1876 წლის 23 აპრილს დაიბადა ქართველი ისტორიკოსი და საზოგადო მოღვაწე, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დამფუძნებელი, საქართველოსა და კავკასიის ისტორიის თანამედროვე სამეცნიერო სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, საბჭოთა კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი, ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი – ივანე ჯავახიშვილი.
“შუა საუკუნეების ადრეული პერიოდიდანვე ქართველებს მენტალურ სიმახინჯეები ექცათ გზამკვლევად. ჯერ დიპლომატიას იქადნიდნენ და დიპლომატობა არავის სურდა, აქაოდა როგორ გვეკადრება ორპირობა, ინტრიგები და ქვეყნის სასიკეთოდ საერთაშორისო ასპარეზზე გასვლაო, შემდეგ ვაჭრობას გადასწვდნენ – ცივილიზაციების და კაცთა მოდგმის განვითარების ერთ ერთ უმთავრეს დარგს და ამასაც სირცხვილად თვლდიდნენ, ხოლო თუ ქართველი ვაჭარი გამოერეოდათ დასცინოდნენ, თუმცა მისგან მაინც ყიდუმლობდნენ სარჩოს. ამიტომაც იყო რომ საუკუნეების მანძილზე ცნობილი დიდვაჭრების უმრავლესობა ან სომეხი იყო ან ებრაელი, ხოლო დიპლომატებად ამავე სომეხ დიდვაჭრებს გზავნიდნენ, მათ შორის ერთეულები გამოერეოდნენ ვინც ქართველი იყო.
დიპლომატია და ვაჭრობა ეს ორი უმნიშვნელოვანესი სამოღვაწეო დარგი იყო ერის გაძლიერებისა, თუმცა ქართველს სულივით უყვარს ფული, მაგრამ უძირო სიძულვილით სძულს და ეზიზღება ფულიანი კაცი. ადამიანს სძულს ყოველივე, რაც არ ეხერხება და არ ძალუძს. ე.ი, მას ეზიზღება საკუთარი თავის უძლურება, უმწეობა და ჩამორჩენა, იგივე შეიძლება ითქვას დიპლომატიაზე, მხოლოდ მკლავის ქნევა როდია ქვეყნის კეთილდღეობის საფუძველი”.
ივანე ჯავახიშვილი
