მსოფლიოს მოწინავე კვლევითმა ორგანიზაციამ, ვაშინგტონის #1 -მა ანალიტიკური ცენტრმა – „ჰერითიჯ ფაუნდეიშენმა“ ეკონომიკის თავისუფლების ინდექსი 2025 გამოაქვეყნა. ინდექსის მიხედვით საქართველოს შეფასება 0,6 პუნქტით გაუმჯობესდა, 69 ქულით მსოფლიოში 35-ე ადგილზე გავიდა და ევროპის საუკეთესო ოცეულში მოხვდა.
ანგარიშში ვკითხულობთ: „ქვეყნის ეკონომიკური თავისუფლების ქულა უფრო მაღალია, ვიდრე მსოფლიო და რეგიონული საშუალო მაჩვენებლები. საქართველოს ეკონომიკა 2025 წლის ინდექსის მიხედვით „ზომიერად თავისუფალია“.
რთული გარე და პოლიტიკური გარემოს მიუხედავად, საქართველოს ეკონომიკა შედარებით კარგად მუშაობს პოლიტიკის ძირითად სფეროებში. წლების განმავლობაში განხორციელდა რეფორმები მარეგულირებელი ეფექტურობის გაზრდის მიზნით და შენარჩუნებულია ღია ბაზრის პოლიტიკა დაბალ საგადასახადო განაკვეთებთან ერთად.“
ეკონომიკის თავისუფლებით საქართველო უსწრებს ევროკავშირის კანდიდატ ყველა ქვეყანას, აგრეთვე ევროკავშირის და ნატოს წევრ 16 სახელმწიფოს: საფრანგეთს, იტალიას, ესპანეთს, პოლონეთს, ხორვატიას, სლოვაკეთს, სლოვენიას, მალტას, რუმინეთს, ბულგარეთს, მონტენეგროს, ჩრდილოეთ მაკედონიას, უნგრეთს, საბერძნეთს, თურქეთს, ალბანეთს.
გლობალური გამოკვლევის მიხედვით პოზიტიურად არის შეფასებული საქართველოს კანონის უზენაესობის დონე. ანგარიშში ვკითხულობთ: „კანონის უზენაესობა საქართველოში შედარებით კარგად არის დაცული. ქვეყნის საკუთრების უფლების ქულა მსოფლიო საშუალოზე მაღალია; მისი სასამართლო ეფექტურობის ქულა აღემატება მსოფლიო საშუალო მაჩვენებელს; და მისი მთავრობის კეთილსინდისიერების ქულა მსოფლიო საშუალოზე მაღალია.“
სასამართლოს ეფექტურობით საქართველო უსწრებს ევროკავშირის კანდიდატ ყველა ქვეყანას და ევროკავშირის და ნატოს წევრ არაერთ სახელმწიფოს.
სასამართლოს ეფექტურობა შეფასდა სამი კრიტერიუმით:
სასამართლო დამოუკიდებლობა,
სასამართლო პროცესის ხარისხი და
საჯარო სერვისების ხარისხისა და საჯარო სამსახურის დამოუკიდებლობის აღქმა.
რაც შეეხება მთავრობის კეთილსინდისიერების შეფასებას, საქართველო ამ შემთხვევაშიც უსწრებს ევროკავშირის კანდიდატ ყველა ქვეყანას და აგრეთვე ევროკავშირის და ნატოს წევრს 13 სახელმწიფოს: პოლონეთს, კვიპროსს, მალტას, სლოვაკეთს, საბერძნეთს, ხორვატიას, რუმინეთს, ბულგარეთს, უნგრეთს, მონტენეგროს, თურქეთს, ჩრდილოეთ მაკედონიას, ალბანეთს.
მთავრობების კეთილსინდისიერება შეაფასა შემდეგი კრიტერიუმებით:
• Perceptions of corruption, (კორუფციის აღქმა)
• Risk of bribery (მექრთამეობის რისკი)
• Control of corruption including “capture” of the state by elites and private interests. (კორუფციის კონტროლი, მათ შორის სახელმწიფოს „მიტაცება“ ელიტური და კერძო ინტერესებისათვის)
კვლევის მეთოდოლოგიაში ხაზგასმით არის გაცხადებული, რომ ინდიკატორი მიზნად ისახავს ისეთი მანკიერი მხარეებისაგან ქვეყნების თავისუფლების ანალიზს, როგორიცაა მექრთამეობა, გამოძალვა, ნეპოტიზმი, ქრონიზმი, პატრონაჟი, გაფლანგვა, მითვისება.
ჰერითიჯ ფაუნდეიშენის ეს ინდიკატორი ეფუძნება სხვადასხვა ანალიტიკური ცენტრის პროფილურ კვლევებს :
1. Transparency International, Corruption Perceptions Index;
2. TRACE International, The Trace Matrix
World Bank, Worldwide Governance Indicators. (ეს უკანასკნელი ეფუძნება ათეულობით კვლევითი ცენტრის პროფილურ კვლევებს)
