბილისის ცენტრალურ ქუჩაზე – რუსთაველის გამზირზე გაიმართება. აღსანიშნავია, რომ სალომე ზურაბიშვილმა საქართველოში გამართულ არჩევნებს „რუსული არჩევნები“ უწოდა.
ცესკოს მონაცემებით, ძირითადმა ოპოზიციამ – ოთხპარტიულმა „კოალიციამ ცვლილებებისათვის“ და „ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ“, რომელიც ყოფილი პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის მიერ არის დაარსებული (იგი ამჟამად პატიმრობაშია), შესაბამისად ხმების 10,8% და 10,1% მიიღეს.
„ქართული ოცნება“ ხელისუფლებაში 2012 წლიდან იმყოფება.
თუ ბიძინა ივანიშვილის პარტია 150-ადგილიან პარლამენტში უმრავლესობას მიიღებს, ანალიტიკოსები ამბობენ, რომ ამით შეიძლება ქართველი ხალხის იმედები გაცრუვდეს ევროკავშირში წევრად მიღების თაობაზე. გარდა ამისა, ეს იქნება სერიოზული დარტყმა ოპოზიციისა და სამოქალაქო საზოგადოების მიმართ. „ეს სახელმწიფო გადატრიალებაა და ამაზე პასუხისმგებლობა „ქართულ ოცნებას“ დაეკისრება“, – განაცხადა ნიკა გვარამიამ, ოპოზიციური კოალიციის ერთ-ერთმა ლიდერმა. კოალიციის სხვა წევრებმაც აღნიშნეს, რომ არჩევნების შედეგები გაყალბებულია.
„ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარის თინა ბოკუჩავას განცხადებით, „ჩვენ უარს არ ვიტყვით ევროპულ მომავალზე და არ ვაღიარებთ არჩევნების შედეგებს, რომელიც ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ გამოაცხადა“.
როგორც კი საარჩევნო უბნები დაიხურა [და ცნობილი გახდა ეგზიტპოლების შედეგები], ქვეყნის პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ „ქართულმა ოსნებამ „დამაჯერებელი გამარჯვება“ მოიპოვა. „ეს იშვიათი შემთხვევაა მსოფლიოს ისტორიაში, როცა ერთიდაიგივე პარტია წარმატებას აღწევს რთულ სიტუაციაში“, – განაცხადა თავის მხრივ ბიძინა ივანიშვილმა პარტიის ოფისის წინ გამართულ მიტინგზე.
უნგრეთის პრემიერ-მინისტრმა ვიქტორ ორბანმა, რომელიც ევროპის ერთ-ერთ ყველაზე პრორუსულ ლიდერს წარმოადგენს, „ქართულ ოცნებას“ გამარჯვება მიულოცა.
კვირას, 27 ოქტომბერს, ევროპის კომისიამ საქართველოს ცესკოს და ქვეყნის ხელისუფლების სხვა ორგანოებს მოუწოდა, რომ „სწრაფად იქნას გამოძიებული და განხილული სასამართლოების მიერ არჩევნების დროს მომხდარი დარღვევები“. „ეს აუცილებელი ნაბიჯია საარჩევნო პროცესის მიმართ ნდობის აღდგენისათვის“, – განაცხადეს ევროპის კომისიაში.
კრემლს ჯერ-ჯერობით ოფიციალური პოზიცია არ გამოუხატავს.
დამკვირველებმა რიგ საარჩევნო უბნებში გამოავლინეს ხმის მიცემის დროს მომხდარი ისეთი სხვადასხვა უხეში დარღვევები, როგორებიცა ხმის მიცემის ფარული ხასიათის უგულვებელყოფა, წინასწარ მონიშნული ბიულეტენების დარიგება და ა.შ. „საარჩევნო კანონმდებლობის მოთხოვნების დამახინჯება და მათი ბოროტად გამოყენება, როგორც ამას ქვეყნის მმართველი პარტია აკეთებს, გარანტირებული შედეგის მირების მიზნით, ადამიანებს ჭეშმარიტი არჩევანის გაკეთების უფლებას ართმევს“, – თქვა დენიელ ტვინინგმა, საერთაშორისო რესპუბლიკური ინტიტუტის მისიის ხელმძღვანელმა.
საერთაშორისო ორგანიზაციების დამკვირვებელთა ერთობლივმა მისიამ – ნატოს ჩათვლით – განაცხადა, რომ „პოლიტიკურ პარტიებს ფინანსური რესურსების მნიშვნელოვანი დიბალანსი ჰქონდათ, რის გამოც ისინი არათანასწორ პირობებში აღმოჩნდნენ“. მისიის წევრებმა ასევე აღნიშნეს, რომ საარჩევნო ადმინისტრაციის მიერ ირღვეოდა ამომრჩეველთა და დამკვირვებელთა უფლებები, ხდებოდა სახელმწიფო სექტორის მოსამსახურეთა და სოციალური დახმარების მიმღებ მოაქალაქეთა დაშინება.
უცნობი მამაკაცები, რომლებიც მუქი ფერის ჯინსებში და შავი ქურთუკები ეცვათ (როგორც ვარაუდობენ, ისინი „სპეცრაზმელები“ იყვნენ), თავს დაესხნენ ოპოზიციური პარტიის შტაბ-ბინას და ოპოზიციური ტელეარხის გადამღებ ჯგუფს. სხვვათა შორის, ეს ადამიანები თბილისი სხვადასხვა საარჩევნო უბანზე „ფაინენშელ თაიმსის“ ჟურნალისტმაც დაინახა.
წინასწარი მონაცემებით, რომელიც ცესკოს საიტზეა გამოქვეყნებული, მმართველმა პარტიამ თბილიში ხმების მხოლოდ 38-40% მიიღო, სამაგიეროდ რეგიონებში, მაგალითად, ბოლნისში და მარნეულში – 80%.
პირველმა ეგზიტპოლებმა მკვეთრად წინააღმდეგობრივი შედეგები აჩვენა: ორი გამოკითხვის მიხედვით, რომლებიც Edison-მა და HarrisX-მა ჩაატარეს ოპოზიციური ტელეარხების დაკვეთით, „ქართულმა ოცნებამ“ 40,9%-დან 42%-მდე ხმები მიიღო, თუმცა „გორბის“ გამოკითხვით, რომლის შედეგები პროსამთავრობო ტელეარხით გავრცელდა – 56%.
ბევრი ქართველი არჩევნებს გარდამტეხ მომენტად თვლის. ქვეყნის მოსახლეობის დაახლოებით 80% მხარს უჭერს ევროკავშირში წევრობას. ეს პერსპექტივა უფრო რეალური გახდა მას შემდეგ, რაც საქართველომ ევროკავშირის წევრობის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსი მიიღო, 2023 წლის დეკემბერში.
მიუხედავად იმისა, რომ ფორმალურად „ქართული ოცნების“ მთავრობა ძველებურად ერთგულია ევროპუული ინტეგრაციის იდეისა, მისი ანტიევროპული რიტორიკა განსაკუთრებით რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყების შემდეგ გაძლიერდა. თბილისმა უარი განაცხადა რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული სანქციების შესრულებაზე და ქვეყანაში შემოსვლა აუკრძალა რამდენიმე რუს ოპოზიციონერ პოლიტიკოსს.
„ქარტთლმა ოცნებამ“ საპარლამენტო არჩევნები წარმოადგინა როგორც „არჩევანი ომსა და მშვიდობას შორის“ და პოზიციონირებს ბალანსის დამცავად დასავლეთსა და კრემლს შორის.
საქართველოში შექმნილი სიტუცია ბევრად ჰგავს მოლდოვაში შექმნილ ვითარებას, სადაც გასულ კვირას ამომრჩევლებმა რეფერენდუმის დროს ხმა მისცეს ქვეყნის ევროპულ კურსს, თუმცა მინიმალური უპირატესობით.
„ომისა და მშვიდობის“ იდეის წარმოსაჩენად „ქართულმა ოცნებამ“ აგრესიული წინასაარჩევნო კამპანია ჩაატარა და ისეთი კონტრასტული პლაკატები გამოიყენა, რომლებზეც, დანგრეულ-დაბომბილი უკრაინული ქალაქების ამსახველი სურათების გვერდით ქართული მშვიდობიანი აღმშენებლობის პროცესი მოჩანს.
