ბრიტანეთის საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ ჟურნალ „ნიუ სთეითსმენის“ (The New Statesman) 9 ივნისის ნომერში გამოქვეყნებულია სტატია სათაურით „დიდი ბრიტანეთის საჩუქარი პუტინს: ლონდონი როგორც მოსკოვის პარტნიორი რუსული ნავთობისა და თხევადი გაზის გადაზიდვა-მოხმარებაში“ (ავტორი – უილ დანი, ბიზნეს-რედაქტორი). „მართალია, დიდი ბრიტანეთი პოლიტიკურად მხარს უჭერს უკრაინას, მაგრამ ეკონომიკური რეალიები ისეთია, რომ ლონდონი, ფაქტობრივად, კრემლს მილიარდობით შემოსავლის მიღებაში ეხმარება“, – ნათქვამია პუბლიკაციაში.
გთავაზობთ სტატიას მცირე შემოკლებით:
გასულ კვირას ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გამოაცხადა, რომ სამი წელზე მეტი ხნის ომის განმავლობაში რუსეთმა უკრაინის ტერიტორიაზე ჩამოაგდო 27 ათასამდე ავიაბომბი, გაუშვა 11 ათასზე მეტი შეტევითი დრონი და სხვა ათასობით მართვადი საბრძოლო საშუალება (რაკეტები, თვითმფრინავები და ა.შ.). დიდი ბრიტანეთის კომპანიები კი, მოსკოვ-კიევის ომის მიუხედავად, რუსეთის ნავთობისა და გაზის შესყიდვას აგრძელებენ და ამით კრემლს მთავარი შემოსავლების მიღებით უზრუნველყოფენ.
როცა ბრიტანეთი რუსეთს ამდიდრებს…
ახალი გამოკვლევა (მოხსენება), რომელსაც New Statesman-ის რედაქცია გაეცნო, აჩვენებს, რუსეთის მიერ უკრაინის წინააღმდეგ მიმართული ომის დაწყების დროიდან რუსული საწვავის გაყიდვა, 200 მილიარდი გირვანქა სტერლინგის მოცულობით, ბრიტანული საზღვაო კომპანიების მეშვეობით განხორციელდა. ანუ გამოდის, რომ იმ დროს, როცა ჩვენი მთავრობა ქვეყნის სამხედრო ბიუჯეტის გაზრდას ცდილობს, პარალელურად მიმდინარეობს ბრიტანეთის მონაწილეობა რუსეთის საომარი ხარჯების სტაბილურად შევსებაში.
მოხსენება მომზადდა ენერგიისა და ჰაერის კვლევის ცენტრის მიერ. ავტორები მივიდნენ დასკვნამდე, რომ იმ რუსული ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების, ასევე თხევადი გაზის ღირებულებამ, რომლებიც ომის დროს ბრიტანეთის საზღვაო ტრანსპორტით ან ბრიტანული დაზღვევით იქნა გადატანილი რუსეთიდან სხვა ქვეყნებში, 205,8 მილიარდ გირვანქა სტერლინგს მიაღწია. სხვათა შორის, საინტერესოა, რომ რუსული გაზმზიდი გემების სამი მეოთხედი ბრიტანული კომპანიების მიერ არის დაზღვეული.
ლონდონმა, ომის დაწყებიდან 9 თვის შემდეგ, ანტირუსული სანქციების საფუძველზე, ოფიციალურად შეწყვიტა რუსული ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების იმპორტი, მაგრამ სანქციებში დატოვებულია „საძვრომი“, რაც იმას ნიშნავს, რომ დიდი ბრიტანეთის ვლადიმერ პუტინის პროდუქციის ყიდვას აგრძელებს: ნაყიდი ციმბირის ნავთობი რუსეთიდან მიეწოდება ინდოეთში და თურქეთში მდებარე ნავთობგადამამუშავებელ ქარხნებს, შემდეგ კი დიდ ბრიტანეთს უკან ნავთობპროდუქტების (ბენზინის, დიზელის საწვავის და ა.შ.) სახით უბრუნდება.
რუსული გაზი – ჩრდილოეთის საზღვაო გზით…
ენერგიისა და ჰაერის კვლევის ცენტრის დასკვნით, დიდმა ბრიტანეთმა ირიბად ისარგებლა ამ „საძვრომით“ (სანქციის ხარვეზით) და რუსულ ნავთობში 1,4 მილიარდი გირვანქა სტერლინგი გადაიხადა, ანუ კრემლს ნახევარ მილიარდზე მეტი გირვანქა სტერლინგის შემოსავალი მოუტანა. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ბრიტანული სამგზავრო თვითმფრინავების ძრავები, რომლებთაც ამ ზაფხულს მილიონობით ტურისტი გადაჰყავთ მსოფლიოს სხვადასხვა მზიურ ადგილებში, ციმბირული წარმოშობის ავიასაწვავს იყნებენ.
გარდა ამისა, ევროპა აგრძელებს რუსული თხევადი გაზის შესყიდვა (უშუალოდ რუსეთისაგან), ხოლო 2024 წელს ისტორიულად დიდი მოცულობის თხევადი გაზის იმპორტი განახორციელა. „ცისფერი საწვავის“ დიდი ნაწილი სრულიად ლეგალურად ხდება ბრიტანული კომპანიის Seapeak-ის მიერ, რომლის შტაბ-ბინა გლაზგოში მდებარეობს. კომპანია ფლობს 7 სპეციალიზებულ გაზმზიდ გემს, რომლებსაც ორმეტრიანი ყინულის განგრევა შეუძლიათ – ჩრდილოეთ ყინულოვან ოკეანეში გამავალი მარშრუტით – იამალის ნახევარკუნძულიდან, სადაც რუსული თხევადი გაზის წარმოება ხდება. აღსანიშნავია, რომ მხოლოდ ერთი კომპანიის – Seapeak-ის გემებმა, ომის დაწყების დროიდან, მთლიანობაში 13 მილიარდი გირვანქა სტერლინგის ციმბირული გათხევადებული გაზი გადაიტანა. და თუ გავითვალისწინებთ, რომ არიან რიგი სხვა მსგავსი კომპანიებიც, რომლებსაც რუსული გაზი ასაზრდოებთ, მაშინ…
მართალია, ლეიბორისტულ მთავრობას, წინა კონსერვატიულთან შედარებით, რუსული ნავთობ-გაზის იმპორტის წინააღმდეგ უფრო მტკიცე პოზიცია აქვს დაკავებული, მაგრამ მაინც არასაკმარისად შეურიგებელი. როგორც მთავრობის პრეს-მდივანმა აცნობა New Statesman-ს, „ჩვენ ვმუშაობთ „დიდ შვიდეულთან“ და ევროკავშირთან ერთად, რუსულ ენერგორესურსებთან დაკავშირებით. სამომავლოდ ჩვენ უყოყმანოდ მივიღებთ რადიკალურ გადაწყვეტილებებს ვლადიმერ პუტინზე ეკონომიკური ზეწოლის გასაძლიერებლად“.
„თუ რუსულ გაზს არ ვიყიდით, ეკონომიკა…“
რატომ არ შეგვიძლია დაუყოვნებლივ შევწყვიტოთ ვლადიმერ პუტინისათვის ფულის გადახდა? ეს შეიძლება ერთი სიტყვით აიხსნას: „ინფლაცია“. თუ დასავლეთის ქვეყნები მთლიანად უარს იტყვიან რუსული ნავთობისა და გაზის შესყიდვაზე, მაშინ ენერგორესურსებზე ფასი მკვეთრად მოიმატებს (ისე, როგორც 2022 წელს მოხდა) და ჯაჭვური რეაქციის მსგავსად, ყველაფერი გაძვირდება. ბოლო ინფლაციური „აფეთქება“ დიდი ბრიტანეთის მთავრობას 67 მილიარდი გირვანქა სტერლინგი დაუჯდა მომხმარებლებისა და კომპანიების მხარდასაჭერად, თუმცა დაუნინგსთრითმა პრობლემები ბოლომდე მაინც ვერ დასძლია. როგორც შედეგი, მოსახლეობამ რეკორდულად გაძვირებული ცხოვრების მწარე გემო იწვნია, მთავრობამ კი ინფლაციის გამო სახელმწიფო სექტორში გაფიცვები და საპროტესტო აქციები მიიღო. ასე რომ, ვერცერთი მთავრობა ვერ გაბედავს თავისი ამომრჩევლების ცხოვრება გააუარესოს… და მაინც გაბედავს, გაფიცვებს და გამოსვლებს დიდხანს ვერ გაუძლებს.
ბრიტანელთა მოკრძალებული ოპტიმიზმი…
ეს არ ნიშნავს იმას, რომ დიდ ბრიტანეთს არაფრის გაკეთება არ შეუძლია. როგორც ენერგოსექტორის ანალიტიკოსები ამბობენ, საკითხი მოგვარება ალტერნატიულ მიწოდებაში იმალება. როცა ნავთობისა და გაზის სფეროს საკმარისი შესაბამისი პოტენციალი ექნება – იმდენი, რომ რუსული გაზის უეცარ შეწყვეტას ნაკლებადმნიშვნელოვანი შედეგები ჰქონდეს, მაშინ სანქციების გამკაცრება შეიძლება.
მოკლედ, პრაგმატული პასუხი გამოიხატება იმით, რომ დიდ ბრიტანეთს ნავთობისა და თხევადი გაზის სხვა მიმწოდებლები უნდა ჰყავდეს, ანუ, ვთქვათ, საუდის არაბეთი ან სხვა ქვეყნები. სამწუხაროდ, ჩვენ ახლო მომავალში უარს ვერ ვიტყვით წიაღისეულ საწვავზე. ახლა დიდ ბრიტანეთში დავა-კამათი მიდის იმაზე, თუ რამდენი უნდა დაიხარჯოს ბიუჯეტიდან ჩვენი არმიის ძლიერებისათვის, მაგრამ უფრო მეტი უნდა ვიფიქროთ იმაზე, რომ ჩვენი მტრის არმია არ დავაფინანსოთ.
მოამზადა სიმონ კილაძემ
