თურქულმა ტელერადიომაუწყებლობის სახელმწიფო კორპორაციის – TRT-ის (Turkish Radio and Television Corporation) ვებ-გვერდზე გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „პრეზიდენტი რეჯეფ ერდოღანი ჩერქეზთა გადასახლების ხსოვნის შესახებ“, რომელშიც მოცემულია თურქეთის ტრადიციული შეფასება ცნობილი ისტორიული მოვლენის – რუსეთის იმპერიის ხელისუფლების მიერ ჩრდილოეთ კავკასიიდან ჩერქეზთა გადასახლებასთან დაკავშირებით.
გთავაზობთ გამოქვეყნებულ მასალას:
თურქეთის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა განცხადება გააკეთა ჩერქეზების კავკასიიდან გადასახლების 161-ე წლისთავის აღსანიშნავად, რომელიც მე-19 საუკუნის ისტორიის ერთ-ერთ ყველაზე ბნელ ფურცლად – უსამართლოდ და არაადამიანურად – ითვლება.
ოთხშაბათს, X პლატფორმაზე გამოქვეყნებულ შეტყობინებაში რეჯეფ ერდოღანმა დაწერა: „კავკასიაში საკუთარი სამშობლოდან უსამართლოდ, უკანონოდ და არაადამიანურად გადასახლებული ჩერქეზი ძმების ხსოვნის დღეს, დაღუპულებს ალაჰის წყალობას ვუსურვებ და გულწრფელად ვიზიარებ მათ განუზომელ ტკივილს“.
21 მაისი ჩერქეზთა გადასახლების 161-ე წლისთავი იყო. ეს ტრაგიკული მოვლენა რუსეთ-ჩერქეზების ომის დასრულების შემდეგ მოხდა. რუსეთის იმპერიის ბრძანებით, ასობით ათასი ჩერქეზი ჩრდილოეთ კავკასიიდან იძულებით გადაასახლეს და უმეტესობა ოსმალეთის იმპერიაში, სხვადასხვა ადგილებში გაგზავნეს. ძალადობითა და არაადამიანურ პირობებში განხორციელებული ეს გადასახლება, რომელსაც მასობრივი სიკვდილიანობა მოჰყვა, მე-19 საუკუნის ერთ-ერთ უდიდეს ეთნიკურ წმენდად ითვლება.
ჩერქეზთა გადასახლება მოიცავს 1864 წელს რუსეთ-ჩერქეზების ომის შემდეგ რუსეთის იმპერიის მიერ ჩერქეზების ჩრდილოეთ კავკასიაში მდებარე წინაპართა მიწებიდან იძულებით გადაადგილების მოვლენებს. ამ პერიოდში 800 ათასიდან 1,5 მილიონამდე ჩერქეზი გადაასახლეს და უმეტესობა ოსმალეთის იმპერიაში გაგზავნეს. ხანგრძლივმა ლაშქრობებმა, გადატვირთულმა გემებმა, შიმშილმა და ავადმყოფობამ ათი ათასობით ადამიანის სიკვდილი გამოიწვია.
დღეს ჩერქეზული წარმოშობის ბევრი ადამიანი ცხოვრობს თურქეთში, სირიაში, იორდანიაში და ახლო აღმოსავლეთის სხვა რეგიონებში. ეს ტრაგედია ყოველწლიურად, 21 მაისს, მსოფლიოს ყველა ჩერქეზულ თემში აღინიშნება.
