„რუსეთმა ახლა უფრო მეტი მიწა ჩაიგდო ხელში, ვიდრე უკრაინამ გაათავისუფლა 2023 წლის ზაფხულის კონტრშეტევის დროს“, – ასეთი სათაური აქვს ბრიტანულ გაზეთ „დეილი ტელეგრაფში“ (The Daily Telegraph) გამოქვეყნებულ სტატიას (ავტორები – ლარის კარლისი და ჯულია ლედური), რომელშიც რუსეთ-უკრაინის ომის ხარკოვის ფრონტზე შექმნილი ვითარების მიმოხილვა-ანალიზია გადმოცემული.
გთავაზობთ სტატიის შემოკლებულ ვერსიას:
რუსეთი ათასკილომეტრიანი ფრონტის გასწვრივ არსებულ რამდენიმე მონაკვეთზე უკრაინის არმიას „აწვება“, პოზიციას იმტკიცებს, კიევი ჯარები კი ცოცხალი ძალის შემატების იმედი აქვთ, თან კიდევ იარაღს ნატრობენ: ამერიკული დახმარება წინა ხაზზე ჯერ კიდევ სრულად არ არის მიღწეული.
ათი დღის წინ დაწყებულმა რუსეთის შეტევამ ხარკოვის ოლქში ათასობით მოსახლეობის საცხოვრებელი სახლებიდან აყრა გამოიწვია – ისინი იძულებით ქვეყნის უსაფრთხო ადგილებზე იქნენ გადაყვანილნი. ვოლჩანსკისა და ლიპცის რაიონების ნაწილობრივი ოკუპაცია რუსების სამხედრო ქვედანაყოფებმა უკვე მეორედ განახორციელეს 2022 წლის შემდეგ. ზოგიერთმა სამხედრო დამკვირვებელმა ამჟამინდელ საომარ მოქმედებებს „უფრო მწვავე“ უწოდეს, ვიდრე ორი წლის წინანდელს.
მართალია, ობიექტურად თუ შევაფასებთ, რუსეთის წარმატებები მაინცდამაინც დიდი არ არის, მაგრამ მოსკოვის ჯარების ოპერაცია დნეპრის მარცხენა ნაპირის მთელ პერიმეტრზე უკრაინის ჯარების დაუგეგმავ და სწრაფ გადაადგილებებს, ანუ სამხრეთიდან ჩრდილოეთისაკენ გადასროლას და პოზიციების შესუსტებას გასწვრივ.
„ისინი ყველა მხრიდან აწვებიან და ცდილობენ უკრაინის შეიარაღებული ძალების თავდაცვაში მოწყვლადი ადგილები იპოვონ“, – ამბობს ბერლინის სტრატეგიული კვლევების ცენტრის ევრაზიული პროგრამების დირექტორი მაქს ბერგმანი, – „შეტევითი ოპერაციის შედეგად ბოლო კვირის განმავლობაში რუსეთმა დაახლოებით იმდენივე ტერიტორია დაიკავა, რამდენიც უკრაინის არმიამ შარშან ზაფხულში (თითქმის სამი თვის განმავლობაში)“.
ანალიტიკოსები მიუთითებენ, რომ არსებობს რამდენიმე მიზეზი იმისა, თუ რატომ მიაღწია წარმატებას რუსეთის არმიამ შეტევის შედეგად:
ა) უკრაინის გენერალურ შტაბში სწორად ვერ შეაფასეს რუსეთის არმიის მზადყოფნა და სავარაუდო შეტევის მიმართულება;
ბ) ხარკოვის ოლქში დისლოცირებული უკრაინის ჯარების ქვედანაყოფები ძირითადად გამოუცდელი და გაუწვრთნელი ახალწვეული ჯარისკაცებით იყო დაკომპლექტებული, ამიტომ მათ რუსებს ჯეროვანი წინააღმდეგობა ვერ გაუწიეს;
გ) უკრაინის არმიის საინჟინრო ნაწილებმა და მოიჯარე ორგანიზაციებმა დროულად ვერ განახორციელეს თავდაცვითი-საფორტიფიკაციო ობიექტების (თხრილები, სანგრები, საცეცხლე წერტილები, ტოტები, დანაღმული ველები და ა.შ.) მშენებლობა;
დ) უკრაინის არმიაზე ნეგატიურად აისახა ამერიკული სამხედრო დახმარების დროებითი შეწყვეტა, რომელიც აშშ-ში შექმნილმა რთულმა პოლიტიკურმა სიტუაციამ გამოიწვია – კონგრესში რესპუბლიკელებისა და დემოკრატების დაპირისპირებამ;
„რუსეთის შეტევის გამო უკრაინის ჯარების სარდლობა იძულებული გახდა ისედაც მცირე რეზერვები გამოეყენებინა, აგრეთვე ფრონტის სამხრეთი მონაკვეთიდან სამხედრო ნაწილები მოეხსნა და ჩრდილოეთით გადაესროლა, რაც ხელს შეუშლის კიევის ზაფხულის კონტრშეტევის მომზადებას“, – ამბობს ამერიკული ანალიტიკური ცენტრის RAND Corporation-ის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი ჯონ ჯენტილე.
მართალია, რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა ჩინეთში ყოფნისას გამართულ ბრიფინგზე განაცხადა, რომ რუსეთის არმიას ხარკოვის დაკავება დაგეგმილი არ აქვს, მხოლოდ ბუფერული ზონის შექმნისთვის ზრუნავსო, მაგრამ რადგანაც უკვე ხორციელდება ოლქის მოსახლეობის ევაკუაცია, ადამიანებისთვის წინაშე ნაცნობი დილემა დადგა: ან დატოვონ სახლები, ან სიკვდილის რისკის ქვეშ მოექცნენ. ამჯერად ის მცხოვრებლებიც კი გარბიან, რომლებმაც 2022 წელს რუსეთის ოკუპაცია გამოცადეს და გარკვეულწილად სიტუაციას მიჩვეულები იყვნენ. მათ არ სჯერათ, რომ რუსები შეჩერდებიან და და ხარკოვამდე არ მივლენ.
„ნუთუ თქვენ მართლა გგონიათ, რომ რუსებს მხოლოდ ჩვენი სოფლებს დაკავება უნდოდათ?“, – რიტორიკულად უსვამს კითხვას კითხვას გაზეთის ჟურნალისტებს ვოლჩანსკი რაიონის ერთ-ერთი ევაკუირებული სოფლის მცხოვრები ვალენტინა ივლენკო, – „ჩვენი სოფლები დიდი ხანია უკვე გადამწვარი და განადგურებულია. რუსეთის არმიის ჯარისკაცებს წინსვლა აქვთ განზრახული“.
